Thưởng tết, lương tháng 13... là khoản phần thưởng của chủ doanh nghiệp dành cho nhân viên dựa theo kết quả nỗ lực làm việc trong năm. Khi không thể trông chờ vào phần thưởng, những người làm việc tự do chỉ còn cách làm việc nhiều hơn trong những tháng cuối năm để kiếm thêm tiền "tự thưởng tết" cho mình.

Làm nhiều hơn, tiết kiệm lại

Theo Bùi Công Duy (27 tuổi, ở TP.Thủ Đức), cách để tăng số dư tài khoản của một tài xế xe ôm công nghệ như anh đó là làm việc nhiều hơn, đồng thời cắt giảm các nhu cầu cá nhân. Chàng trai độc thân cho biết, làm tự do đồng nghĩa với việc tự lo - tự mua bảo hiểm, khám sức khỏe định kỳ cũng như thưởng tết...

Duy vốn làm nghề kế toán. Sau 5 năm đi làm, Duy không muốn ngồi văn phòng ngày 8 tiếng nữa nên nghỉ việc đầu năm nay. Trong lúc tìm chỗ làm mới, anh chuyển sang làm cộng tác viên tư vấn tín dụng cho một ngân hàng. Để tăng thu nhập, Duy tranh thủ chạy xe ôm công nghệ, môi giới bất động sản, tư vấn bảo hiểm...

"Tôi vẫn làm những công việc có thể tận dụng chuyên môn, nhưng không bị gò bó. Tự do, thoải mái hơn đồng nghĩa với việc tết này, lần đầu tiên tôi không dám nghĩ đến số tiền lương tháng 13, khoảng 15 triệu đồng mà công ty thưởng cuối năm", Duy nói.

Tài xế giao hoa ẢNH: PHAN DIỆP

Những ngày này, Duy làm việc chăm chỉ hơn, đi sớm về muộn để mong kiếm thêm thu nhập. Có hôm, buổi sáng anh hẹn khách tư vấn bảo hiểm, buổi trưa bật app chạy xe, chiều lại chạy xe rảo quanh các khu phố tìm mặt bằng cho người quen chuẩn bị mở quán ăn.

"Cày cuốc hết ga", Duy cho biết hiện tại còn độc thân nên cuộc sống tạm ổn. Từ ngày nghỉ việc, Duy cũng không có thói quen mua sắm, đổi điện thoại mới, hay tụ tập bạn bè ăn uống vào cuối tuần. Những khoản lặt vặt như vậy được anh để dành lại, cộng với việc trích khoảng 20% thu nhập để dành. "Đến tết, tôi nghĩ mình cũng sẽ có dư một khoản tương đương với thưởng tết mọi năm khi còn đi làm công ty", Duy nói.

Những người lao động tự do tận dụng thời gian trước tết để làm thêm nhiều việc kiếm thu nhập. ẢNH; PHAN DIỆP

Ngày tết là dịp đoàn viên, là được nghỉ làm việc nên ai cũng tăng nhu cầu chi tiêu, mua sắm, quà cáp cho gia đình… Ở các thành phố thu hút nhiều người tứ phương đến làm việc như Hà Nội, TP.HCM, tết của người lao động còn thêm khoản chi phí mua vé máy bay, tàu xe về quê.

Tự ghi nhận công sức của mình

Chị Nguyễn Thị Hương (36 tuổi, ở Q.Bình Thạnh) là một "bà nội trợ chính hiệu". Mấy năm nay, chị ở nhà chăm con nhỏ, tranh thủ bán thêm đồ ăn vặt, trái cây... cho cư dân trong chung cư đang sinh sống. Từ một việc phụ, khi quen buôn bán, chị kiếm được khoảng 7 triệu đồng/tháng. Số tiền này đủ để chị lo chi phí ăn uống, điện nước trong nhà.

"Làm lai rai cả năm không có dư. Nhưng mừng vì gần tết đắt khách hơn vì nhiều người đặt làm bánh, mứt. Dịp này mọi người dọn nhà cũng nhiều, tôi cũng nhận dọn dẹp theo giờ để kiếm thêm. 2 tháng trước tết tôi có thể kiếm được gấp 3 ngày thường", chị Hương nói.

Quê ở miền Trung lại có con nhỏ nên 3 năm nay chị Hương không về quê ăn tết để tiết kiệm chi phí đi lại. Thay vào đó, chị gửi tiền để ba mẹ sắm tết và về thăm nhà dịp giữa năm.

Chị chia sẻ, những người làm tự do như chị thu nhập không ổn định bằng việc đi làm công ăn lương. Tuy nhiên nếu chịu khó, ví dụ như dịp tết nhận thêm nhiều đơn hàng, tết sẽ có dư một khoản để mua sắm, gọi là tự thưởng cho bản thân.

Bà nội trợ như chị Hương cũng có cách kiếm thêm tiền dịp tết. ẢNH MINH HOẠ

Cũng bán hàng online nhưng là hàng thời trang, thời điểm cận tết có thể nói là lúc chị Ánh Tuyết (36 tuổi, ở Q.Gò Vấp) phải vận dụng hết sức lực bản thân để làm việc. Ngoài việc đăng bán trên các sàn thương mại điện tử, chị tăng cường livestream trên các nền tảng mạng xã hội.

Lúc trước vợ chồng chị Tuyết làm công nhân, thu nhập đủ trang trải cuộc sống nếu không nói là thiếu trước hụt sau. Để có tiền về quê ăn tết, mua ít quà cáp cho ba mẹ, vợ chồng chị Tuyết chỉ biết dựa vào khoản thưởng tết bằng với 1 tháng lương.

Chị còn nhớ mấy chị em đồng nghiệp cuối năm cứ bàn nhau chuyện: "Năm nay được thưởng bao nhiêu, dù đã đoán được con số". Vì thế, hơn ai hết chị hiểu tâm lý của người đi làm thuê rất trông chờ vào khoản thưởng này. 3 năm khởi nghiệp bán hàng online, chị cho biết vẫn thưởng thêm cho 2 nhân viên của mình một khoản tượng trưng, dù cả 2 đều làm bán thời gian.

Một nhà vườn livestream bán cây cảnh dịp tết ÂNH: PHAN DIỆP

Chị Tuyết tâm sự mấy năm nay kinh tế khó khăn, việc bán hàng online cũng không kiếm được thu nhập khủng như nhiều người vẫn nghĩ. Nếu muốn có dư, có tiền tiêu tết hay thưởng cho nhân viên thì không còn cách nào khác là phải làm việc nhiều hơn. Đôi khi làm việc quá sức, thiếu ngủ, sức khỏe cũng giảm sút trong khoảng 2 tháng trước tết.

"Có năm tối 30 tết tôi vẫn phải lấy xe máy giao hàng cho khách vì người làm đã về quê hết. Ra tết rảnh hơn, tôi đưa cả nhà đi du lịch một chuyến, coi như đó là phần thưởng cho công sức lao động của mình", chị Hương nói.

Dù không có khoản thưởng cố định như người lao động trong các công ty, người làm tự do vẫn tìm được cách để "tự thưởng". Thay vì trông chờ vào khoản thưởng cuối năm, những người như Công Duy, chị Hương, chị Tuyết chăm chỉ làm việc hơn, thậm chí tiết kiệm lại, cố gắng vun vén, mong có một cái tết đủ đầy.

Theo Phan Diệp/ Thanh niên

https://thanhnien.vn/shipper-ban-hang-online-ba-noi-tro-lam-tu-do-nen-cung-tu-lo-thuong-tet-185241129094547604.htm