Tổng kho xăng dầu Nhà Bè, TP.HCM - Ảnh: QUANG ĐỊNH

Việc rút giấy phép thêm 5 doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu này được thực hiện bởi đoàn thanh tra của Bộ Công Thương thành lập hồi tháng 2-2022.

Tước giấy phép cả doanh nghiệp nhà nước

Theo nguồn tin của Tuổi Trẻ, trong số 5 doanh nghiệp bị tước giấy phép đợt này, có những doanh nghiệp lớn về kinh doanh xăng dầu ở phía Nam, cả doanh nghiệp nhà nước cũng bị tước giấy phép tạm thời trong 1 tháng.

Tuy nhiên, giá xăng dầu thế giới đã khiến tình hình thiếu xăng một số nơi đột ngột chuyển hướng. Cụ thể, giá xăng thành phẩm ở Singapore những ngày gần đây giảm khiến giới kinh doanh lo ngại giá trong nước sẽ giảm theo. Vì vậy, sau hơn một tuần "nghẹt thở", những ngày nghỉ cuối tuần của lễ 2-9, một số đầu mối, chủ yếu ở phía Nam, bắt đầu bung hàng, tăng chiết khấu với xăng.

Một lãnh đạo doanh nghiệp đầu mối xăng dầu tại TP.HCM xác nhận việc các đầu mối bung hàng ra không phải vì sức ép từ các đoàn kiểm tra, mà chủ yếu do giá thế giới có xu hướng giảm. Tuy vậy, do rơi vào kỳ nghỉ lễ và cuối tuần nên các giao dịch không nhiều. Dự kiến, giao dịch xăng dầu nhộn nhịp trở lại vào ngày 5-9 do các đại lý có nhu cầu nhập hàng và tranh thủ mức chiết khấu đang được cải thiện.

Theo tính toán của một thương nhân kinh doanh xăng dầu, hiện nay xăng đang bắt đầu có lời chút ít nên các đại lý xả hàng. Tuy nhiên, với dầu vẫn lỗ khoảng 2.000 đồng/lít. Cộng thêm cước vận chuyển, chi phí khác, nên giá dầu ngày 5-9 có tăng 2.500 đồng/lít cũng chưa đủ bù đắp chi phí.

"Việc điều hành không theo chu kỳ khiến doanh nghiệp hụt hơi. Khi giá thế giới tăng thì không điều hành kịp theo đà tăng thế giới. Lúc điều hành thì giá lại giảm, nên doanh nghiệp vẫn chịu thiệt hại", đại diện một đầu mối phía Nam nói.

Khi giá thế giới tăng thì không điều hành kịp theo đà tăng thế giới. Đến khi điều hành thì giá lại giảm, nên doanh nghiệp vẫn chịu thiệt hại nhất.

Đại diện một doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu phía Nam nói.

Doanh nghiệp phải "tận dụng mối quan hệ"

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông D. - giám đốc doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu tại TP.HCM và các tỉnh phía Nam - cho biết để đảm bảo nguồn cung cho các cây xăng, doanh nghiệp này đã tận dụng "các mối quan hệ" để mua đủ lượng xăng dầu bán trong các ngày lễ. Theo ông D., vừa qua chiết khấu duy trì ở mức 0 đồng, doanh nghiệp kinh doanh đều lỗ song chấp nhận thị trường khó khăn thì "lỗ lúc này, lời lúc khác" để giữ mối.

Trước đây, doanh nghiệp có thể mua hàng trước, trả tiền sau nhưng do thời điểm này các tổng đại lý, đầu mối cũng khó khăn về vốn nên mua xăng phải trả tiền tươi, thậm chí trả tiền mặt. "Trước đây xăng dầu dưới 20.000 đồng/lít, giờ xăng dầu có lúc 25.000 - 30.000 đồng/lít nên doanh nghiệp đầu mối cần vốn lớn để nhập khẩu, trong khi vốn ngân hàng cũng gặp khó nên chúng tôi chấp nhận bán buôn cầm chừng trong giai đoạn thị trường khó khăn", vị này cho hay.

Với mức điều chỉnh tăng khoảng 2.000 đồng/lít đối với dầu DO, ông D. cho hay khi không lỗ đậm, các doanh nghiệp đầu mối, tổng đại lý sẽ bung hàng nên sẽ bớt khó khăn về nguồn cung dầu DO trong những ngày tới. Riêng với xăng, ông D. nhận định thị trường phía Nam ổn định, khó xảy ra thiếu.

Đề xuất đổi ngày điều chỉnh giá xăng

Về dài hạn, ông D. cho biết từ khi áp dụng nghị định 95 về kinh doanh xăng dầu (có hiệu lực từ 2022) đã bộc lộ một số nhược điểm khi các kỳ điều hành bắt đầu từ ngày 1, 11 và 21 hằng tháng. Từ đầu năm đến nay, có các lần điều chỉnh đều rơi vào ngày lễ như Tết âm lịch (1-2), Quốc tế lao động 1-5 và Quốc khánh 2-9 dẫn đến phải kéo dài kỳ điều hành.

Do đó, ông D. cho rằng nên linh hoạt điều chỉnh kỳ điều hành nếu rơi vào các ngày lễ này hoặc có thể điều chỉnh nghị định 95 để điều chỉnh xăng dầu vào các ngày 5, 15 và 25 hằng tháng.

Trong khi đó, lãnh đạo một doanh nghiệp đầu mối xăng dầu lớn cho biết đợt thanh tra vừa qua, các doanh nghiệp đầu mối xăng dầu được yêu cầu phải dự trữ xăng dầu tối thiểu bằng 30 ngày cung ứng ra thị trường. Nhưng thực tế doanh nghiệp nhập khẩu theo chu kỳ 15 ngày/lần, như vậy sẽ phải đảm bảo tồn kho lưu thông đến 45 ngày. Trong khi đó, giá xăng dầu thế giới hiện nay biến động theo ngày.

Quy định cứng nhắc và không hợp lý sẽ dễ dẫn đến thị trường bất ổn. Vị lãnh đạo này cho biết doanh nghiệp phải tuân thủ, nếu không sẽ bị phạt, tước giấy phép. Tuy nhiên, với doanh nghiệp tư nhân sẽ khó đảm bảo mức tồn kho trên bởi có rủi ro giá rớt sâu lỗ đậm. Còn với doanh nghiệp nhà nước nếu lỗ hàng trăm tỉ cũng đối diện nguy cơ về pháp lý về sau này. "Bây giờ một ông làm, cả chục ông thanh tra kiểm tra cũng mệt mỏi lắm. Giờ nhập về lỗ, cứ mỗi lít lỗ tới 5.000 - 6.000 đồng nên hoa hồng cho đại lý chỉ khoảng 100 đồng/lít. Chẳng còn cách nào khác", vị lãnh đạo này phân trần.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, một đại diện của Petrolimex cho hay trong khi giá cơ sở cấu thành trong giá bán chưa được bù đắp, nhiều doanh nghiệp thiếu nguồn cung nên đổ dồn về Petrolimex để mua hàng. "Trong các ngày nghỉ lễ, lượng tiêu thụ xăng tăng tới 30 - 40% nên không thể đủ nguồn hàng để đáp ứng. Chúng tôi nỗ lực cung ứng trong hệ thống. Với hệ thống nhượng quyền phải phân phối theo kế hoạch", vị này nói.

Vị này kiến nghị cần có cơ chế điều hành xăng dầu linh hoạt hơn, tính toán lại chi phí định mức và chi phí khác trong cơ cấu giá xăng dầu để đảm bảo doanh nghiệp đủ sức duy trì hoạt động trên cơ sở sớm sửa đổi nghị định 95 về kinh doanh xăng dầu cùng các cơ chế khác về kiểm tra, xử phạt vi phạm trong lĩnh vực kinh doanh xăng dầu cho phù hợp với thực tiễn.

Theo Ngọc An - Ngọc Hiển/Tuổi trẻ

https://tuoitre.vn/xang-duoc-bung-hang-tang-chiet-khau-20220904232904567.htm