Ông Nguyễn Văn Hưởng, Phó trưởng phòng Dự báo thời tiết (Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia), trao đổi với VnExpress về tình hình nắng nóng.

- Ông đánh giá thế nào về đợt nắng nóng đang diễn ra miền Bắc và miền Trung?

- Nắng nóng thường xảy ra từ cuối tháng 4 đến tháng 9 hàng năm, trong đó khoảng cuối tháng 6, đầu tháng 7 là thời gian nắng nóng cao điểm ở Bắc và Trung Bộ. Đợt nắng nóng gay gắt (nhiệt độ từ 37 độ C trở lên) từ ngày 30/6 phù hợp với quy luật trên.

So với nhiệt độ trung bình các năm trước, đợt nắng nóng lần này chưa ghi nhận thêm giá trị lịch sử nào. Nhiệt độ cao nhất là ở Tĩnh Gia (Thanh hóa) trên 40. Tại Hà Nội, cao nhất hôm qua ở Hà Đông là 40 độ, thấp hơn khoảng 2 độ C so với đợt nắng nóng lịch sử từ ngày 31/5 đến 6/6/2017.

Mức độ không bằng năm ngoái, song đợt nắng nóng này tập trung ở đồng bằng Bắc Bộ - nơi đông dân, nên số lượng người chịu ảnh hưởng lớn hơn. Hơn nữa, do nhiệt độ ban đêm ở mức cao (30 độ) nên cảm giác oi bức kéo dài gần như liên tục cả ngày, ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe.

- Dự báo đợt nắng nóng này sẽ kéo dài đến bao giờ?

Ông Nguyễn Văn Hưởng: "Nắng nóng còn kéo dài đến hết ngày 6/7".

- Đợt nắng nóng gay gắt bắt đầu từ 30/6 sẽ kéo dài liên tục đến hết ngày 6/7. Từ đêm 6/7 trở đi, Bắc Bộ có khả năng mưa rào và giông diện rộng, vùng núi và trung du có mưa to và giông mạnh. Chúng tôi đang theo dõi về đợt mưa này và sẽ ra tin cảnh báo mưa giông diện rộng khi có được độ tin cậy rõ ràng hơn. Nhờ mưa mà sang ngày 7/7, Bắc Bộ sẽ chấm dứt nắng nóng, còn miền Trung dịu dần. 

Theo nhận định của chúng tôi, đây có thể là đợt nắng nóng gay gắt nhất và dài nhất của năm 2018, đặc biệt là đối với đồng bằng Bắc Bộ.

- Nguyên nhân nào dẫn tới đợt nắng nóng gay gắt này?

- Do áp thấp nóng phía Tây phát triển khiến gió Tây Nam mạnh lên rõ rệt, kết hợp với địa hình dãy Trường Sơn ở miền Trung và dãy Hoàng Liên Sơn ở miền Bắc gây ra hiệu ứng phơn (gió khô nóng) mạnh.

Đồng bằng Bắc Bộ, miền Trung từ Thanh Hóa đến Thừa Thiên Huế vừa chịu tác động của thấp nóng, vừa chịu tác động của hiệu ứng phơn, nên xảy ra nắng nóng gay gắt diện rộng kéo dài liên tục từ ngày 30/6 đến nay.

- Một cơn bão đang xuất hiện trên biển Đông, Trung tâm cũng đưa tin cảnh báo gió mạnh và sóng lớn trên vịnh Bắc Bộ. Những hình thái này có tác động gì tới đợt nắng nóng?

- Có một cơn bão ở phía Nam của Nhật Bản, khá xa Việt Nam, nhưng nó là nguyên nhân khiến gió phơn mạnh hơn và gia tăng cường độ nóng ở miền Bắc và miền Trung Việt Nam.

Mỗi khi vùng thấp nóng phát triển thì trị số khí áp của nó giảm mạnh và đóng vai trò như trung tâm hút gió Nam Đông Nam ở vịnh Bắc Bộ. Vì thế mỗi khi thấp nóng phát triển mạnh gây nắng nóng gay gắt ở Bắc và Trung Bộ cũng là lúc gió trên vịnh Bắc Bộ mạnh lên, tạo ra tình trạng biển động. 

- Trong tháng 7, miền Bắc và miền Trung sẽ phải chịu bao nhiêu đợt nắng nóng nữa?

- Trung bình một năm, Bắc Bộ và miền Trung có khoảng 17-18 đợt nắng nóng, năm nhiều có thể lên tới trên 20 đợt. Riêng tháng 7 này, Bắc và Trung Bộ sẽ phải chịu hai đợt nắng nóng. Tuy nhiên, việc dự báo số đợt không có nhiều ý nghĩa vì cứ hai ngày liên tiếp được tính là một đợt. Thực tế miền Bắc có đợt kéo dài tới 15 ngày, xét theo tổng số ngày thì gấp 4-5 lần đợt ngắn.

Năm nay, chúng tôi dự báo các đợt nắng nóng sẽ không kéo dài. Mỗi đợt ở miền Bắc chỉ 4-6 ngày, ít khả năng xảy ra đợt dài 8 ngày. Ở miền Trung, mỗi đợt sẽ dài 6-8 ngày, và đợt nắng nóng mà chúng ta đang trải qua có khả năng sẽ là đợt nắng nóng diện rộng, kéo dài và gay gắt nhất của năm 2018.

- Theo dự báo, nhiệt độ cao nhất trong đợt nắng nóng này ở mức 39-40 độ. Tuy nhiên, người dân cảm nhận rõ cái nóng gay gắt hơn mức nhiệt đó. Vậy nhiệt độ dự báo chênh lệch như thế nào so với thực tế ngoài trời?

- Tôi không thể trả lời chính xác mức chênh lệch giữa nhiệt độ đo trong lều khí tượng và ngoài trời là bao nhiêu vì còn phụ thuộc vào điều kiện mặt đệm. Nếu đo trên mặt đường nhựa, đường bê tông, cạnh các vật dụng hấp thụ nóng như mái tôn, nhiệt độ có thể chênh so với đo trong lều khí tượng tới cả 10 độ, còn ở ngoài không khí thì thường chênh lệch khoảng 3-4 độ.

Người dân miền Bắc và miền Trung đang trải qua những ngày nóng nhất trong năm. Ảnh: Võ Thạnh.

- Ông có khuyến cáo gì với người dân trước tình hình nắng nóng kéo dài?

- Nắng nóng được xếp là một trong những loại hình thiên tai nguy hiểm vì ảnh hưởng tới sức khỏe con người, cây trồng và vật nuôi.

Thường thì nắng nóng sẽ kết thúc bằng các đợt không khí lạnh từ phía Bắc tràn xuống hoặc các đợt mưa lớn. Sự thay đổi trạng thái từ nắng sang mưa, nóng sang lạnh sẽ gây xáo trộn rất mạnh các khối không khí và dễ dẫn đến mưa, giông, lốc, sét, thậm chí là mưa đá, tố lốc, vòi rồng. Đây là những hiện tượng thời tiết nguy hiểm, người dân cũng như chính quyền các địa phương, nhất là vùng núi và trung du, cần chú ý khi thời tiết nắng nóng kết thúc và chuyển sang trạng thái mát mẻ.

Như tôi đã nói ở trên, đợt nắng nóng này có thể là gay gắt nhất và dài nhất năm 2018. Người dân, đặc biệt là người già và trẻ nhỏ cần giữ gìn sức khỏe, uống đủ nước và tránh hoạt động ngoài trời, nhất là trong khung giờ 11-17h khi nắng nóng gay gắt.

Video: nhung-dieu-nen-tranh-lam-khi-troi-nang-nong-1530502883.mp4

 Những điều nên tránh khi nắng nóng.

Theo Dương Tâm/VnExpress