Đó là nhìn nhận của các chuyên gia hàng không, chuyên gia kinh tế tại buổi tọa đàm "Giải pháp thúc đẩy hàng không Việt tăng trưởng bền vững" diễn ra chiều 11/4, tại Bình Định. Theo các chuyên gia, thị trường hàng không Việt Nam thời gian qua phát triền khá nóng, và tương lai vẫn là một trong những thị trường hàng không phát triển nhanh nhất thế giới.

Toàn cảnh buổi hội thảo.

Trước thực tế các hãng hàng không Việt đầu tư mua sắm đội tàu bay số lượng lớn, các hãng hàng không phát triển mạnh nhờ thị trường hàng không cạnh tranh thực chất hơn. Trong khi đó, một số sân bay chính, hạ tầng hàng không đang quá tải, khiến Nhà nước và các hãng hàng không phải thay đổi chiến lược kinh doanh.

Nóng cuộc đua “tam mã”

Theo Phó Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam (HKVN), Phạm Văn Hảo, trong khoảng thời gian 10 năm, từ 2008 - 2018, số lượng tàu bay của Việt Nam tăng gấp 3 lần. Năm 2008 tổng số tàu bay của hàng không Việt Nam chỉ có 60 tàu, hiện con số này tăng lên 192 tàu. Độ tuổi trung bình của đội tàu bay Việt Nam hiện nay chỉ là 5,8 tuổi, so với năm 2008 là 8,8 tuổi. Đặc biệt, đội tàu bay Việt Nam thuê các nước giảm xuống và số tàu bay đặt mua tăng cao.

Thị trường hàng không Việt Nam trở nên sôi động hơn khi có sự tham gia của nhiều doanh nghiệp tư nhân

Nếu như trước đây, đội bay chủ yếu chỉ có Vietnam Airlines, còn hiện nay có sự tham gia của nhiều doanh nghiệp tư nhân... Sự thay đổi này rõ ràng ở cả chất và lượng. Mạng đường bay của hàng không Việt Nam cũng có nhiều chuyển biến sau 10 năm với gần 60 đường bay nội địa và 130 đường bay quốc tế so với 25 đường bay nội địa và 54 đường bay quốc tế vào năm 2008.

Năm 2008, các chuyến bay quốc tế chủ yếu bay qua Nội Bài, Đà Nẵng, Tân Sơn Nhất, nhưng thời điểm hiện nay đã kết nối với rất nhiều cảng khác như: Cát Bi, Cần Thơ, Cam Ranh, Liên Khương, Phú Quốc…. Điều này đã tạo ra bước phát triển tương đối vững chắc, bền vững.

Các tổ chức quốc tế cũng đánh giá hàng không Việt Nam thuộc diện tăng trưởng nhanh nhất thế giới, với tốc độ tăng trưởng luôn đạt mức 2 con số.

Theo Phó Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam (HKVN), Phạm Văn Hảo, trong khoảng thời gian 10 năm, từ 2008 - 2018, số lượng tàu bay của Việt Nam tăng gấp 3 lần.

Cùng quan điểm, ông Trần Minh Phương, Phó Vụ trưởng Vụ kế hoạch đầu tư, Bộ GTVT cho rằng, cùng với kinh tế phát triển, nhu cầu vận tải sẽ tăng lên. Đó là nhu cầu tất yếu của phát triển kinh tế. Với giao thông vận tải nói chung và hàng không nói riêng thời gian qua, nhu cầu vận tải rất lớn.

“Qua các số liệu đã cung cấp có thể thấy tăng trưởng 2 con số và nhiều người đặt câu hỏi có tăng trưởng nóng không? Theo tôi, nóng vì đó là 2 con số nhưng nóng đến đâu là do nhận định của người sử dụng và các nhà cung cấp dịch vụ”, ông Phương nói.

Theo ông Phương: “Trước đây, chúng ta chỉ có một hãng hàng không quốc gia. Sau đó, chúng ta có các hãng hàng không khác, tức là số lượng hãng hàng không tăng lên và năng lực khai thác các nhà ga cũng tăng lên. Cả góc độ về nhu cầu sử dụng và cung cấp dịch vụ đều có sự phát triển, đáp ứng nhu cầu đi lại cho người dân. Đó là những con số rất ấn tượng”.

Bộ Giao thông vận tải đã tham mưu, báo cáo Thủ tướng Chính phủ điều chỉnh quy hoạch phát triển giao thông vận tải hàng không. Chúng tôi dự báo tăng trưởng 2 con số này sẽ tiếp tục đến năm 2020 và giảm dần xuống một con số sau năm 2020.

Hàng không càng phát triển, người dân càng được hưởng lợi

Ông Lại Xuân Thanh, Chủ tịch HĐQT Tổng Cty Hàng không Việt Nam (ACV) cho biết: Thị trường hàng không Việt Nam thời gian qua phát triền khá nóng, và tương lai vẫn là một trong những thị trường hàng không phát triển nhanh nhất thế giới.

Ông Lại Xuân Thanh, Chủ tịch HĐQT Tổng Cty Hàng không Việt Nam (ACV).

Theo ông Thanh, hiện hạ tầng hàng không về cơ bản vẫn đáp ứng được nhu cầu phát triển trong nước. Tuy nhiên, có 1 số cảng hàng không có nút thắt, nóng nhất là Cảng hàng không Tân Sơn Nhất vẫn nghẽn. Do đó, có phần nào đó ảnh hưởng tới kế hoạch phát triển của các hãng hàng không.

Để giải quyết vấn đề trên, ông Thanh cho rằng, hiện trục hàng không đang chuyển từ khai thác hướng Bắc - Nam, với 3 sân bay chính là Nội Bài, Đà Nẵng và Tân Sơn Nhất, sang phát triển đồng đều điểm với điểm. Các hãng hàng không cũng phải theo đó thay đổi mạng đường bay của mình.

Ngoài ra, theo chiến lược phát triển hàng không tới năm 2025, ACV sẽ đầu tư nâng cấp các sân bay để đưa công suất từ 97 triệu hành khách/năm hiện nay lên 185 triệu hành khách/năm, đáp ứng đủ nhu cầu phát triển của các hãng hàng không.

Về phía nhà đầu tư tư nhân vào lĩnh vực hàng không, ông Phạm Ngọc Sáu - Giám đốc Cảng hàng không Vân Đồn (Quảng Ninh) cũng nêu quan điểm, với ngành hàng không, cạnh tranh là cần thiết. Dự kiến, với dự án BOT sân bay Vân Đồn, nhà đầu tư cần thời gian khoảng 5 năm để hoàn vốn.

Phó Chủ tịch Bamboo Airways Đặng Tất Thắng chia sẻ, cạnh tranh trong hàng không không chỉ giữa các hãng, còn cạnh tranh giữa kinh tế Nhà nước và kinh tế tư nhân.

Phó Chủ tịch Bamboo Airways Đặng Tất Thắng chia sẻ, cạnh tranh trong hàng không không chỉ giữa các hãng, còn cạnh tranh giữa kinh tế Nhà nước và kinh tế tư nhân. Cạnh tranh đó mang lại lợi ích lớn cho hành khách. Định hướng của hãng hàng không này cũng là kết nối các địa phương người dân có nhu cầu, nhưng chưa có đường bay kết nối.

‘Cạnh tranh ở đây không chỉ giữa các hãng hàng không mà cạnh tranh giữa kinh tế Nhà nước và kinh tế tư nhân. Thời kỳ mở cửa, Nhà nước chỉ giữ vai trò định hướng đường lối, chính sách, còn lại làm sao tạo môi trường Nhà nước và tư nhân bình đẳng với nhau. Lĩnh vực nào Nhà nước làm tốt thì Nhà nước làm, không thì để tư nhân làm”, ông Thắng nhìn nhận.

Ông Thắng cho biết,  mới đây ông có cuộc gặp và trao đổi với Đại sứ Mỹ tại Việt Nam. Rất thú vị rằng Đại sứ Mỹ cho biết, hầu hết doanh nghiệp Mỹ đánh giá cao môi trường đầu tư của Việt Nam và chính sách hỗ trợ của Việt Nam hiện nay.

“Hệ thống luật pháp tuy chưa hoàn thiện, nhưng Chính phủ Việt Nam rất linh hoạt và rất cầu thị lắng nghe, có chính sách linh hoạt đảm bảo có lợi ích cho doanh nghiệp. Đại sứ Mỹ đánh giá rất cao môi trường đầu tư của chúng ta”, ông Thắng nói.

Theo ông Thắng, ngoài cạnh tranh giữa kinh tế tư nhân và Nhà nước, cạnh tranh giữa các hãng hàng không thì đặc điểm của hàng không là cạnh tranh sẽ mang lại lợi ích lớn cho người dùng. Vì chúng tôi cạnh tranh để cùng phát triển, không phải cạnh tranh để chiến thắng đối thủ hay làm cho đối thủ không tốt đi.

“Thị trường hàng không ở nước láng giềng như Thái Lan có tới 13 hãng hàng không, còn hiện Việt Nam mới chỉ có 4 hãng hàng không. Chỉ số phần trăm người dân Việt Nam bay không quá 50%, tức là không quá 50% người dân được trải nghiệm bay. Với sự ra đời của VietJet hay Bamboo, hy vọng sẽ thêm nhiều người dân có cơ hội được bay và đặt chân lên máy bay”, ông Thắng lấy ví dụ so sánh.

Ông Phạm Vũ Tùng, Giám đốc Dự án Công ty cổ phần hàng không Vietjet Air cho biết, thực tế nhiều người nghĩ cạnh tranh không tốt, nên trong quá trình hãng này xây dựng và phát triển cũng phải chịu áp lực suốt 8 năm qua. Thực tế, một số nước trong khu vực có nhiều hãng hàng không hơn Việt Nam, do đó phải nhìn nhận cạnh tranh khu vực khi Việt Nam mở cửa bầu trời, thay vì cạnh tranh nội địa.

TS Võ Trí Thành, nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM) cho rằng, một trong những điều kiện giúp hàng không Việt phát triển mạnh nhờ sự cạnh tranh thực chất hơn.

Thực tế, có doanh nghiệp mới tham gia, có doanh nghiệp phải dừng cuộc chơi. Điều này có được nhờ tư duy quản lý nhà nước thay đổi, sự tham gia của tư nhân đã được khẳng định hiệu quả./.

Trong khoảng thời gian 10 năm qua (2008 - 2018), số lượng tàu bay của hàng không Việt Nam từ 60 tàu lên 192 tàu bay hiện nay (số tàu bay thuộc sở hữu Việt Nam tăng từ 29 tàu lên 57 tàu). Mạng đường bay tăng từ 25 đường bay nội địa và 54 đường bay quốc tế, sau 10 năm tăng lên gần 60 đường bay nội địa và 130 đường bay quốc tế...

Ông Phạm Văn Hảo, Phó Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam cho hiết, dự kiến, năm 2020, Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế (ICAO) sẽ vào thanh sát an toàn hạ tầng hàng không Việt Nam.

Theo Phi Long/VOV.VN