Giới khoa học tìm thấy 5 hệ sao đôi có khả năng thích hợp cho sự sống ngoài trái đất. Ảnh: NASA

5 hệ sao đôi

5 hệ sao đôi đã biết với nhiều ngôi sao, Kepler-34, Kepler-35, Kepler-38, Kepler-64 và Kepler-413, là những ứng cử viên có thể hỗ trợ sự sống. Một khung toán học mới được phát triển cho phép các nhà nghiên cứu tại Đại học New York Abu Dhabi và Đại học Washington chỉ ra rằng, những hệ thống đó - cách trái đất từ 2.764 đến 5.933 năm ánh sáng, trong các chòm sao Lyra (Thiên Cầm) và Cygnus (Thiên Nga) - hỗ trợ một "vùng ở được quanh sao" vĩnh viễn.

"Vùng ở được quanh sao", hay "vùng ở được" là vùng không gian bao quanh một ngôi sao và có khoảng cách đến ngôi sao đó đủ lớn để tạo điều kiện cho những hành tinh có bề mặt nằm trong vùng này có thể duy trì nước ở trạng thái lỏng và đủ áp suất khí quyển.

Trong số các hệ thống này, Kepler-64 được biết là có ít nhất bốn ngôi sao quay quanh nhau tại tâm của nó, trong khi những hệ thống khác có hai ngôi sao. Tất cả đều có ít nhất một hành tinh khổng lồ có kích thước bằng sao Hải Vương hoặc lớn hơn.

Nghiên cứu được công bố trên tạp chí khoa học thiên văn và vũ trụ Frontiers in Astronomy and Space Sciences là chứng minh khái niệm (proof of concept) rằng sự hiện diện của các hành tinh khổng lồ trong hệ sao đôi không loại trừ sự tồn tại của các thế giới có khả năng hỗ trợ sự sống.

"Sự sống có nhiều khả năng phát triển trên các hành tinh nằm trong "vùng ở được" của chúng, giống như trái đất. Ở đây, chúng tôi điều tra xem liệu "vùng ở được" tồn tại trong 9 hệ thống đã biết có hai hoặc nhiều ngôi sao quay quanh bởi các hành tinh khổng lồ hay không. Lần đầu tiên chúng tôi phát hiện Kepler-34, Kepler-35, Kepler-64, Kepler-413 và đặc biệt là Kepler-38 phù hợp để sống giống như trái đất với đại dương" - tiến sĩ Nikolaos Georgakarakos, nhà nghiên cứu tại Đại học New York Abu Dhabi, cho biết.

Ảnh minh họa hệ sao đôi Kepler-38. Ảnh: Wiki

Sự sống ngoài Trái đất

Giới khoa học đồng thuận rằng, phần lớn các ngôi sao là nơi trú ngụ của các hành tinh. Kể từ năm 1992, các ngoại hành tinh - hành tinh ngoài hệ mặt trời - đã được phát hiện với tốc độ ngày càng nhanh: Cho đến nay, đã có 4.375 ngoại hành tinh được xác nhận, trong đó 2.662 hành tinh ngoài hệ mặt trời lần đầu tiên được kính viễn vọng không gian Kepler của NASA phát hiện trong sứ mệnh khảo sát Dải Ngân hà năm 2009-2018.

Kính viễn vọng TESS của NASA và các sứ mệnh từ các cơ quan khác đã tìm thấy những hành tinh ngoài hệ mặt trời khác, trong khi Cơ quan Vũ trụ Châu Âu sẽ phóng tàu vũ trụ PLATO của mình để tìm kiếm các ngoại hành tinh vào năm 2026.

12 trong số các hành tinh ngoài mặt trời được Kepler phát hiện là "circumbinary", tức là quay quanh một cặp sao gần nhau. Hệ thống sao đôi là phổ biến, ước tính chiếm tới 1/2 đến 3/4 của tất cả các hệ sao. Cho đến nay, chỉ có các hành tinh khổng lồ ngoài hệ mặt trời được phát hiện trong hệ sao đôi, nhưng có khả năng các hành tinh nhỏ hơn giống trái đất chưa được phát hiện.

Các tương tác hấp dẫn trong những hệ thống đa sao - đặc biệt nếu chúng chứa các thiên thể lớn khác như hành tinh khổng lồ - được cho là sẽ làm cho các điều kiện sống trở nên khó khăn hơn, chẳng hạn, các hành tinh có thể đâm vào các ngôi sao hoặc thoát ra khỏi quỹ đạo. Trong khi đó, những hành tinh ngoài hệ mặt trời giống trái đất sẽ phát triển theo quỹ đạo hình elip, trải qua những thay đổi mạnh mẽ theo chu kỳ về cường độ và phổ bức xạ.

"Chúng ta đã biết từ lâu rằng các hệ sao đôi không chứa hành tinh khổng lồ có tiềm năng sinh sống được. Những gì chúng tôi chỉ ra ở đây nằm trong một phần lớn các hệ thống đó" - Giáo sư Ian Dobbs-Dixon, Đại học New York Abu Dhabi, nói.

Các tác giả lần đầu tiên chỉ ra rằng các "vùng ở được" vĩnh viễn tồn tại ở Kepler-34, Kepler-35, Kepler-38, Kepler-64 và Kepler-413. Các vùng đó rộng từ 0,4-1,5 đơn vị thiên văn (AU) bắt đầu ở khoảng cách từ 0,6-2 AU tính từ tâm khối lượng của các sao đôi. Ngược lại, phạm vi của các "vùng ở được" trong hai hệ sao đôi khác, Kepler-453 và Kepler-1661, chỉ gần bằng một nửa kích thước dự kiến.

Tiến sĩ Georgakarakos cho hay: "Ứng cử viên tốt nhất của chúng tôi cho một thế giới có khả năng sinh sống được là hệ sao đôi Kepler-38, cách trái đất khoảng 3.970 năm ánh sáng và được biết là có chứa một hành tinh cỡ sao Hải Vương”.

Theo Khánh Minh/Lao động

https://laodong.vn/the-gioi/phat-hien-sung-sot-5-he-sao-doi-co-the-phu-hop-su-song-ngoai-trai-dat-899350.ldo