Chưa bao giờ được thưởng tết

Từ khi tốt nghiệp THPT vào năm 2017, Huỳnh Châu Nhật Minh (25 tuổi), sinh sống tại 869 Âu Cơ, P.Tân Sơn Nhì, Q.Tân Phú, TP.HCM, đã quyết định theo đuổi con đường nghề trang điểm cô dâu. Trang điểm tự do không giống như các công việc văn phòng hay những nghề nghiệp khác với chế độ lương, thưởng tết cố định, mà Minh phải tự lập kế hoạch và tìm kiếm khách hàng để duy trì thu nhập.

Minh cho biết công việc trang điểm tự không có thu nhập ổn định theo tháng, mà thay vào đó là sự biến động phụ thuộc vào mùa vụ cưới hỏi. Trung bình mỗi tháng, Minh kiếm được khoảng 15 triệu đồng. Tuy nhiên, vào những tháng cận Tết Nguyên đán, khi mùa cưới hỏi trở nên sôi động, thu nhập có thể tăng gấp đôi, giúp Minh có một khoản tiền khá.

Tuy nhiên, trong mỗi dịp tết đến, Minh lại là người lặng lẽ giữa những cuộc trò chuyện vui vẻ của bạn bè về các khoản tiền thưởng tết. Họ chia sẻ về những món quà hay phần thưởng nhận được từ công ty, nhưng Minh lại không có cơ hội để tham gia vào những câu chuyện ấy. Cô chia sẻ rằng mình chưa bao giờ nhận được một phần thưởng tết nào.

Tuy nhiên, điều đó không khiến Minh cảm thấy buồn bã. Thay vào đó, cô luôn tận dụng thời gian cận tết để tranh thủ nhận nhiều khách hàng hơn.

Với hơn 10 năm kinh nghiệm làm tự do, Trần Hữu Phát (29 tuổi, nghệ danh Eris Trần), đã khẳng định vị trí vững chắc trong ngành diễn họa thời trang. Bắt đầu sự nghiệp từ khi còn là sinh viên năm thứ ba tại Trường ĐH Tài chính - Marketing, Phát đã có cơ hội hợp tác với những thương hiệu nổi tiếng như: Cartier, Chanel, Dior, Burberry và Iris van Herpen…

Phát chưa từng được thưởng tết vì làm việc tự do hơn 10 năm qua ẢNH: NVCC

"Công việc của một nghệ sĩ diễn họa thời trang là vẽ lại các mẫu thiết kế từ sàn catwalk, phục vụ cho mục đích truyền thông của thương hiệu. Ngoài ra, mình còn nhận ý tưởng từ các nhà thiết kế và truyền đạt chúng qua bản vẽ", Phát chia sẻ.

Phát cho biết không quá bận tâm đến việc nhận thưởng tết. Việc tự do lựa chọn công việc và tự chủ nguồn thu nhập chính là điều Phát coi trọng nhất trong suốt 10 năm qua.

"Là freelancer giúp mình có thể làm việc theo sở thích, tự quyết định thời gian và công việc. Thưởng tết không phải là điều quan trọng đối với mình," Phát chia sẻ.

Nhiều năm làm tự do anh Nguyễn Thiệu Toàn (30 tuổi), cho biết chưa bao giờ cảm thấy chạnh lòng về việc không được thưởng tết. Giá trị thưởng tết phụ thuộc rất nhiều vào đặc thù ngành và mức độ áp lực công việc. Thưởng tết là phần thưởng cho sự nỗ lực vì nhân sự đã không bỏ cuộc giữa chừng dù công việc có khắc nghiệt.

Anh Toàn đi Đà Lạt để nghỉ ngơi và kết hợp làm việc từ xa ẢNH: NVCC

“Với freelancer, phần thưởng được định nghĩa khác. Đó là sự tự do, chủ động thời gian và đa dạng hóa trải nghiệm. Những người làm công ty 8 tiếng đồng hồ/ngày sẽ chạnh lòng khi nhìn thấy freelancer có được những phần thưởng đó hay không?”, anh Toàn chia sẻ.

Anh Toàn cho biết với lĩnh vực marketing thay vì phải tập trung vào 1 công việc thì có thể làm đa dạng miễn phân chia thời gian và đảm bảo tiến độ. Cùng với sự trợ giúp của AI (trí tuệ nhân tạo), một người làm marketing tự do có thể thu nhập gấp vài lần khi cố định ở công ty, nhưng lại được tự do tuyệt đối.

“Tưởng tượng, một ngày bạn thấy chán và áp lực, có thể bắt xe lên Đà Lạt ở một tuần mà vẫn có thể theo sát công việc. Khi đó bạn sẽ cảm thấy làm freelancer thật tuyệt vời và khoảng thưởng tết không còn quan trọng”, anh Toàn chia sẻ.

Freelancer nên làm gì để quản trị rủi ro về thu nhập?

Tiến sĩ Phan Thế Anh, Giám đốc chương trình marketing Khoa Quản trị kinh doanh, Trường ĐH Quốc tế Miền Đông (Bình Dương) cho biết thưởng tết là một khoản khích lệ quan trọng đối với nhiều người làm công ăn lương. Tuy nhiên, với nhiều freelancer, khái niệm này không tồn tại theo nghĩa truyền thống.

Theo tiến sĩ Thế Anh điều này không có nghĩa là họ thiệt thòi. Thay vào đó, lại có những giá trị khác, thậm chí còn lớn hơn để bù đắp là sự chủ động về thu nhập. Thay vì chờ đợi một khoản tiền cố định vào cuối năm, freelancer có thể tự quyết định số tiền mình kiếm được.

“Họ có thể nhận nhiều dự án hơn, tăng giá dịch vụ vào những thời điểm nhu cầu thị trường cao như dịp cuối năm. Đây là cơ hội để họ tự gia tăng thu nhập và tạo ra tiền thưởng cho chính mình khi những người khác nghỉ ngơi và đang có tâm lý nghỉ tết sớm”, tiến sĩ Thế Anh nói.

Freelancer có phần thưởng là sự tự do, chủ động thời gian và đa dạng hóa trải nghiệm ẢNH: KIM NGỌC NGHIÊN

Tiến sĩ Thế Anh cho biết freelancer có thể tham gia các khóa học trực tuyến từ các nền tảng như Coursera, Udemy hoặc LinkedIn Learning để học hỏi thêm kiến thức về quản trị tài chính, marketing kỹ thuật số, hoặc cách phát triển doanh nghiệp cá nhân. Những kiến thức này sẽ là nền tảng quan trọng để họ định hướng sự nghiệp lâu dài, tối ưu hóa thu nhập và giảm thiểu rủi ro khi làm việc tự do.

Theo ông Vũ Bảo Thắng, sáng lập và giám đốc điều hành Meta Ecom Group cho biết nếu trong trường hợp thu nhập của freelancer quá khiêm tốn và tiền tiết kiệm chi tiêu tết không được nhiều thì hãy chuẩn bị thật kỹ từ trước. Freelancer nên xây dựng các dòng tiền, thu nhập thụ động.

“Có rất nhiều công việc có thể đem lại những dòng thu nhập thụ động ví dụ như: viết ứng dụng, làm nội dung sáng tạo… Khi có những khoản thu nhập thụ động này, các freelancer cũng không phải quá bận tâm với việc có thưởng tết hay không nữa”, ông Thắng chia sẻ.

Ông Thắng cho biết các hoạt động thưởng và đặc biệt là thưởng tết sẽ được doanh nghiệp dành cho các nhân viên chính thức nhằm khích lệ động viên sau một năm cống hiến. Việc này giúp họ có thêm động lực cho một năm làm việc mới, cũng như lộ trình gắn bó lâu dài với doanh nghiệp.

 “Trong khi công việc cho freelancer thường ngắn hạn và hợp đồng cộng tác viên theo dự án (đặc thù có thể nhận việc tại nhiều doanh nghiệp, tổ chức khác nhau). Theo chủ quan của tôi thì trong tương lai các doanh nghiệp cũng sẽ không có nhiều thay đổi về chính sách thưởng cho nhóm freelancer”, ông Thắng nhận định.

Theo Kim Ngọc Nghiên/ Thanh niên

https://thanhnien.vn/nhung-lao-dong-tre-khong-biet-thuong-tet-la-gi-185250110140225074.htm