Trong lời ngỏ cùng bạn đọc, Hữu Ngọc nói ông đã ở tuổi "ngẩn ngơ" - thường sống lại sự việc đã qua theo kiểu Marcel Proust (nhà văn Pháp) "đi tìm thời gian đã mất" để đỡ cô đơn, trống rỗng. Trong quá trình hồi tưởng, tác giả băn khoăn về ý nghĩa các sự việc, từ đó suy ngẫm về đời người, phận người. Để trả lời các câu hỏi "Chúng ta từ đâu đến?", "Chúng ta là ai?", "Chúng ta đi đâu?", ông tìm kiếm và đúc rút từ cuộc đời các danh nhân thế giới. Ở tuổi ngoài 100, Hữu Ngọc được gia đình hỗ trợ đánh máy bản thảo.

Sách "Cảo thơm lần giở" do Nhà xuất bản Kim Đồng ấn hành. Ảnh: Kim Đồng. 

Bộ sách gồm hai quyển, dày gần 1.000 trang, giới thiệu cuộc đời và tư duy của hơn 180 danh nhân Đông Tây kim cổ, trải rộng nhiều lĩnh vực: tôn giáo, văn hóa, triết học, khoa học, văn học, nghệ thuật... Ông viết về những giáo chủ như Phật Thích Ca, Chúa Jésus, tiên tri Muhammad, những triết gia như Khổng Tử, Sokrates, Hegel, Sartre, những nhà khoa học như Darwin, Einstein, nhà văn, nhà thơ như Shakespeare, Cesvantes, Dante, Goethe, Dostoyevsky, Lỗ Tấn... Nhà văn hóa Hữu Ngọc cũng giới thiệu ba danh nhân Việt Nam được UNESCO (Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hiệp quốc) vinh danh - Nguyễn Trãi, Nguyễn Du, Chủ tịch Hồ Chí Minh - và thiền sư Thích Nhất Hạnh.

Mỗi danh nhân được khắc họa một cách súc tích về cuộc đời, sự nghiệp, tư tưởng, học thuyết cùng danh ngôn tiêu biểu của họ. Ví dụ trong bài nói về Edmondo De Amicis - tác giả Những tấm lòng cao cả, Hữu Ngọc trích lại suy nghĩ của nhà văn người Italy: "Chớ để con rắn ghen tỵ chui vào tim mình. Con bò sát ấy gặm nhấm đầu óc và làm thối nát con tim". 

Nhà văn hóa Hữu Ngọc khi nhận "Giải thưởng Lớn" nhờ những công trình nghiên cứu đồ sộ về Hà Nội, tại lễ trao giải "Bùi Xuân Phái - Vì tình yêu Hà Nội" năm 2017. Ảnh: Hà Thu. 

Tác giả thường hồi tưởng chuyện riêng trước khi giới thiệu mỗi danh nhân, khiến tác phẩm không chỉ chứa thông tin mà gần gũi, mang cảm xúc. Nhà văn người Mỹ Lady Borton - một người bạn thân thiết của tác giả - nhận xét sách giống một tập ký đậm màu sắc cá nhân. 

Tên sách - Cảo thơm lần giở - được mượn từ ý thơ trong Truyện Kiều (Nguyễn Du) với nghĩa "mở lại những pho sách quý". Tác phẩm cho thấy phần nào bối cảnh xã hội, nền giáo dục, văn hóa Việt Nam qua hành trình học tập, công tác của tác giả xuyên suốt một thế kỷ.

Hữu Ngọc sinh năm 1918 tại Hà Nội (quê gốc ở Thuận Thành, Bắc Ninh). Ông được Nhà nước trao tặng Huân chương Chiến công và Huân chương Độc lập, Chính phủ Thụy Điển tặng Huân chương "Ngôi sao phương Bắc", Chính phủ Pháp tặng Huân chương Cành cọ Hàn lâm và giải "Lời Vàng" cùng nhiều danh hiệu, giải thưởng cao quý khác. Hơn 60 năm cầm bút, nhà văn hóa Hữu Ngọc cho ra đời hơn 30 cuốn sách về văn hóa, văn học, sách dịch... Ông sử dụng thành thạo tiếng Pháp, tiếng Anh, tiếng Đức và chữ Hán, được mệnh danh "người nối cầu văn hóa Việt Nam và thế giới".

Theo Di Ca/VnExpress

https://vnexpress.net/giai-tri/nha-van-hoa-huu-ngoc-ra-sach-o-tuoi-102-4073359.html