Kê khai, nộp thuế thay

Quy định nói trên nhận được sự quan tâm rất lớn của thị trường. Bởi bao năm qua, việc bán hàng trên các sàn thương mại điện tử (TMĐT) nói chung được phản ánh là rất bát nháo cả về chất lượng hàng hóa cũng như nghĩa vụ thuế.

Các sàn TMĐT sẽ kê khai, nộp thuế thay người bán hàng. ẢNH: Chụp màn hình

Nguyên nhân là bởi quy định hiện hành mới chỉ yêu cầu các sàn trong nước có trách nhiệm cung cấp thông tin của tổ chức, cá nhân kinh doanh thông qua sàn. Thế nhưng, thông tin do các sàn cung cấp chưa đầy đủ và chưa sát thực tế phát sinh. Tương tự, về việc trực tiếp khai thuế đối với các hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có phát sinh hoạt động kinh doanh TMĐT, pháp luật hiện hành chưa có quy định riêng mà áp dụng chung quy định như đối với hộ, cá nhân kinh doanh truyền thống. Do đó, việc siết lại nghĩa vụ thuế với các sàn TMĐT phải khấu trừ, nộp thuế thay và kê khai số thuế đã khấu trừ cho người bán là cần thiết, nếu không muốn nói là lẽ ra phải làm từ lâu.

Theo Tổng cục Thuế, lũy kế 10 tháng năm 2024, số thuế do các tổ chức, cá nhân có hoạt động kinh doanh TMĐT đã nộp là khoảng 94.600 tỉ đồng, tăng 17% so với số thuế bình quân 10 tháng năm 2023. Cổng thông tin TMĐT đã ghi nhận 412 sàn giao dịch thực hiện việc cung cấp thông tin. Cụ thể, có hơn 191.000 tổ chức, cá nhân kinh doanh trên sàn TMĐT với tổng giá trị giao dịch là gần 72.000 tỉ đồng. Đến nay, đã có 116 nhà cung cấp nước ngoài đăng ký, khai thuế và nộp thuế qua Cổng thông tin điện tử dành cho nhà cung cấp nước ngoài. Tính đến hết 10 tháng năm 2024, số thu từ các nhà cung cấp nước ngoài là 19.774 tỉ đồng. Tính riêng trong năm 2024 thu 8.200 tỉ đồng, tăng 18,9% so với cùng kỳ năm 2023.

Dù vậy, số thu này so với quy mô thị trường TMĐT vẫn còn khá thấp khi ngày nay nhà nhà, người người, từ thành thị đến nông thôn đều thực hiện mua hàng qua mạng. Nhìn vào con số thống kê cũng có thể nhận thấy chợ mạng đang phát triển như vũ bão. Năm 2023 chứng kiến sự đột phá vượt bậc khi quy mô thị trường TMĐT bán lẻ tại VN đạt 20,5 tỉ USD, tăng khoảng 4 tỉ USD (tương đương 25%) so với năm 2022. Nửa đầu năm nay, doanh thu đạt 13,2 tỉ USD, tăng 28% so với cùng kỳ. Còn theo thông tin công bố trong Báo cáo toàn cảnh thị trường sàn bán lẻ trực tuyến quý 3 của nền tảng dữ liệu TMĐT Metric, tổng doanh số giao dịch (GMV) của 9 tháng đạt 227.700 tỉ đồng, tăng 37,66% so với cùng kỳ 2023. Doanh số giao dịch trên 5 sàn Shopee, TikTok Shop, Lazada, Tiki và Sendo đạt trung bình 25.300 tỉ đồng/tháng (gần 1 tỉ USD), với livestream và hàng giá rẻ được ưa chuộng.

Thực trạng các chợ truyền thống, trung tâm thương mại, các kỳ khuyến mãi siêu "khủng" ế ẩm thời gian gần đây một phần cũng là vì thói quen mua hàng qua mạng đã ăn sâu vào một bộ phận người tiêu dùng sau đại dịch Covid-19.

Sàn kê khai, còn cá nhân bán hàng online thì sao?

Luật sư Nguyễn Đức Nghĩa, Phó giám đốc Trung tâm hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa thuộc Hội Doanh nghiệp TP.HCM (HUBA), đồng tình quy định mới sẽ tạo sự công bằng, tránh thất thu thuế. Bởi các sàn TMĐT hiện nay hoạt động thu tiền hộ cho người bán thì có thể nắm được doanh thu nhưng với hình thức cho thuê sàn thì người bán hàng sẽ phải trực tiếp kê khai thuế. Việc sàn kê khai, nộp thuế thay người bán hàng là phù hợp đối với hình thức thứ nhất. Đôi khi người bán hàng thực hiện mua bán trong thời gian ngắn, không đủ điều kiện để kê khai, không am hiểu về thuế để kê khai. Trong khi đó, sàn thường là doanh nghiệp có tổ chức, có công nghệ, kiến thức hiểu biết về thuế để thực hiện kê khai, nộp thuế cho người bán.

"Tuy nhiên ở đây cũng có bất tiện cho sàn đó là chi phí phát sinh sẽ rất cao cho việc kê khai, nhân sự thực hiện về thuế. Mỗi sàn TMĐT có hàng triệu giao dịch mỗi ngày nên việc thực hiện kê khai, tính thuế, nộp thuế thay cho những giao dịch này đòi hỏi họ phải đầu tư. Vì thế, cơ quan chức năng cũng nên nghiên cứu hỗ trợ các sàn sao cho quy định đi vào thực tế. Chẳng hạn trước đây có quy định về thù lao cho đơn vị thực hiện thu hộ", ông Nghĩa gợi ý.

Theo ông Nguyễn Đức Nghĩa, phải giám sát các sàn thực hiện kê khai đầy đủ thì mới công bằng. Trước đây, một số đơn vị không có địa chỉ hoạt động ở VN không thực hiện kê khai, nộp thuế mà các đơn vị trong nước sử dụng dịch vụ sẽ thực hiện đóng thuế nhà thầu. Nhưng với quy định mới, các doanh nghiệp hiện diện hay không hiện diện ở VN đều phải kê khai và nộp thuế đầy đủ. Tuy nhiên do không có địa chỉ ở VN nên cần có biện pháp chế tài trong trường hợp đơn vị đó không thực hiện quy định. "Một vấn đề chưa thấy đề cập là khi các sàn thực hiện kê khai, nộp thuế thay thì cá nhân, hộ kinh doanh có phải thực hiện quyết toán thuế cuối năm không. Việc này sẽ phát sinh chứng từ, thủ tục cho các sàn rất lớn khi thực hiện cấp chứng từ, đó là chưa kể thuế suất của hàng hóa, dịch vụ là khác nhau nên việc triển khai sẽ có khó khăn trong giai đoạn đầu thực hiện", luật sư Nguyễn Đức Nghĩa cho hay. Đây cũng là câu hỏi mà nhiều người đang kinh doanh qua sàn thắc mắc.

Luật sư Trần Xoa, Giám đốc Công ty luật Minh Đăng Quang phân tích: Trước đây, các sàn TMĐT cũng viện cớ phát sinh chi phí khi kê khai, nộp thuế thay cho người bán hàng nên mới chưa thực hiện. Nhưng người bán hàng trên sàn TMĐT thì sàn có nghĩa vụ kê khai, nộp thuế là điều cần thiết, góp phần thu cho ngân sách nhà nước. Trước đây, chưa có công nghệ hỗ trợ, phải thực hiện thủ công thì khó cho sàn nhưng nay công nghệ phát triển thì có thể quản lý trên hệ thống được.

"Tuy nhiên sàn chỉ có thể thực hiện đóng thuế thay trên phần dòng tiền trả qua họ. Còn trường hợp cá nhân, hộ kinh doanh tự kinh doanh, livestream trên các nền tảng số và thực hiện thu tiền thì rất khó thu. Vì thế, các biện pháp thu thuế TMĐT làm sao đồng bộ để tránh thất thu, tạo sự bình đẳng, không xảy ra trường hợp người bán hàng trốn thuế bán giá rẻ hơn người đóng thuế đầy đủ", ông Trần Xoa lưu ý.

Theo luật sư Trần Xoa, hiện nay mọi giao dịch thực hiện chuyển khoản qua ngân hàng nên cơ quan thuế cần tăng cường phối hợp nhiều hơn để tránh thất thu. Trước tiên, cơ quan chức năng nên tuyên truyền rồi sau đó áp dụng các biện pháp mạnh tay. Hiện nay thuế hàng hóa là 1% đối với giá trị gia tăng và 0,5% đối với thu nhập cá nhân. Với mức thuế thấp thì người bán hàng TMĐT không cần phải trốn thuế mà có thể tính vào giá bán. Bởi trốn thuế thì số thuế bị phạt rất lớn, lên đến 1,5 - 3 lần số thuế trốn. Không những phạt mà còn áp dụng biện pháp công khai thông tin thì người nộp thuế mới ý thức được.

Theo Thanh Xuân/Thanh niên

https://thanhnien.vn/siet-thue-san-thuong-mai-dien-tu-185241201223958922.htm