Bên trong phòng thí nghiệm tại New York. Ảnh: AFP 

Tại phòng thí nghiệm ở New York (Mỹ), một nhóm nghiên cứu vẫn đang nỗ lực làm việc đêm ngày để xác định danh tính các nạn nhân thiệt mạng trong vụ khủng bố ngày 11/9/2001 từ các mảnh xương còn sót lại.

Mỗi ngày, nhóm nghiên cứu lặp lại quy trình quen thuộc hàng chục lần, bắt đầu bằng việc kiểm tra mảnh xương được tìm thấy từ đống đổ nát của toà Tháp Đôi.

Sau khi được cắt và nghiền nát, mảnh xương – lúc này đã trở thành một lớp bột mịn – được trộn lẫn với 2 chất hoá học để chiết xuất DNA. Tuy nhiên, quá trình này không phải lúc nào cũng thành công.

“Xương là chất liệu sinh học khó nghiên cứu nhất”, Mark Desire – trợ lý Giám đốc Pháp y tại Văn phòng Giám định Y khoa New York cho biết. “Hơn nữa, các mảnh xương đã phải tiếp xúc với những tác nhân ở Ground Zero (hiện trường vụ tấn công 11/9) như lửa, nấm mốc, vi khuẩn, ánh sáng mặt trời, nhiên liệu máy bay, nhiên liệu diesel… Tất cả những yếu tố này đều góp phần phá huỷ DNA.”

Tổng cộng có 22.000 mảnh thi thể người được tìm thấy tại hiện trường vụ tấn công ngày 11/9. Tất cả các mẫu vật này đều đã được thử nghiệm, một số được thử nghiệm tới 10 – 15 lần.

Đến nay, chỉ có 1.642 trong số 2.753 nạn nhân của vụ tấn công được xác định danh tính. 1.111 người khác vẫn chưa được nhận dạng.

Có những thời điểm kéo dài vài năm, phòng thí nghiệm không thể xác định danh tính thêm bất kì nạn nhân nào. Nhưng không ai có ý định từ bỏ.

“Quy trình nghiên cứu vẫn như vậy kể từ năm 2001. Nhưng chúng tôi cũng đã cải thiện đôi chút”, Desire nói.

Ông từ chối cung cấp thông tin về ngân sách của chương trình nghiên cứu. Nhưng theo đánh giá, đây là phòng thí nghiệp được trang bị nhiều thiết bị tiên tiến nhất ở khu vực Bắc Mỹ.

Hồi tháng 7/2018, gần một năm sau lần cuối cùng có thêm danh tính nạn nhân được công bố, phòng thí nghiệm của Desire tiếp tục đưa thêm một cái tên khác vào danh sách: Scott Michael Johnson – một nhà phân tích tài chính 26 tuổi, đang làm việc trên tầng 89 của Tháp Nam vào thời điểm xảy ra vụ tấn công.

“Tôi cảm thấy rất vui vì điều này”, Veronica Cano – một trong những thành viên của nhóm nghiên cứu cho biết. “Chúng tôi được đào tạo để không bị cảm xúc xâm chiếm. Nhưng điều này là không tránh khỏi. Bởi việc mà chúng tôi đang làm có liên quan đến rất nhiều người, theo một cách nào đó. Dù vậy, chúng tôi vẫn cố gắng mang đến sự riêng tư cho gia đình các nạn nhân.”

Theo Cano, phòng thí nghiệm nằm cách Ground Zero khoảng 2km. Và đôi khi vẫn đón tiếp một số thân nhân của các nạn nhân không may thiệt mạng trong ngày 11/9.

“Thật khó để không bày tỏ cảm xúc khi bạn nhận được những cái ôm và những lời cảm ơn”, Cano nói. “Tôi cảm thấy rất vui khi biết rằng mình đang làm một việc gì đó có ý nghĩa cho một ai đó.”

Vai trò của người thân trong việc xác định danh tính nạn nhân vốn rất quan trọng. Bởi các nhà nghiên cứu chỉ có thể tìm ra danh tính khi so sánh DNA của nạn nhân với DNA của người thân.

Văn phòng pháp y hiện có 17.000 mẫu DNA, nhưng khoảng 100 nạn nhân không có mẫu nào trùng khớp. Nỗ lực xác định danh tính của những nạn nhân này dường như đều vô ích.

Quy trình thông báo về danh tính nạn nhân cho thân nhân cũng được quy định rất nghiêm ngặt.

“Khi bạn nhận được thông báo, bạn sẽ cảm thấy như thể ngày 11/9 trở lại một lần nữa, vì bạn buộc phải nhớ lại việc thân nhân của mình đã chết thảm”, Mary Fetchet – người mẹ từng mất con trai 24 tuổi, Brad, trong vụ tấn công cho biết.

“Nhưng bạn sẽ cảm thấy được an ủi, khi cuối cùng cũng có thể tổ chức tang lễ cho người mà mình thương yêu.”

Tại phòng thí nghiệm New York, Desire là thành viên ban đầu duy nhất của nhóm pháp y vẫn tiếp tục làm việc cho dự án xác định danh tính nạn nhân, tính đến thời điểm hiện tại.

“Công việc này là một phần rất lớn trong sự nghiệp của tôi”, Desire nói với đôi mắt lấp lánh khi tiết lộ về công nghệ giám định mới.

“Chúng tôi rất thân thiết với các gia đình. Điều này không thường thấy ở các nhà khoa học pháp y. Chúng tôi được đào tạo để luôn công tâm, không thiên vị, không để cảm xúc xâm chiếm. Nhưng với trường hợp 11/9 thì khác.”

“Những chuyên gia trong phòng thí nghiệm của chúng tôi có lẽ mới chỉ là những học sinh tiểu học, hoặc cấp 2 vào thời điểm xảy ra vụ tấn công”, ông Desire nói. “Nhưng họ có thể cảm nhận rõ ràng tầm quan trọng của công việc mà mình đang làm.”

Theo Minh Hạnh/Tiền Phong