CTNSNT có vai trò rất quan trọng trong phát triển kinh tế, xã hội, do đó gắn với huy động các nguồn lực ngoài ngân sách cùng Nhà nước đầu tư phát triển, khai thác công trình nước sạch là rất cần thiết. Công tác quản lý, sử dụng, khai thác CTCNSNT thời gian qua trên địa bàn tỉnh ghi nhận nhiều chuyển biến tích cực, Nhà nước từng bước nắm được số lượng, chất lượng, hiện trạng sử dụng, tình hình biến động của công trình để phục vụ công tác đầu tư, quản lý, khai thác, xác lập hồ sơ công trình và chủ thể được giao quản lý công trình, bước đầu xã hội hóa việc đầu tư, vận hành công trình nước sạch nông thôn. Đến nay một số địa bàn gặp khó khăn về nước sạch đã được quan tâm đầu tư, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao trong sản xuất và nhu cầu sử dụng nước sạch của người dân dân địa phương.

Công tác quản lý, sử dụng, khai thác CTCNSNT thời gian qua trên địa bàn tỉnh ghi nhận nhiều chuyển biến tích cực

Tuy nhiên, quá trình triển khai thực hiện còn tồn tại hạn chế như một số công trình tiến độ đầu tư chậm, chưa đảm bảo các thủ tục về đầu tư xây dựng theo quy định, còn bị chồng chéo về khu vực cấp nước. Ngoài ra nhiều đơn vị chưa thực hiện việc phê duyệt giá bán nước theo quy định; chưa thực hiện đầy đủ các thủ tục khai thác nguồn nước theo quy định, chưa thực hiện đầy đủ việc xét nghiệm mẫu nước đầu ra và thông báo kết quả tới cơ quan nhà nước có thẩm quyền, một số công trình sau khi bàn giao cho đơn vị quản lý chưa phát huy được hiệu quả đầu tư, hoạt động kém hiệu quả (công trình thị trấn Lục Nam, huyện Lục Nam; Công trình xã Đồng Phúc, huyện Yên Dũng; Công trình liên xã Yên Mỹ- Thị trấn Vôi, huyện Lạng Giang; Công trình liên xã Phong Vân – Phong Minh, huyện Lục Ngạn..)

Nguyên nhân là do năng lực của một số nhà đầu tư còn hạn chế; công tác phối hợp theo dõi, kiểm tra, giám sát của các cơ quan nhà nước ở tỉnh còn chưa đầy đủ, chặt chẽ; một số công trình khai thác, sử dụng nguồn nước ngầm, sau thời gian dài khai thác, nguồn nước bị sụt giảm về trữ lượng và chất lượng, dẫn tới hoạt động không hiệu quả. Tại các khu vực miền núi, vùng sâu vùng xa, do không thu được kinh phí đóng góp của người dân sử dụng nước và địa phương cũng không có kinh phí hỗ trợ nên công tác duy tu, bảo dưỡng không được thực hiện kịp thời. 

Công tác kiểm tra hoạt động tại các công trình cấp nước sạch cần thực hiện thường xuyên để đảm bảo hiệu quả

Bên cạnh đó các công trình chủ yếu lấy nước từ sông, suối nên khi xảy ra lũ lụt, sạt lở đất có thể gây mất nước, rò rỉ nước đầu nguồn, đứt gãy đường ống và các hạng mục khác, nhiều công trình bị xuống cấp do sử dụng lâu ngày không được nâng cấp, thay thế. Mặt khác công trình cấp nước tập trung chủ yếu được xây dựng trên địa bàn vùng núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, đời sống và dân trí thấp, ý thức của người dân còn hạn chế trong việc sử dụng và bảo quản công trình nên công tác quản lý, vận hành, bảo dưỡng công trình còn gặp nhiều khó khăn. Nguyên nhân dẫn đến hiệu quả hoạt động của các CTCNSNT còn thấp là do công tác quản lý, duy tu, bảo dưỡng và sửa chữa chưa được thực hiện thường xuyên, không có kinh phí hoạt động. Một số nơi do mở đường giao thông, thi công đường, điện làm đứt, gãy đường ống, nhưng không có phương án di dời, bồi thường thiệt hại và cũng không có biện pháp tu sửa khắc phục kịp thời, làm thất thoát vật tư và làm cho tình trạng hư hỏng của công trình ngày càng trầm trọng hơn.

Theo UBND tỉnh, nhằm tăng cường hơn nữa công tác quản lý, nâng cao hiệu quả khai thác và sử dụng bền vững CTNSNT tập trung; tỉnh yêu cầu các sở, ngành, địa phương cần nghiêm túc rút kinh nghiệm và triển khai thực hiện tốt các nhiệm vụ được giao tại Quyết định số 747/2016/QĐ-UBND ngày 20/12/2016; kiên quyết xử lý hoặc tham mưu, đề xuất thực hiện thanh tra đối với các công trình đã bàn giao nhưng hoạt động kém hiệu quả để làm căn cứ thu hồi công trình; Kiểm tra, rà soát, yêu cầu các đơn vị quản lý công trình có biện pháp khắc phục, xử lý đối với những công trình có chất lượng nước kém và thực hiện nghiêm việc kiểm tra chất lượng nước, đồng thời xây dựng kế hoạch và tiến hành tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ quản lý, vận hành các công trình tên địa bàn năm 2019. Hàng năm xây dựng kế hoạch và tiến hành tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ quản lý, vận hành các công trình trên địa bàn tỉnh.

Nước sạch góp phần cải thiện đời sống của nhiều người dân tại các vùng quê

Bên cạnh đó UBND các huyện cần thực hiện tốt chức năng quản lý nhà nước đối với các hoạt động trong lĩnh vực nước sạch nông thôn tại địa phương, đảm bảo công trình hoạt động cấp nước được liên tục, bảo vệ môi trường bền vững. Chủ động sửa chữa, nâng cấp một số công trình không hoạt động (còn khả năng khai thác), hoạt động kém hiệu quả để khôi phục cấp nước cho nhân dân; tiến hành rà soát, đánh giá lập kế hoạch sửa chữa, nâng cấp cụ thể đối với tất cả các công trình trên địa bàn, gắn quy hoạch cấp nước với các quy hoạch ngành, lĩnh vực khác (phát triển công nghiệp, khu đô thị…) để làm căn cứ tổ chức quản lý và có các biện pháp đảm bảo nguồn nước cho phát triển kinh tế - xã hội bền vững và lâu dài./.

Minh Anh