Là loại cây đã gắn bó, trở thành kế “sinh nhai” với người dân địa phương, cây chè có một ý nghĩa rất lớn với nhiều hộ dân tại Yên Thế, góp phần hình thành nên vùng sản xuất chè tập trung quy mô trên 520 ha, nhiều nhất tại các xã như Xuân Lương, Canh Nậu, Đồng Tiến, Đồng Vương, Tam Tiến… Tuy nhiên, cách làm chủ yếu của người dân vẫn theo hình thức canh tác truyền thống, chỉ số ít hộ sản xuất chè theo tiêu chuẩn VietGAP, sử dụng phân bón, thuốc trừ sâu sinh học, do đó năng suất và chất lượng cây chè chưa thật sự tương xứng với tiềm năng của vùng.

Sản xuất chè hữu cơ giúp mang lại năng suất, chất lượng cao và giúp bảo vệ môi trường

Để từng bước thay đổi và nâng cao hiệu quả cả về chất và lượng với cây chè, đồng thời giúp người dân hiểu về lợi ích lâu bền của phương thức canh tác chè hữu cơ, từ tháng 4/2018, Trung tâm Khuyến nông tỉnh Bắc Giang phối hợp với Trạm Khuyến nông huyện Yên Thế thực hiện mô hình liên kết sản xuất chè hữu cơ quy mô 09 ha tại hai xã Xuân Lương và Canh Nậu. Với 36 hộ tham gia mô hình và được nhận hỗ trợ 50% phân bón hữu cơ sinh học và 50% thuốc trừ sâu sinh học, ngoài ra kiến thức, kỹ thuật trồng và chăm sóc cây chè theo cách làm mới cũng được các cán bộ khuyến nông hướng dẫn, tập huấn tới bà con cụ thể, do đó hiệu quả sản xuất và năng suất chè được nâng lên đáng kể, năng suất trung bình đạt 4,5 tạ chè khô/ha/lứa, giá bán trên thị trường của chè hữu cơ cũng cao hơn khoảng 20% so với sản phẩm chè đại trà.

Sức khỏe người trồng được đảm bảo khi sản xuất chè theo phương pháp hữu cơ

Tại xã Xuân Lương, mô hình sản xuất chè hữu cơ của Trung tâm Khuyến nông đã giúp cho nông dân nắm rõ quy trình kỹ thuật một cách bài bản, khoa học và sản xuất an toàn, thời gian tới UBND xã tiếp tục phối hợp với Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam giới thiệu, cung cấp thuốc trừ sâu và phân bón sinh học cho người dân thôn, bản mở rộng diện tích sản xuất chè hữu cơ, chè VietGAP; tiếp tục phối hợp với Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện đưa hệ thống tưới nước tiết kiệm vào sản xuất chè theo Đề án nâng cao chất lượng sản xuất chè hàng hóa của huyện Yên Thế giai đoạn 2016-2020; liên kết với Hợp tác xã Thân Trường bao tiêu sản phẩm chè cho nông dân địa phương, tạo đầu ra ổn định.

Chị Chử Thị Nhiêu, Bản Ven xã Xuân Lương chia sẻ: “Sản xuất chè hữu cơ chuẩn VietGAP không dùng thuốc bảo vệ thực vật, không dùng phân kích thích mà phải đảm bảo đúng quy trình kỹ thuật an toàn, bón phân theo ngày quy định, có đủ thời gian cách ly trước khi xuất bán, ngoài ra phân bón, thuốc trừ sâu có nguồn gốc sinh học an toàn nên khi lên đồi làm chúng tôi không còn thấy mệt mỏi, choáng váng như trước kia, chi phí giảm đáng kể mà năng suất, chất lượng chè tăng lên rất nhiều”.

Còn đối với gia đình chị Đàm Thị Sỹ ở Bản Ven, với cách làm cũ trước đây, giá bán bình quân chỉ từ 100 - 150 nghìn đồng/kg, trừ chi phí còn lãi khoảng 100 triệu đồng. Tuy nhiên, trải qua 2 lứa chè áp dụng phương thức canh tác hữu cơ khiến chất lượng vượt trội hơn hắn với giá cao gấp 1,5 lần. Chị Sỹ chia sẻ: “Tham gia mô hình sản xuất chè hữu cơ tôi nhận thấy chất lượng thay đổi rõ rệt, thị trường cũng rất ưa chuộng, đặc biệt trong các dịp lễ Tết cuối năm này, hàng làm ra đến đâu hết đến đấy nên gia đình tôi rất phấn khởi, mong rằng các cơ quan chức năng và địa phương sẽ tiếp tục hỗ trợ và giúp đỡ cả về kỹ thuật và vốn để người dân có thể sản xuất ổn định, lâu dài”.

Hiện nay 03 nhãn hiệu sản phẩm chè là Chè xanh bản Ven, Trà sạch Thảo Xuyên và Trà Thiên Lộc trên địa bàn Yên Thế đã được công nhận. Huyện đang tập trung thực hiện Đề án nâng cao chất lượng sản xuất chè hàng hóa giai đoạn 2016- 2020; mở rộng diện tích sản xuất chè theo tiêu chuẩn VietGAP. Đây cũng là mô hình sản xuất chè hữu cơ đầu tiên của tỉnh được thực hiện bài bản trên quy mô lớn tập trung, có phương pháp hướng dẫn cụ thể, có theo dõi, đánh giá và tổng kết theo một quy trình nhất định. Theo Trung tâm Khuyến nông tỉnh Bắc Giang cho biết thời gian tới để mô hình sản xuất chè hữu cơ được nhân rộng trên phạm vi toàn tỉnh, bên cạnh công tác tập huấn kỹ thuật, nâng cao nhận thức cho người trồng thì cũng rất cần tới sự vào cuộc tích cực nhiều hơn nữa của các cấp, ngành và địa phương trong công tác chỉ đạo thực hiện, tuyên truyền và xúc tiến thương mại, hỗ trợ về vốn sản xuất từ đó giúp người trồng yên tâm sản xuất, góp phần hình thành và mở rộng diện tích vùng trồng chè hữu cơ ổn định, bền vững./.

Minh Anh