Việc thôi các chức vụ trong Đảng đồng nghĩa với việc các ông Phạm Bình Minh, Vũ Đức Đam cũng sẽ thôi chức vụ Phó thủ tướng đang nắm giữ. Tại hội nghị chiều qua 30.12, T.Ư Đảng cũng đã cho ý kiến về 2 nhân sự để giới thiệu Quốc hội phê chuẩn làm Phó thủ tướng thay thế.

Việc các ông Phạm Bình Minh và Vũ Đức Đam thôi chức là diễn biến mới nhất trong nhân sự T.Ư Đảng khóa XIII. Đại hội Đảng XIII (tháng 1.2021) đã bầu ra Ban Chấp hành T.Ư Đảng khóa XIII với 180 ủy viên T.Ư chính thức, 20 ủy viên dự khuyết.

Tính tới nay, sau đúng 2 năm của nhiệm kỳ Đại hội XIII, nhân sự T.Ư Đảng khóa XIII đã có nhiều thay đổi khi đã có 9 ủy viên T.Ư bị kỷ luật hoặc thôi chức, gồm cả 1 ủy viên Bộ Chính trị.

Trong đó, có 3 người bị khai trừ Đảng, 1 người bị cách chức, 3 người bị kỷ luật cảnh cáo (sau đó cho thôi chức) và 2 người cho thôi chức vụ. (Ngoài ra, một ủy viên T.Ư qua đời vì tai nạn).

Cụ thể, 3 người bị khai trừ ra khỏi Đảng, là hình thức kỷ luật cao nhất, gồm: ông Chu Ngọc Anh, cựu Chủ tịch UBND TP.Hà Nội; ông Nguyễn Thanh Long, cựu Bộ trưởng Bộ Y tế; ông Phạm Xuân Thắng, cựu Bí thư Tỉnh ủy Hải Dương. Cả 3 ông này đều bị kỷ luật do liên quan tới vụ án Việt Á, sau đó đã bị khởi tố, bắt tạm giam để điều tra.

Ủy viên T.Ư bị cách tất cả chức vụ trong Đảng là cựu Bí thư Tỉnh ủy Bình Dương Trần Văn Nam.

Ba người khác bị kỷ luật ở mức cảnh cáo, gồm: ông Nguyễn Thành Phong, Phó trưởng ban Kinh tế T.Ư; ông Huỳnh Tấn Việt, Bí thư Đảng ủy Khối các cơ quan T.Ư; ông Bùi Nhật Quang, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam. Các ông này sau đó cũng được cho thôi chức vụ Ủy viên T.Ư Đảng.

Trước đó, trong 5 năm nhiệm kỳ Đại hội XII, tổng cộng 10 ủy viên T.Ư khóa XII bị kỷ luật (một ủy viên T.Ư được miễn xem xét kỷ luật do bị bệnh). Trong đó, 3 người bị khai trừ Đảng, 2 người bị cách chức, 4 người bị cảnh cáo, 1 người bị khiển trách.

Việc 9 ủy viên T.Ư Đảng bị kỷ luật, thôi chức đã dẫn tới nhiều thay đổi trong bố trí nhân sự trong các cơ quan Đảng, Nhà nước trong 2 năm qua.

5 Ủy viên T.Ư khóa XIII thôi chức vụ

Một điểm đáng lưu ý trong những thay đổi nhân sự T.Ư Đảng khóa XIII 2 năm vừa qua là việc cho các ủy viên T.Ư Đảng thôi chức vụ.

Tuy nhiên, trước đó, cả 3 ông Nguyễn Thành Phong, Huỳnh Tấn Việt và Bùi Nhật Quang đều bị kỷ luật cảnh cáo do các vi phạm khác nhau. Theo Quy định 41 của Bộ Chính trị về việc miễn nhiệm, từ chức đối với cán bộ được ban hành tháng 11.2021, các ông Nguyễn Thành Phong, Huỳnh Tấn Việt, Bùi Nhật Quang sẽ phải từ chức, nếu không cũng sẽ bị miễn nhiệm.

Thông cáo của Văn phòng T.Ư Đảng chiều qua không nêu rõ lý do T.Ư Đảng cho ông Phạm Bình Minh thôi chức Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên T.Ư Đảng; ông Vũ Đức Đam thôi chức Ủy viên T.Ư Đảng khóa XIII.

Tuy nhiên, chiểu theo Quy định 41 nói trên thì việc cho thôi chức đối với ông Phạm Bình Minh và ông Vũ Đức Đam có thể liên quan tới trách nhiệm người đứng đầu khi để cơ quan, đơn vị thuộc quyền quản lý, phụ trách xảy ra tham nhũng, tiêu cực.

Phó thủ tướng Phạm Bình Minh phụ trách Bộ Ngoại giao cho tới tháng 4.2021 và trong thời gian này đã diễn ra vụ án nhận hối lộ trong các chuyến bay giải cứu đưa công dân Việt Nam từ nước ngoài về nước trong thời gian dịch Covid-19 bùng phát.

Trong khi đó, trong vai trò Phó thủ tướng phụ trách KH-CN, giáo dục, y tế, ông Vũ Đức Đam có gần 2 năm là Trưởng ban Chỉ đạo quốc gia về phòng, chống dịch Covid-19. Trong thời gian này đã xảy ra vụ đại án kit test Việt Á, tới nay đã khiến 3 ủy viên T.Ư Đảng khóa XIII khác bị khởi tố, bắt tạm giam.

Việc cho thôi chức (không phải cách chức là một hình thức kỷ luật) đối với các ủy viên T.Ư Đảng cũng lần đầu tiên được áp dụng tại nhiệm kỳ khóa XIII.

Thường trực Ban Bí thư Võ Văn Thưởng nhiều lần nhấn mạnh về việc phải tạo sức ép trong nội bộ Đảng để các cán bộ “không đáp ứng được năng lực, uy tín giảm sút, có vi phạm nhưng chưa đến mức bị kỷ luật cách chức” phải từ chức.