Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Lê Minh Hưng - Ảnh: Quochoi.vn

Có 48 đại biểu đã bấm nút đăng ký để chất vấn thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Lê Minh Hưng chiều 16-11. Ông Hưng nhận được các câu hỏi "hóc búa" từ chuyện huy động vàng và ngoại tệ trong dân, đến bảo đảm an toàn tiền gửi, cho vay vốn các dự án BOT, mua ngân hàng 0 đồng, điều hành lãi suất cho đến một vấn đề rất mới là tiền ảo bitcoin.

Trả lời gãy gọn gần như không phải nhìn tài liệu, thống đốc đã đưa ra một số thông tin đáng chú ý.

Giải pháp huy động vàng trong dân (theo dự báo có khoảng 500 tấn vàng và 10 tỉ USD nằm trong dân) căn cơ nhất, bền vững, khả thi nhất, theo thống đốc là: "Chính phủ và các bộ ngành cần kiên định mục tiêu điều hành ổn định kinh tế vĩ mô, tạo dựng lòng tin của doanh nghiệp... trên cơ sở đó sẽ khiến nguồn vốn không bỏ vào tài sản tài chính như vàng, ngoại tệ. Việc này cần có thời điểm và lộ trình để chuyển hóa nguồn lực".

Theo ông Hưng, trước đây Việt Nam tốn nhiều ngoại tệ nhập khẩu vàng, khiến thị trường có tác động, gây bất ổn. Nhiều năm qua thị trường này ổn định, không mất ngoại tệ nhập vàng; thị trường đang tự điều tiết. Như vậy đã chuyển hóa một phần nguồn lực lớn từ vàng sang nền kinh tế.

Vừa qua Ngân hàng Nhà nước đã áp dụng trần lãi suất huy động ngoại tệ là 0%, nguồn lực đó thực tế chuyển hóa qua VND. Thời gian qua, tỉ giá ổn định, ngân hàng mua được lượng lớn ngoại tệ từ người dân.

Trả lời câu hỏi về tiền ảo bitcoin, thống đốc Lê Minh Hưng nói đây là vấn đề các nước cũng đang nghiên cứu, một số nước thừa nhận, một số nước thừa nhận nhưng có khuyến cáo và có nước không thừa nhận.

Ở Việt Nam, theo quy định pháp luật hiện hành, bitcoin không phải đồng tiền mặt, không phải phương tiện thanh toán hợp pháp, nên các giao dịch sử dụng đồng tiền này là giao dịch không hợp pháp.

Ông Hưng cho hay Ngân hàng Nhà nước đang phối hợp với các bộ ngành để nghiên cứu, và cho rằng trong một thế giới hội nhập thì đây là điều phải nghiên cứu thấu đáo. Riêng trường hợp Đại học FPT cho sinh viên đóng học phí bằng tiền ảo, Ngân hàng Nhà nước chưa nhận được đề xuất.

Sẽ xem xét điều chỉnh mức vay cho sinh viên

Trả lời đại biểu Nguyễn Thanh Hiền (Nghệ An) về việc bảo vệ khách hàng vay ở các công ty tài chính tiêu dùng, thống đốc Lê Minh Hưng cho biết lãi suất vay của các công ty này cao hơn ngân hàng, vì kỳ hạn ngắn, giá trị cho vay nhỏ, chi phí vốn của các công ty này cũng cao hơn.

Thời gian qua Ngân hàng Nhà nước đã có quy định cụ thể riêng cho đối tượng này nhằm tăng cường tính minh bạch, công bố công khai lãi suất, thời gian tính lãi.

Trả lời về việc nâng mức vay và kéo dài thời hạn cho vay với sinh viên, thống đốc Lê Minh Hưng cho biết đã có 3,5 triệu lượt sinh viên được vay, với tổng dư nợ khoảng 15.000 tỉ đồng. Mức cho vay đã có 7 lần điều chỉnh, hiện nay là 1,5 triệu đồng/tháng. Tuy nhiên mức này chưa đủ đáp ứng nhu cầu sinh hoạt, học tập.

Ông Hưng ghi nhận điều này, nhưng cũng cho biết trong bối cảnh khó khăn hiện chưa điều chỉnh ngay được, sắp tới sẽ xem xét điều chỉnh.

Đối với thời hạn trả nợ, học sinh sinh viên được ân hạn 1 năm kể từ khi ra trường, và nếu có khó khăn khách quan có thể được gia hạn tối đa bằng ½ thời gian vay nợ.

Có sự thông đồng gian lận ATM

Trả lời chất vấn về giải pháp trong thanh toán thẻ ATM, thống đốc cho rằng các hành vi gian lận trong thanh toán thẻ gia tăng đáng lo ngại.

Theo thống kê của các tổ chức phát hành thẻ quốc tế, năm 2015, tổng số tiền thệt hại từ hành vi gian lận trong hoạt động thanh toán thẻ lên đến 21 tỉ USD, bình quân cứ 100 USD giao dịch thì bị thiệt hại 7 cent. Ở Việt Nam, tỉ lệ thiệt hại chỉ bằng 1/3 mức bình quân các nước, nhưng gần đây có xu hướng gia tăng hành vi gian lận.

Về nguyên nhân, thống đốc khẳng định là từ phía ngân hàng. "Do hệ thống ATM bị cài đặt thiết bị sao chép dữ liệu để bị ăn cắp dữ liệu, bảo mật của ngân hàng còn lỗ hổng. Mặt khác, chủ thẻ cũng có những sơ suất. Cá biệt, có trường hợp tổ chức chấp nhận thẻ thông đồng với đối tượng xấu để có hành vi gian lận, chiếm dụng tiền của khách hàng", thống đốc nói.

Ngân hàng Nhà nước đã có quy định về trình tự thủ tục xử lý thiệt hại do hành vi gian lận trong thanh toán ATM, xác định rõ trách nhiệm của các tổ chức tín dụng trong việc bồi hoàn thiệt hại cho chủ thẻ. Một số ngân hàng đã ứng tiền cho chủ thẻ.

Giải pháp tới đây, theo ông Hưng, là tập trung hoàn thiện các quy định pháp lý về an ninh an toàn, đặc biệt là chuyển đổi thẻ từ sang thẻ chip bảo mật cao hơn, áp dụng quy chuẩn quốc tế trong giám sát hệ thống thẻ. Mặt khác là tăng cường thanh tra đối với các dịch vụ thanh toán thẻ, tăng cường truyền thông cho các chủ thẻ cẩn trọng tự bảo mật khi thanh toán thẻ.

Theo Tuổi Trẻ Online