Bà Nguyệt cho biết số tiền một tỷ cuối cùng bà dự định dưỡng già giờ đã tiêu và đưa cho các con hết. Ảnh: P.T 

Sở hữu hai căn nhà nhiều tỷ đồng, bà Nguyệt (ở quận 8, TP HCM) từng sống trong sự hiếu thuận của 8 người con. Khi cụ ông mất, bà cũng đến tuổi gần đất xa trời, quyết định chia tài sản cho các con đã khiến bà lâm cảnh nay đây mai đó.

Trực tiếp giải quyết vụ các con kiện nhau về việc nuôi mẹ và sở hữu nhà đất vào năm 2016, một thẩm phán TAND TPHCM bày tỏ sự xót thương cho hoàn cảnh cuối đời của người mẹ già. 

Vợ chồng bà Nguyệt sinh được 8 người con: sáu trai, hai gái. Sở hữu hai căn nhà, ông bà dự tính bán đi một căn chia đều cho các con, căn còn lại giao con cả là ông Hưng (56 tuổi) trông giữ làm nơi thờ cúng tổ tiên. Đổi lại, ông Hưng phải bù đắp cho 7 người em một số tiền.

Không lâu sau cụ ông qua đời, một căn nhà của bà Nguyệt trong diện giải toả phục vụ dự án nên được đền bù 8 tỷ đồng. Nhận tiền, bà chia đều cho các con và giữ lại một tỷ dành dưỡng già. Căn còn lại, bà Nguyệt giao con trai lớn như thỏa thuận ban đầu. 

Chia sẻ dự định đến ở với mỗi người một tháng để cảm nhận tình thương yêu của con cháu, bà được các con ủng hộ. 

Về phía 7 người con, nhận xong tiền thừa kế, người dành dụm mua nhà, người góp vốn làm ăn, kẻ tiêu hết. Cũng từ đó, các con bà nảy sinh mâu thuẫn. Bảy người em cho rằng mẹ thiên vị anh cả, chia tài sản nhiều hơn nên không ký giấy sang tên căn nhà cho ông Hưng, dù đã nhận thêm tiền anh đưa. 

Thuyết phục không được, ông Hưng kiện ra tòa, yêu cầu các em thực hiện trách nhiệm. Bảy người em cũng yêu cầu ông Hưng phải đón hẳn mẹ về chăm sóc thì mới ký giấy. Khi bà Nguyệt ở nhà các em, ông Hưng phải chu cấp 3 triệu đồng một tháng. 

"Anh cả được đi học đầy đủ, lương cao, được mẹ cho nhà thì phải có trách nhiệm. Chúng tôi giờ phải lo cho con và gia đình của mình", bảy người cùng quan điểm. Để được nhận giấy tờ nhà, ông Hưng đồng ý nuôi mẹ và được tòa chấp thuận. 

Tuy nhiên, vì không hợp con dâu cả, suốt hai năm qua bà Nguyệt không ổn định được chỗ ở. Bà tâm sự thấy khó chịu, ngột ngạt và như đứa trẻ bị bỏ rơi. Bà muốn về với con gái út nhưng lại ngại gia cảnh khó khăn và cô này không được ông Hưng chu cấp. 

Lý giải sự việc, ông Hưng cho hay những năm trước ông vẫn đều đặn chuyển 3 triệu đồng hàng tháng cho cô út, có điều "mẹ chẳng được chăm sóc chu đáo nên giờ tôi không đưa nữa".

Vất vưởng hết nhà con trai đến nhà con gái, "ở đâu cũng có chuyện", nhiều lúc buồn chán bà Nguyệt lang thang xin ăn, tối vào chùa tá túc qua đêm.

"Mệt mỏi vô cùng, ngày trẻ, vợ chồng tôi gắng làm lụng, tiết kiệm cho có của ăn của để cho con. Bây giờ, tụi nó có gia đình, tôi già rồi, nhìn anh em nó tị nạnh nhau, buồn lắm", bà Nguyệt tâm sự. Dù vậy, bà bảo không hối hận với quyết định chia tài sản, chỉ rất buồn vì cách các con đối xử với mình. 

Tổ trưởng khu phố phường 12, quận 8 (TP HCM), nơi bà Nguyệt đăng ký hộ khẩu, xác nhận chính quyền nhiều lần hòa giải mối quan hệ giữa bà Nguyệt và vợ chồng người con cả nhưng không thành. 

Bàn về vấn đề phụng dưỡng cha mẹ già, luật sư Lê Văn Hoan, Đoàn luật sư TP HCM cho rằng, có hai góc độ cần xem xét. Một là đạo đức, hai là quy phạm pháp luật.

Luật hôn nhân gia đình quy định, cha mẹ phải có trách nhiệm nuôi, chăm sóc con và ngược lại, khi cha mẹ già không còn khả năng lao động thì con cái phải phụng dưỡng. Nếu các con thỏa thuận được với nhau thì ổn thỏa, còn không thì phải chia đều trách nhiệm. Có nghĩa rằng, nếu chi phí sinh hoạt của cha mẹ hết 5 triệu/tháng, nhà có bao nhiêu con chia số tiền cho bấy nhiêu người.

Câu chuyện của các con bà Nguyệt phần nhiều nằm ở góc độ đạo đức. Thực tế, rất nhiều con cái đùn đẩy trách nhiệm phụng dưỡng cha mẹ, nhưng đưa ra pháp luật như nhà bà Nguyệt là hy hữu.  

Còn giáo sư Vũ Gia Hiền, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Văn hóa Du lịch nhận xét, câu chuyện của bà Nguyệt vô cùng đau lòng nhưng không phải hiếm trong các gia đình Việt. Việc nuôi cha mẹ, theo quan niệm người Bắc thì trách nhiệm thuộc anh cả. Còn người miền Nam thì trách nhiệm thuộc em út. Tài sản hoặc căn nhà của cha mẹ sẽ được giao cho người trực tiếp nuôi. Khi ông bà đau bệnh, các con trong gia đình sẽ cùng nhau hùn tiền lo lắng. Quan niệm đó đến nay vẫn còn nguyên giá trị.

Bên cạnh đó, một số gia đình đã thay đổi nếp sống: để tránh ảnh hưởng đến các con, nhiều cha mẹ xác định sống độc lập, tự lo cho bản thân. 

* Tên nhân vật đã được thay đổi

Theo Phan Thân/ Vnexpress