Ảnh chỉ mang tính minh họa. (Nguồn: Đức Duy/Vietnam+)

Chính vì vậy, việc đẩy mạnh xuất khẩu, giảm nhập siêu là một trong những nội dung chính được Bộ Công Thương bàn thảo trong cuộc họp ngày 15/9 tại Hà Nội.

[Việt Nam vẫn là nước nhập siêu từ ASEAN]

Liên tục thâm hụt thương mại

Theo báo cáo của Bộ Công Thương, sau 8 tháng, cả nước nhập siêu khoảng 2,13 tỷ USD, bằng 1,6% kim ngạch xuất khẩu. Trong khi Việt Nam đang xuất siêu tại các thị trường lớn như Mỹ, châu Âu... thì ngược lại Việt Nam lại nhập siêu mạnh từ Trung Quốc, Thái Lan...

Bà Lê Hoàng Oanh, Vụ trưởng Vụ thị trường châu Á, châu Phi (Bộ Công Thương) cho biết, ngay từ năm 1995, Việt Nam đã nhập siêu từ Thái Lan 339 triệu USD và Thái Lan là thị trường nhập khẩu lớn thứ hai của Việt Nam trong khối ASEAN chỉ sau Singapore.

Trong giai đoạn 2009-2016, thâm hụt thương mại của Việt Nam với Thái Lan có tốc độ tăng khoảng 6,8%/năm, nhập siêu tăng từ 3,25 tỷ USD năm 2009 lên 5,16 tỷ USD năm 2016. Tính trong 8 tháng đầu năm 2017, Việt Nam nhập siêu từ Thái Lan 3,5 tỷ USD, tăng 15,6% so với cùng kỳ năm 2016.

Đáng chú ý, Việt Nam đã chi hàng tỷ USD trong 8 tháng đầu năm 2017 để nhập rau quả, xăng dầu, hóa chất, ôtô nguyên chiếc, hàng điện gia dụng, máy móc phụ tùng các loại... từ thị trường này.

Trong đó, hàng điện gia dụng và linh kiện trong 8 tháng nhập khẩu 646 triệu USD, rau quả là 618 triệu USD, ôtô nguyên chiếc là 432 triệu USD, xăng dầu các loại đạt 406 triệu USD và chất dẻo nguyên liệu là 403 triệu USD...

Dự báo, trong năm 2018, lượng xe ôtô nhập khẩu từ Thái Lan sẽ còn tăng cao do thuế nhập khẩu giảm về 0% và Thái Lan sẽ tiếp tục dẫn đầu về cung cấp ôtô nguyên chiếc cho Việt Nam, bỏ xa các đối tác khác như Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản.

- Cơ cấu thị trường chính cung cấp ôtô nguyên chiếc cho Việt Nam trong 7 tháng đầu năm:  

Không áp dụng cực đoan hàng rào kỹ thuật

Về nguyên nhân dẫn đến nhập siêu, theo lãnh đạo Vụ châu Á, châu Phi, hiện Việt Nam đang thực hiện lộ trình giảm thuế theo cam kết trong ATIGA, do vậy nhiều mặt hàng nhập khẩu từ Thái Lan đã được hưởng thuế suất thuế ưu đãi theo lộ trình cam kết trong Hiệp định thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA).

Bên cạnh đó, Việt Nam vẫn có nhu cầu nhập khẩu lớn đối với các mặt hàng của Thái Lan là đầu vào của sản xuất tại Việt Nam.

Theo bà Oanh, nhiều mặt hàng nhập khẩu từ Thái Lan thuộc nhóm cần nhập khẩu để phục vụ sản xuất, tiêu dùng trong nước, chiếm tới 50% tổng kim ngạch nhập khẩu từ Thái Lan, gồm có: máy móc, thiết bị, dụng cụ phụ tùng, xăng dầu các loại, chất dẻo nguyên liệu, hóa chất; nguyên phụ liệu dệt may, da giầy, thức ăn gia súc và nguyên liệu...

"Các hoạt động mở rộng đầu tư của doanh nghiệp Thái Lan tại Việt Nam cũng dẫn tới việc tăng nhập khẩu các mặt hàng phục vụ sản xuất, kinh doanh tại Việt Nam. Hơn nữa, Người tiêu dùng Việt Nam vẫn có tâm lý ưa chuộng hàng Thái Lan, cả về giá cả, mẫu mã và chất lượng, đặc biệt là các mặt hàng điện, điện tử, sản phẩm gia dụng, hoa quả và hàng tiêu dùng khác," bà Oanh cho hay.

Nhìn nhận về cán cân thương mại giữa Việt Nam và Thái Lan thời gian qua, ông Dương Duy Hưng, Vụ trưởng Vụ Kế hoạch cho rằng, dù liên tục nhập siêu nhưng về mặt vĩ mô cần có một cái nhìn khách quan hơn về vấn đề này và cần nhìn bức tranh tổng thể từ thế giới.

Vị lãnh đạo này cũng đặt câu hỏi, nếu chuyển nhập siêu sang nước khác có tốt hơn không?

"Cơ cấu hàng Thái Lan và Việt Nam khá tương đồng, ngoài vấn đề xử lý hàng rào kỹ thuật thì phải xuất phát từ chính năng lực sản xuất trong nước, năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp," ông Hưng đề xuất.

Đồng tình với ý kiến trên, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh lưu ý thêm, việc giải quyết vấn đề nhập siêu giữa Việt Nam với Thái Lan cần nhìn nhận một cách rộng hơn mà vấn đề chính không chỉ là ý chí của các cơ quan quản lý mà cần tuân theo nguyên tắc thị trường.

Theo đó, không phải là giảm ngay nhập siêu mà quan trọng là vấn đề hiệu quả trong hoạt động thương mại, hơn nữa cũng có thể chấp nhận nhập siêu ở mặt hàng này nhưng xuất siêu ở mặt hàng khác, đây là quy luật của thị trường../.

Theo Đức Duy (Vietnam+)