Bố mẹ nên xây dựng khẩu phần phù hợp, chọn sữa dễ tiêu hóa, chủng ngừa đầy đủ... cho bé suy dinh dưỡng thấp còi.
Trẻ bị suy dinh dưỡng thấp còi là nỗi lo của cả gia đình. Đa số trẻ khởi đầu bằng tình trạng biếng ăn, sau đó chậm tăng cân, chậm tăng chiều cao và suy giảm chức năng miễn dịch. Vấn đề cấp bách là hồi phục thể trạng cho bé, cha mẹ cần phải kiên trì và có kiến thức dinh dưỡng khoa học.
Lên khẩu phần ăn phù hợp với lứa tuổi
Nóng vội cho trẻ ăn dặm sớm, số bữa quá nhiều so với tháng tuổi, ít đa dạng thực phẩm…là những sai lầm thường gặp gây biếng ăn cho trẻ. Cha mẹ tham khảo bảng hướng dẫn dưới đây để giúp trẻ vui vẻ đón nhận bữa ăn:
Tháng tuổi | Chế độ ăn |
6 tháng đầu đời | Bú mẹ hoàn toàn |
Tròn 6 tháng | Bú mẹ nhiều lần; ăn dặm bột một bữa mỗi ngày; bột pha từ loãng đến đặc; ăn từ ít đến nhiều. |
8-9 tháng | Bú mẹ nhiều lần; ăn 2 chén bột sệt có đủ 4 nhóm thực phẩm; ăn thêm trái cây tươi, sữa chua. |
10-12 tháng | Bú mẹ ít nhất 3-4 lần mỗi ngày; ăn 3 chén bột đặc hoặc cháo đặc có đủ 4 nhóm thực phẩm; ăn thêm trái cây tươi, các sản phẩm làm từ sữa (sữa chua, phô mai...) |
1-2 tuổi | Sữa mẹ vẫn cung cấp khoảng 20% nhu cầu năng lượng và các dưỡng chất cho trẻ. Ăn 3 chén cháo đặc có đủ 4 nhóm thực phẩm; trái cây tươi và chế phẩm từ sữa (sữa chua, phô mai, flan...) |
Trên 2 tuổi | Ăn 3 bữa chính cùng gia đình; khuyến khích uống thêm 500-600ml sữa mỗi ngày; trái cây tươi và chế phẩm từ sữa (sữa chua, phô mai, flan...) |
Chọn sữa cho trẻ suy dinh dưỡng thấp còi
Trẻ suy dinh dưỡng thấp còi thường biếng ăn, tiêu hóa kém, chậm tăng chiều cao, dễ mắc các bệnh nhiễm trùng... Mẹ nên chọn loại sữa dễ tiêu hóa (một phần chất béo sữa là MCT), có bổ sung đầy đủ các dưỡng chất hỗ trợ trẻ tăng miễn dịch và bắt kịp đà tăng trưởng (lysine, taurin, vitamin A, D, E, C) và có hàm lượng canxi, sắt, kẽm đáp ứng nhu cầu khuyến nghị.
Trẻ suy dinh dưỡng thấp còi thường biếng ăn, tiêu hóa kém, chậm cao, dễ mắc bệnh nhiễm trùng... Ảnh: Shutterstock
Ưu tiên thực phẩm sạch, an toàn
Thực phẩm dùng cho trẻ phải sạch, đã qua kiểm dịch và có thể truy xuất được nguồn gốc. Mẹ nên lưu ý cách chế biến và bảo quản để tránh làm mất các dưỡng chất trong thực phẩm. Dùng nước sạch để nấu thức ăn và rửa các dụng cụ, chén, ly cho trẻ. Ngoài ra, cần rửa tay sạch trước khi chế biến thức ăn và lúc cho trẻ ăn.
Chủng ngừa đầy đủ phòng bệnh nguy hiểm
Trẻ cần được chủng ngừa theo chương trình tiêm chủng quốc gia để phòng các bệnh lao, bạch hầu, uốn ván, ho gà, bại liệt, sởi, viêm gan siêu vi B. Mẹ cũng nên cho trẻ chủng ngừa thêm các văcxin phòng bệnh viêm màng não do não mô cầu, viêm màng não do Hemophilus influenza, viêm não Nhật Bản B, thủy đậu, quai bị, rubella và tiêu chảy cấp do rota virus.
Điều trị bệnh theo chỉ định của bác sĩ
Khi trẻ mắc bệnh, cần đưa trẻ đi khám bệnh sớm. Điều này giúp trẻ không bị mất sức do ốm đau kéo dài, nhanh khỏi, tránh nguy cơ biến chứng, phải dùng kháng sinh hoặc thuốc điều trị liều cao. Cha mẹ không nên tự mua thuốc về cho trẻ uống, mà nên theo chỉ định của bác sĩ.
Theo dõi chiều cao, cân nặng định kỳ
Theo dõi định kỳ giúp phát hiện sớm các rối loạn dinh dưỡng. Trẻ dưới 24 tháng tuổi tăng trưởng nhanh, chế độ ăn thay đổi liên tục, vì vậy, trẻ suy dinh dưỡng thấp còi cần được cân đo và khám tư vấn dinh dưỡng mỗi tháng. Sau 2 tuổi, thời gian theo dõi có thể giãn ra 2-3 tháng một lần.
Bác sĩ chuyên khoa I Nguyễn Thị Ngọc Hương
Nguyên Trưởng khoa dinh dưỡng lâm sàng, Trung tâm Dinh dưỡng TP HCM