190
/
172192
Dậy thì sớm có liên quan hóa chất?
day-thi-som-co-lien-quan-hoa-chat
news

Dậy thì sớm có liên quan hóa chất?

Thứ 2, 11/11/2024 | 11:27:00
2,067 lượt xem

Liên quan đến vấn đề dậy thì sớm, các nhà nghiên cứu từ Viện Khoa học sức khỏe môi trường quốc gia Mỹ đã xác định một hợp chất ảnh hưởng đến một vùng của não bộ kích thích sản xuất hormone.

Bác sĩ thăm khám cho bệnh nhi - Ảnh: BVCC

Hợp chất này được tìm thấy trong nhiều loại sản phẩm khác nhau, từ mỹ phẩm đến chất làm thơm không khí, chất tẩy rửa và xà phòng, có thể gửi tín hiệu đến một vùng của não để kích hoạt sự bắt đầu của quá trình dậy thì.

Tác động của hóa chất lên não

Đây là lần đầu tiên các nhà nghiên cứu xem xét tác động có thể có của các hóa chất môi trường đối với não bộ để giải thích sự gia tăng tình trạng dậy thì sớm. 

Bắt đầu dậy thì sớm ở tuổi đáng kể - trước 8 tuổi ở bé gái, 9 tuổi ở bé trai - có thể gây ra các tác động sức khỏe kéo dài đến tuổi trưởng thành, bao gồm nguy cơ cao mắc ung thư vú, đái tháo đường và bệnh tim.

Dậy thì sớm cũng có thể dẫn đến chiều cao thấp hơn ở cả bé gái và bé trai. Trước đó, vào tháng 5, một nghiên cứu từ Trường Y tế công cộng Harvard T.H. Chan cho thấy 15,5% bé gái có kinh nguyệt sớm - dưới 11 tuổi, và 1,4% bắt đầu có kinh nguyệt dưới 9 tuổi.

Trước đây các nhà khoa học đã đưa ra các nguyên nhân có thể bao gồm béo phì, chế độ ăn uống, điều kiện kinh tế - xã hội, tiếp xúc tiềm ẩn với các chất như phthalates có thể làm rối loạn hormone giới tính.

Trong khi thời điểm dậy thì có thể phụ thuộc ít nhất một phần vào di truyền, sự thay đổi nhanh chóng hiện nay chỉ ra "100% do các yếu tố môi trường", TS Natalie Shaw - bác sĩ nội tiết nhi khoa tại Viện Khoa học sức khỏe môi trường quốc gia ở thành phố Durham, Bắc Carolina - cho biết. Đó là lý do khiến các nhà nghiên cứu tìm kiếm một hợp chất mà trẻ em có thể thường xuyên tiếp xúc.

Sau khi xem xét 10.000 hợp chất trong thư viện dược phẩm đã được cấp phép, hóa chất môi trường và các chất bổ sung dinh dưỡng, các nhà nghiên cứu đã tìm ra một số hợp chất có thể ảnh hưởng đến thời điểm dậy thì. Nghiên cứu mới phát hiện ra rằng cây xạ hương ambrette có thể đóng vai trò trong việc làm tăng tuổi dậy thì sớm.

Trẻ em có khả năng tiếp xúc cao nhất với musk ambrette - một dạng hương tổng hợp - có thể gắn vào một thụ thể liên quan đến dậy thì trong vùng dưới đồi, dẫn đến giải phóng GnRH, hormone tham gia vào sự trưởng thành của các cơ quan sinh dục, sản xuất estrogen, testosterone và progesterone.

Musk ambrette là một dạng xạ hương tổng hợp. Nó thường được dùng để tạo thêm hương thơm cho các sản phẩm chăm sóc cá nhân, gia dụng hoặc làm phụ gia tạo hương vị cho thực phẩm. Hiệp hội các nhà sản xuất hương liệu và chiết xuất (FEMA), một nhóm thương mại cung cấp hương liệu lớn tại Hoa Kỳ, đã không đưa ra chỉ định "được công nhận chung là an toàn" cho xạ hương ambrette, trong khi Liên minh châu Âu đã cấm sử dụng xạ hương ambrette trong mỹ phẩm và Canada cũng đã hạn chế.

Musk ambrette được sử dụng rộng rãi trong các loại hương liệu rẻ tiền hoặc hàng giả, các sản phẩm chăm sóc cá nhân có mùi thơm khác, TS Shaw cho biết.

TS Shaw cũng cho hay: "Việc tiếp xúc với hợp chất xạ hương ambrette cũng đáng lo ngại vì chúng có thể tích tụ sinh học trong các mô của con người. Các nghiên cứu đã phát hiện ra những hợp chất này trong máu của mẹ qua máu dây rốn và sữa mẹ, làm nổi bật những rủi ro tiềm ẩn đối với trẻ em".

Ngăn dậy thì sớm ở trẻ, cần làm gì?

Các chuyên gia cũng cho rằng các gia đình có thể giảm bớt việc sử dụng các sản phẩm có mùi hương mạnh.

"Nếu bạn cần một loại kem dưỡng, có thể dùng loại không có mùi hương - McDonald, phó giáo sư tại khoa dịch tễ học của Trường Y tế công cộng Mailman thuộc Đại học Columbia ở New York, nói - Trong khi tắm, bạn có thể tránh dùng sữa tắm và dầu gội có mùi".

Cha mẹ cần cố gắng hạn chế trẻ em tiếp xúc với hóa chất này cùng các hợp chất liên quan, chẳng hạn như xylene, benzene và xetone. Nên tránh các sản phẩm có ghi xạ hương ambrette trên nhãn. Tuy nhiên, đôi khi nó không được ghi thẳng tên mà chỉ ghi dạng ký hiệu. Vì vậy các bậc cha mẹ có thể cân nhắc cắt giảm các sản phẩm có mùi thơm khi mùi hương đó không thực sự cần thiết, chẳng hạn như kem dưỡng da, dầu gội và sữa tắm cho trẻ.

Một loạt các sản phẩm tại Hoa Kỳ có thể chứa xạ hương ambrette, bao gồm: chất tẩy rửa, xà phòng, nước hoa xịt phòng, sản phẩm vệ sinh, nước hoa (đặc biệt là nước hoa rẻ tiền hoặc giả), tinh dầu, mỹ phẩm và các sản phẩm chăm sóc cá nhân có mùi thơm khác như dầu gội, chất khử mùi và sữa tắm. Nó còn hiện diện trong một số gia vị, thực phẩm...

Các nhà nghiên cứu cho rằng phần lớn sự tiếp xúc (với xạ hương ambrette) là thông qua các sản phẩm chăm sóc cá nhân, vì nó là một loại nước hoa, nên khi chúng ta hít nó sẽ đi thẳng vào niêm mạc mũi và đó là nơi các hóa chất dễ dàng đi đến não nhanh nhất.

Trẻ dậy thì sớm do đâu?

Gần đây tình trạng trẻ em dậy thì sớm xuất hiện nhiều. Dậy thì sớm là cụm từ khiến nhiều phụ huynh lo lắng, hoang mang bởi nó có thể gây ảnh hưởng đến tâm lý, sinh lý của những đứa trẻ.

6 tuổi đã có kinh nguyệt

Các chuyên gia khuyến cáo sử dụng mỹ phẩm của người lớn cho trẻ có nguy cơ dẫn đến dậy thì sớm - Ảnh: D.LIỄU

Chia sẻ với Tuổi Trẻ, BS Trần Văn Lưu - khoa nội tiết sinh sản, Bệnh viện Nội tiết trung ương - cho hay quá trình thăm khám tiếp nhận một số bé gái được xác định chẩn đoán dậy thì sớm.

"Có trường hợp bé mới 6 tuổi, thân hình gầy, ngực chưa phát triển nhưng lại có kinh nguyệt. Gia đình rất lo lắng và đưa trẻ đến thăm khám", BS Lưu cho biết kinh nguyệt là triệu chứng báo hiệu hoàn thiện dậy thì ở bé gái.

Với trường hợp này, bé được làm các xét nghiệm đánh giá hormone nội tiết, chụp X-quang, siêu âm vú, ổ bụng, tử cung vòi trứng tìm bất thường. Kết quả chẩn đoán không có khối u, bé dậy thì sớm có thể do yếu tố bên ngoài như dinh dưỡng, sữa tắm, môi trường...

Do trẻ còn rất nhỏ nên các bác sĩ đã chỉ định tiêm thuốc ức chế dậy thì, hướng dẫn người nhà áp dụng chế độ dinh dưỡng, luyện tập phù hợp. Kết quả điều trị hiệu quả, bé chấm dứt hiện tượng kinh nguyệt, tâm lý của trẻ và gia đình cũng ổn định hơn.

Theo BS Lưu, tình trạng dậy thì sớm là sự phát triển đặc tính sinh dục trước 9 tuổi ở bé trai và trước 8 tuổi ở bé gái. Biểu hiện ở bé trai bao gồm phát triển chiều cao nhanh, mọc lông mu, phát triển mùi cơ thể, thay đổi giọng nói, tăng khối lượng cơ, tinh hoàn và dương vật phát triển nhanh… Dậy thì ở bé trai đánh dấu bằng lần xuất tinh đầu tiên.

Dấu hiệu dậy thì ở các bé gái phổ biến nhất là tuyến vú phát triển, tăng dịch tiết âm đạo. Bé gái được đánh giá hoàn thiện về dậy thì ở lần kinh nguyệt đầu tiên.

BS Bùi Phương Thảo, khoa nội tiết - chuyển hóa - di truyền Bệnh viện Nhi trung ương, cho biết thêm vấn đề mà các bậc phụ huynh thường lo lắng nhất, đó chính là sự phát triển "vượt trội" ở tuyến vú đối với các bé gái nên hốt hoảng cho đi khám. Đối với trường hợp này, kể cả đối với trẻ có tuyến vú phát triển trước 8 tuổi nhưng khi đi khám tuổi xương vẫn bình thường, tử cung, lông mu không phát triển thì đó không được coi là dậy thì sớm.

"Nguyên nhân khiến trẻ dậy thì sớm ngày càng gia tăng, ngoài nguyên nhân tổn thương thần kinh trung ương gây dậy thì sớm, còn có các yếu tố khác như: môi trường, dinh dưỡng, lối sống… sẽ khiến trẻ dậy thì sớm hơn", BS Thảo chia sẻ.

Yếu tố nguy cơ từ môi trường, lối sống

Theo các chuyên gia, tại Việt Nam chưa có nghiên cứu cụ thể về tỉ lệ trẻ dậy thì sớm, song trường hợp trẻ đến khám tại các bệnh viện tăng qua các năm.

Theo BS Lưu, ngoài các yếu tố nội khoa gây dậy thì sớm thì một số nguyên nhân từ bên ngoài cũng gây dậy thì sớm ở trẻ. Trong mỹ phẩm có những chất gây dậy thì sớm, hay khi bảo quản thực phẩm không đúng, chứa hormone gây dậy thì sớm gây hại cho trẻ. Vì vậy, cha mẹ cần ưu tiên sử dụng nguồn thực phẩm sạch, đảm bảo nguồn gốc rõ ràng.

"Cha mẹ tuyệt đối hạn chế sử dụng các sản phẩm mỹ phẩm, sữa tắm, sơn móng tay… cho trẻ nhỏ bởi những sản phẩm cũng có thể chứa hormone hoặc kích thích hormone gây dậy thì sớm ở trẻ. Không dùng chung các sản phẩm của người lớn cho trẻ nhỏ", BS Lưu nhấn mạnh.

Các chuyên gia cũng cảnh báo một số yếu tố làm tăng nguy cơ dậy thì sớm ở trẻ từ môi trường phim ảnh, sách truyện người lớn. Hoặc trẻ thừa cân béo phì sẽ thúc đẩy dậy thì sớm hơn. Vì vậy cha mẹ cần chú ý những nguy cơ này để phòng tránh cho trẻ.

BS BÙI PHƯƠNG THẢO

Mỗi tình trạng của trẻ các bác sĩ có phương pháp điều trị khác nhau. Không phải trường hợp nào cũng cần phải tiêm hormone kìm hãm dậy thì và cha mẹ tuyệt đối không tự mua thuốc để điều trị cho trẻ.

Theo Bình Minh - DS Lê Kim Phụng - NBC News - Dương Liễu/ Tuổi trẻ

https://tuoitre.vn/day-thi-som-co-lien-quan-hoa-chat-20241111080022183.htm

  • Từ khóa

Bộ Y tế chỉ đạo khẩn ứng phó dịch cúm tại Bình Định

Ngay sau khi ghi nhận 4 ca tử vong tại Bình Định do cúm, Bộ Y tế và các chuyên gia dịch tễ đã họp trực tuyến khẩn với ngành y tế tỉnh Bình Định.
09:01 - 05/12/2024
79 lượt xem

Khoa học xác nhận thêm tin vui cho người yêu thích cà phê

Cà phê - một trong những thức uống được yêu thích nhất trên thế giới - ngày càng được khoa học khám phá ra thêm nhiều lợi ích cho sức khỏe.
09:00 - 05/12/2024
67 lượt xem

2 trẻ ngộ độc do gia đình hái nhầm lá hoa thủy tiên nấu cháo

Khi lấy lá hẹ để nấu cháo chữa ho cho trẻ, hai gia đình đã lấy nhầm lá hoa thủy tiên khiến cả hai bé nhập viện cấp cứu vì ngộ độc.
16:22 - 04/12/2024
467 lượt xem

Bệnh gai đen: Cảnh báo bệnh nguy hiểm

Gai đen không phải là một bệnh lý da liễu thông thường mà là dấu hiệu của các rối loạn bên trong cơ thể của rất nhiều loại bệnh như ung thư, đái tháo...
14:46 - 04/12/2024
498 lượt xem

Nghiên cứu mới: Ăn thịt bò tái có tốt cho tim?

Nghiên cứu mới vừa được công bố trên tạp chí của Hội Dinh dưỡng Mỹ Current Developments in Nutrition đã xem xét tác động của việc ăn thịt bò đối với các...
11:16 - 04/12/2024
614 lượt xem