Qua xác minh ban đầu cho thấy những người liên quan đến "điểm thi bất thường" ở Sơn La là Phó Giám đốc Sở GD-ĐT và 4 chuyên viên, lãnh đạo phòng khảo thí, trường phổ thông.
"Tính chất sự việc Sơn La nghiêm trọng và phức tạp hơn Hà Giang"
Giáo dục 'chạy' và 'phi lý Hà Giang'
Buổi gặp gỡ báo chí thông báo kết quả về rà soát điểm thi bất thường ở Sơn La đang diễn ra tại trụ sở Sở GD-ĐT tỉnh này. Chỉ trước đó chưa đầy 30 phút, các cơ quan chức năng của tỉnh cho rằng chưa thể tổ chức họp báo.
Tại buổi gặp gỡ, ông Mai Văn Trinh, Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng (Bộ GD-ĐT), tổ trưởng tổ rà soát đã thông báo những kết quả rà soát ban đầu.
5 cán bộ tham gia sửa điểm
Xác minh ban đầu cho thấy những người liên quan đến các sai phạm quy chế thi THPTQG là các ông bà:
- Ông Trần Xuân Yến, Phó Giám đốc Sở GD-ĐT Sơn La, Ủy viên Ban Chỉ đạo thi, Phó Chủ tịch Hội đồng thi, Phó Trưởng ban thường trực Ban Chấm thi, Tổ trưởng Tổ chấm thi trắc nghiệm;
- Bà Nguyễn Thị Hồng Nga, Chuyên viên phòng Khảo thí và Quản lý chất lượng, Sở GD-ĐT Sơn La, Thư ký Ban chỉ đạo Uỷ viên Tổ chấm thi trắc nghiệm;
- Bà Cầm Thị Bun Sọn, Phó Trưởng phòng Chính trị Tư tưởng, ủy viên tổ chấm thi trắc nghiệm;
- Ông Đặng Hữu Thủy, Phó Hiệu trưởng trường THPT Tô Hiệu, Ủy viên Tổ chấm trắc nghiệm ;
- Ông Lò Văn Huynh, Phó Trưởng phòng Khảo thí và Quản lý chất lượng giáo dục, Sở GD-ĐT Sơn La, ủy viên ban Chỉ đạo, Ủy viên Hội đồng thi, Trưởng ban Thư ký.
Ông Mai Văn Trinh thông báo kết quả rà soát
6 sai phạm quy chế
Bằng các biện pháp chuyên môn, nghiệp vụ, tổ công tác đã phát hiện những sai phạm Quy chế thi tại Hội đồng thi Sở GD-ĐT Sơn La như sau:
1 Sao dữ liệu ảnh bài thi trắc nghiệm đã quét ra đĩa CD không đúng thẩm quyền và tự ý đem ra khỏi khu vực bảo quản bài thi, chưa biết đem đi đâu và ai cho phép.
2. Tổ chức quản lý khu vực chấm thi trắc nghiệm lỏng lẻo, không đúng quy định: phòng lưu giữ bài thi, tài liệu thi không có niêm phong; khóa phòng lưu giữ bài thi, tài liệu thi không đúng quy định; các thùng đựng Phiếu trả lời trắc nghiệm niêm phong không đúng quy định.
3. Quy trình nghiệp vụ chấm thi trắc nghiệm không đúng quy định.
4. Máy tính dùng chấm thi không được niêm phong; tại thời điểm kiểm tra, máy tính này đang được sử dụng bình thường tại phòng làm việc của chuyên viên Phòng Khảo thí và Quản lý chất lượng, Sở GDĐT Sơn La.
5. Một số phiếu trả lời trắc nghiệm của các thí sinh có dấu hiệu bị sửa chữa.
6. Việc bàn giao bài thi giữa các Điểm thi với Hội đồng thi Sở GD-ĐT, việc bảo quản bài thi trắc nghiệm tại Hội đồng thi, việc bàn giao bài thi giữa Ban thư ký với Ban làm phách không đảm bảo quy định.
29 bài thi Ngữ văn bị lệch điểm
Đối với các bài thi môn Ngữ văn, tổ rà soát đã đối chiếu điểm thi trên bài thi của tất cả các thí sinh với biểu kết quả chấm thi được in ra từ phần mềm hỗ trợ chấm (điểm đã nhập vào máy). Kết quả sau khi đối chiếu, cơ bản điểm ghi trên bài thi môn Ngữ văn với điểm trên máy tính giống nhau. Tuy nhiên, 17 bài thi có sự khác nhau giữa điểm ghi trên bài thi và điểm đã nhập vào máy (chênh lệch từ 0,25 đến 2,0 điểm).
Tổ công tác yêu cầu Hội đồng thi Sở GD-ĐT Sơn La rà soát, đối chiếu các việc: Sửa chữa lại sai sót về việc nhập điểm của 17 bài thi môn Ngữ văn nói trên; tiếp tục rà soát biểu điểm đã công bố toàn bộ điểm môn Ngữ văn với kết quả trên từng bài thi. Nếu có sai sót, đề nghị cập nhật sửa chữa và thông báo cho thí sinh được biết.
Ngày 20/7, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT quyết định thành lập hội đồng chấm thẩm định và đã có 110 bài thi môn Ngữ văn nghi vấn có dấu hiệu điểm cao bất thường được chấm lại.
Kết quả chấm thẩm định cho thấy có 12 bài thi có điểm thấp hơn so với chấm lần đầu từ 1,0 điểm trở lên; trong đó có 1 bài có điểm thấp hơn 4,5 điểm so với chấm lần đầu.
Như vậy, có tất cả 29 bài thi Ngữ văn sẽ được sửa lại điểm so với điểm chấm ban đầu.
Có dấu hiệu sửa bài thi trắc nghiệm
Các cơ quan chức năng của Bộ Công an, Công an tỉnh Sơn La đã chủ trì phối hợp với tổ công tác kiểm tra, xác minh, làm rõ các sai phạm. Bước đầu cho thấy có dấu hiệu vi phạm Quy chế thi, nhất là ở khâu chấm thi; cụ thể là có dấu hiệu sửa bài thi môn trắc nghiệm của một số thí sinh (sửa Phiếu trả lời trắc nghiệm).
Trong phần trả lời câu hỏi của các phóng viên, ông Mai Văn Trinh cho biết, bằng các biện pháp nghiệp vụ, cơ quan điều tra xác định bước đầu cho thấy có dấu hiệu vi phạm quy chế thi, nhất là ở khâu chấm thi, cụ thể là có dấu hiệu sửa bài thi môn trắc nghiệm của một số thí sinh. Tuy nhiên, bằng các biện pháp nghiệp vụ cho thấy bài thi trắc nghiệm đã bị xoá và ảnh bài thi trắc nghiệm để xuất ra dữ liệu gửi về Bộ GD-ĐT để chấm bài là hoàn toàn giống nhau. Vì vậy, tính chất sự việc là rất nghiêm trọng và phức tạp, ông Trinh khẳng định.
“Hiện tại chưa xác định được số lượng bài bị chỉnh sửa là bao nhiêu vì file ảnh quét lưu lại để chấm đang phù hợp với phiếu trả lời trắc nghiệm. Đó là lý do chúng tôi chưa chấm thẩm định lại bài thi trắc nghiệm. Mức độ của sai phạm rất nghiêm trọng. Hiện nay tôi không có đủ thông tin để giải thích thêm. Chúng tôi chưa đủ thời gian để kiểm đếm bao nhiêu bài thi trắc nghiệm bị chỉnh sửa vì số lượng bài thi rất lớn. Bài nào có dấu hiệu nghi vấn bất thường bằng các biện pháp nghiệp vụ chúng tôi có thể phát hiện được điều đó. Như thế cũng là một sự nỗ lực rất lớn rồi. Hiện tại, Bộ Công an và các đơn vị chức năng đang nỗ lực điều tra làm rõ” – ông Trinh cho biết.
Tạm thời công nhận kết quả trắc nghiệm công bố ngày 11/7
Hội đồng chấm thẩm định đã quyết định sử dụng kết quả chấm thẩm định của 110 bài thi môn Ngữ văn để thay thế cho kết quả chấm các bài thi này do Hội đồng thi Sở GD-ĐT Sơn La đã công bố ngày 11/7/2018; Kết quả chấm thẩm định của 110 bài này được sử dụng để xét công nhận tốt nghiệp trung học phổ thông và xét tuyển sinh đại học, cao đẳng, trung cấp năm 2018.Công nhận tạm thời kết quả thi trắc nghiệm công bố ngày 11/7
Với các bài thi trắc nghiệm, tạm thời vẫn công nhận kết quả thi các môn trắc nghiệm của các thí sinh đã được công bố ngày 11/7/2018. Kết quả này tạm thời vẫn được sử dụng để xét công nhận tốt nghiệpTHPT và xét tuyển sinh đại học, cao đẳng sư phạm, trung cấp sư phạm năm 2018.
Cơ quan chức năng tiếp tục điều tra, thực hiện các biện pháp nghiệp vụ để xác định dấu hiệu sai phạm sửa bài thi trắc nghiệm của một số thí sinh.
Khi có kết quả điều tra, sẽ xử lí kết quả thi của các thí sinh liên quan theo Quy chế. Kết quả đó sẽ là kết quả thi chính thức của các thí sinh trong kỳ thi THPT quốc gia năm 2018.
Ông Phạm Văn Thủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, Trưởng ban chỉ đạo kỳ thi THPT quốc gia 2018 của tỉnh
Lãnh đạo tỉnh Sơn La: "Quyết liệt xử lý, không bao che"
Ông Trinh cho biết, về sơ bộ ban đầu có 5 người liên quan và có dấu hiệu sửa trên bài thi của thí sinh. Hiện nay sự việc đang tiếp tục điều tra làm rõ.
"Chúng tôi sẽ làm đến nơi đến chốn để trả lại công bằng cho các thí sinh khác" -ông Trinh cho hay.
Ông cũng cho biết, năm nào cũng lên Sơn La để kiểm tra công tác chuẩn bị thi nhưng năm nay lại không lên trước được. Ban chỉ đạo thi THPT quốc gia cấp tỉnh của Sơn La từng có sáng kiến rất lạ mà năm 2015 ông Trinh đã xin phép được phổ biến với các tỉnh khác. Ví dụ, việc ban chỉ đạo thi cấp tỉnh Sơn La phân công, phân nhiệm đến Sở chức năng, ngành chức năng rất rõ ràng.
"Nhưng rất tiếc sai phạm lại xảy ra ở cấp thực thi cuối cùng, Đây là bài học rất thấm thía".
Ông Phạm Văn Thủy, Phó chủ tịch UBND tỉnh, Trưởng ban chỉ đạo kỳ thi THPT quốc gia 2018 tỉnh Sơn La nói: “Về quan điểm của tỉnh chúng tôi là cầu thị và minh bạch. Thứ hai, chúng tôi tôn trọng kết quả của đoàn công tác. Địa phương cũng đã phối hợp chặt chẽ với Bộ để tổ công tác có thể hoàn thành nhiệm vụ.
Về trách nhiệm của địa phương, ban chỉ đạo điều hành thi của Sơn La đã làm việc theo đúng quy định, quy trình hướng dẫn của Bộ, từ phân công, phân việc đến trách nhiệm từ Sở ngành, cá nhân đều làm rất tốt.
Còn về sai phạm, trước hết, tỉnh sẽ chỉ đạo Sở GD-ĐT và các ngành, ban liên quan phải giải quyết triệt để những kết luận của đoàn công tác với tinh thần cầu thị và không bao che.
"Giải pháp trong thời gian tới, chúng tôi sẽ khắc phục kịp thời và kiên quyết xử lý những thiếu sót đã được kết luận của đoàn công tác. Thứ hai, đẩy mạnh công tác quản lý, xử lý nghiêm sai phạm mà tổ chức và cá nhân đã vấp phải. Thứ ba, chỉ đạo các cơ quan chức năng làm rõ trách nhiệm từng cấp, từng người, qua đó có giải pháp xử lý đồng bộ. Thứ tư, phải coi đây là một kinh nghiệm để năm tới sẽ thực hiện tốt hơn”
Tiếp tục củng cố hồ sơ vụ việc
Trong thông cáo báo chí gửi đi trưa 23/7, Bộ GD-ĐT nêu:
"Bộ GD-ĐT cùng cơ quan công an đang tích cực điều tra, xác minh, làm rõ, củng cố hồ sơ để xử lí các cá nhân liên quan theo quy định. Từ những sai phạm tại Hội đồng thi Sở GDĐT Sơn La và một số địa phương khác cho thấy mặc dù quy trình tổ chức thi chặt chẽ nhưng việc triển khai thực hiện tại các địa phương với những con người cụ thể là rất quan trọng, có tính chất quyết định đến tính nghiêm túc, độ tin cậy của Kỳ thi. Bộ GDĐT và các địa phương sẽ tiếp tục rà soát một cách nghiêm túc, trung thực để kịp thời xử lý các sai phạm (nếu có) và rút kinh nghiệm để tổ chức tốt hơn các kỳ thi tiếp theo".
Đông đảo báo chí vẫn tiếp tục chất vấn sau buổi gặp gỡ
Trả lời phỏng vấn của báo chí tại buổi gặp, ông Mai Văn Trinh khẳng định: "Thời gian làm việc ở Sơn La dài hơn ở Hà Giang. Hiện nay vẫn chưa kết thúc việc xác minh làm rõ. Điều này đã cho thấy tính chất phức tạp".
"Phải khẳng định đây là những điều rất bất thường, không mang tính chất đại diện và rất xấu xí, ảnh hưởng đến kỳ thi đã tổ chức dày công. Dù có những điều bất thường này thì những kết quả và thành công đã đạt được là rất đáng ghi nhận. Bộ trưởng Bộ GD-ĐT đã nói rằng kiên quyết xử lý, không có vùng cấm" - ông Trinh bày tỏ.
"Không nói là xem xét lại kỳ thi này. Những sai phạm sẽ là bài học cần thiết để tổ chức các kỳ thi phải hoàn thiện hơn, chuẩn hơn. Những kỳ thi tới đây, chúng tôi sẽ chỉnh sửa cụ thể để giảm thiểu sai phạm.Cha ông ta có câu “Bàn tay có ngón dài ngón ngắn. Chúng ta phải đánh giá sự việc này trên quan điểm công bằng. Sự sai phạm của Hà Giang, Sơn La không thể là đại diện của 63 tỉnh thành. Và không thể vì thế mà chùn bước trên con đường đổi mới" - ông Trinh cho biết khi các phóng viên chất vấn về việc xem xét lại mục đích của kỳ thi THPT quốc gia.
Theo Nguyễn Thảo - Đình Hiếu - Đoàn Bổng/Vietnamnet