Cây xạ đen (Celastrus hindsii) - Ảnh minh họa

Nhiều loại cây dễ nhầm lẫn với nhau

Trao đổi về việc không chỉ bệnh nhân ung thư mà cả người khỏe mạnh cũng đua nhau uống lá xạ đen phòng ngừa ung thư, thải độc, bác sĩ Quách Tuấn Vinh - chủ tịch Hội Đông y Hoàn Kiếm (Hà Nội), nói rõ như sau: mặc dù xạ đen có tiềm năng hỗ trợ điều trị ung thư nhưng nó không nên được sử dụng như phương pháp thay thế hoàn toàn cho các liệu pháp y học hiện đại như hóa trị, xạ trị hoặc phẫu thuật. 

Việc sử dụng cần được kết hợp với các phương pháp điều trị khác dưới sự giám sát của bác sĩ.

Bác sĩ Vinh cho biết cây xạ đen (Celastrus hindsii) là một loại thảo dược thuộc họ Dây gối (Celastraceae), mọc nhiều tại Việt Nam, Trung Quốc, Lào, Myanmar và một số nước khác ở châu Á.

Xạ đen có tác dụng hỗ trợ chống ung thư, hỗ trợ điều trị các bệnh về gan, giải độc, và kháng viêm. Trong y học cổ truyền, xạ đen được sử dụng với nhiều công dụng khác nhau như hỗ trợ điều trị các bệnh về gan (viêm gan, xơ gan); kháng viêm, giảm đau, và đặc biệt hỗ trợ điều trị ung thư.

Tuy nhiên, ngoài xạ đen còn có một số cây khác như xạ vàng, xạ đỏ, xạ trắng và một số loài khác cùng họ Dây gối nhưng không phải tất cả đều có tác dụng tương tự xạ đen và chưa có nghiên cứu nào chứng minh tác dụng như xạ đen. Xạ đen được nghiên cứu và công nhận nhiều nhất trong các loại cây cùng họ.

Nghiên cứu về cây xạ đen tác dụng thế nào?

Theo bác sĩ Vinh, không chỉ ở Việt Nam mà cả Trung Quốc, Ấn Độ, Hàn Quốc và nhiều nước khác cũng nghiên cứu về xạ đen. Năm 1999, GS.TS Lê Thế Trung và các cộng sự tại Học viện Quân y đã thực hiện các nghiên cứu ban đầu về cây xạ đen và khả năng ứng dụng trong điều trị. Nghiên cứu đã cho thấy rằng cây xạ đen có khả năng:

- Ức chế sự phát triển của tế bào ung thư: Các hợp chất trong xạ đen, đặc biệt là flavonoid và quinone, đã chứng minh khả năng ức chế sự phân chia của tế bào ung thư gan, ung thư phổi, và ung thư vú.

- Tăng cường sức khỏe tổng thể: Khi được kết hợp với hóa trị, chiết xuất xạ đen giúp giảm tác dụng phụ của quá trình điều trị và tăng cường hệ miễn dịch của bệnh nhân.

Ngoài ra, nhiều bệnh viện và viện nghiên cứu ở Việt Nam đã ứng dụng cây xạ đen vào điều trị và hỗ trợ điều trị ung thư. Tại Viện Y Dược học cổ truyền quân đội, các bác sĩ đã sử dụng xạ đen kết hợp với hóa trị và xạ trị để hỗ trợ bệnh nhân ung thư gan, phổi, dạ dày, và ung thư đại tràng.

Các nghiên cứu lâm sàng đã cho thấy xạ đen giúp bệnh nhân giảm đau, cải thiện chức năng gan và làm chậm sự phát triển của tế bào ung thư.

Tại Trung Quốc, một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng xạ đen có khả năng:

- Chống oxy hóa: Các hợp chất polyphenol và flavonoid giúp bảo vệ tế bào khỏi sự phá hủy do các gốc tự do, từ đó ngăn ngừa sự hình thành của tế bào ung thư.

- Ức chế sự phát triển của khối u: Nghiên cứu này cho thấy chiết xuất từ cây xạ đen có khả năng ức chế sự phát triển và lan rộng của khối u trên các mô hình động vật.

Các nhà khoa học tại Ấn Độ đã tiến hành thử nghiệm trên động vật và nhận thấy rằng chiết xuất từ cây xạ đen giúp:

- Giảm kích thước khối u: Hợp chất quinone trong xạ đen có tác dụng thúc đẩy quá trình chết theo chương trình của tế bào ung thư.

- Ngăn chặn di căn: Nghiên cứu cho thấy xạ đen có thể giúp ngăn ngừa sự lan rộng của các khối u di căn trên chuột bị ung thư.

Một nghiên cứu từ Hàn Quốc đã chỉ ra rằng cây xạ đen có khả năng kích hoạt các cơ chế tự bảo vệ của tế bào. Đặc biệt, nó giúp giảm thiểu các tổn thương gan và tăng cường chức năng giải độc, điều này đặc biệt hữu ích trong việc hỗ trợ điều trị ung thư gan.

Dùng đúng cây và liều xạ đen để tránh tác dụng phụ - Ảnh minh họa

Cẩn thận tác dụng phụ

Theo bác sĩ Vinh, mặc dù xạ đen có tiềm năng hỗ trợ điều trị ung thư nhưng nó không nên được sử dụng như phương pháp thay thế hoàn toàn cho các liệu pháp y học hiện đại như hóa trị, xạ trị hoặc phẫu thuật. Việc sử dụng cần được kết hợp với các phương pháp điều trị khác dưới sự giám sát của bác sĩ.

Đặc biệt, người bệnh cần cân nhắc khi sử dụng bởi các tác dụng phụ của nó:

- Rối loạn tiêu hóa: Một số người có thể gặp phải buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy hoặc táo bón khi sử dụng xạ đen. Điều này thường xảy ra khi sử dụng liều cao.

- Hạ huyết áp: Cây xạ đen có thể làm hạ huyết áp, do đó những người có tiền sử huyết áp thấp cần cẩn trọng khi sử dụng.

- Chóng mặt, đau đầu: Một số người có thể gặp triệu chứng này do tác động của xạ đen lên hệ thần kinh.

- Không dùng quá liều: Sử dụng quá liều có thể gây ra tác dụng phụ như buồn nôn, chóng mặt và tiêu chảy.

- Thận trọng với người bị huyết áp thấp: Xạ đen có thể làm hạ huyết áp, do đó người bị huyết áp thấp cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.

- Tương tác thuốc: Xạ đen có thể tương tác với một số loại thuốc, đặc biệt là thuốc chống đông máu, thuốc điều trị ung thư và thuốc hạ huyết áp. Luôn hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng nếu đang trong quá trình điều trị bằng thuốc

Theo Hà Linh/ Tuổi trẻ

https://tuoitre.vn/cay-xa-den-ho-tro-ung-thu-can-can-nhac-can-than-khi-dung-2024120114175919.htm