Biến thể Omicron được phát hiện hồi cuối năm 2021 ở châu Phi đang khiến số ca nhiễm mới ở nhiều nơi trên thế giới tăng đột biến, kéo theo thách thức lớn cho hệ thống y tế.

Tuy nhiên, giới chuyên gia dự đoán Covid-19 có thể trở thành bệnh đặc hữu trong năm 2022, hay nói cách khác là không còn gây mối đe dọa đáng kể cho thế giới.

Trong cuộc họp báo ngày 31/12, Tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus tin rằng, đại dịch Covid-19 sẽ kết thúc trong năm 2022 nếu thế giới giải quyết được vấn đề bất bình đẳng vaccine.

Theo TS.BS Phạm Quang Thái - Phó Trưởng Khoa Kiểm soát bệnh truyền nhiễm, Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương, thông thường có 2 kịch bản để các đại dịch kết thúc.

Kịch bản thứ nhất là dịch bệnh đó lây nhiễm cho toàn bộ dân số và sẽ có một số lượng người nhất định tử vong vì dịch bệnh.

Tuy nhiên, theo chuyên gia này, kịch bản thứ nhất chỉ phù hợp với các dịch bệnh xảy ra vào thời xa xưa, khi con người chưa có vaccine hay thuốc điều trị.

Kịch bản thứ hai phù hợp hơn với bối cảnh hiện tại. Theo đó, qua quá trình lây lan, virus sẽ tự biến đổi và các biến thể sau giảm dần độc lực. Khi độc lực được giảm dần đến mức nào đó khiến tỷ lệ tử vong rất thấp, nó sẽ trở thành dịch bệnh lưu hành và chung sống với chúng ta.

Theo chuyên gia này, hiện có 7 loại virus corona gây bệnh ở người đã được biết đến. Ngoài SARS-CoV (gây dịch SARS), MERS-CoV (gây dịch MERS) và gần đây nhất là SARS-CoV-2 (gây bệnh Covid-19), thì 4 loại virus corona đầu tiên có khả năng cũng đã gây ra các vụ dịch thời xa xưa.

"Bằng chứng khoa học cho thấy, khả năng cũng đã từng có các đại dịch của các chủng virus corona khác đã xảy ra hàng ngàn năm trước đây. Rồi sau khi giảm độc lực chúng sẽ sống cùng con người, hàng năm sẽ gây tình trạng cảm cúm, hắt hơi, sổ mũi", TS Thái nói, "Trong cả 2 kịch bản, cuối cùng đại dịch cũng sẽ kết thúc. Ví dụ như đại dịch cúm 1918, đã kết thúc sau 4 năm sau khi giết chết 50 triệu người và nhiễm 500 triệu người (1/3 dân số toàn cầu lúc đó) cho đến năm 1919 và chỉ thực sự thành cúm mùa sau năm 1921. Lúc đó, mặc dù vẫn có các vụ dịch với số mắc nhiều nhưng số ca tử vong rất thấp. Nó sẽ không còn là đại dịch".

Với Covid-19, Việt Nam đã chuyển sang chiến lược "thích ứng an toàn", cùng với đó liên tục "nới lỏng" những biện pháp kiểm soát dịch bệnh. Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia, hiện vẫn chưa phải là thời điểm thích hợp để đưa Covid-19 ra khỏi danh sách bệnh truyền nhiễm nhóm A và coi nó như một bệnh truyền nhiễm thông thường.

Trao đổi với Dân trí về vấn đề này, PGS.TS Trần Đắc Phu - Cố vấn cao cấp Trung tâm Đáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam nhận định, thông thường với các bệnh truyền nhiễm, để có thể đưa ra khỏi nhóm bệnh truyền nhiễm nhóm A, cần căn cứ vào nhiều yếu tố như: Khả năng miễn dịch cộng đồng (gồm miễn dịch tự nhiên và độ bao phủ vaccine), tỷ lệ ca tử vong, khả năng đáp ứng y tế và đặc biệt vấn đề tác động nghiêm trọng và nguy hiểm tới sức khỏe và đời sống xã hội…

PGS Phu cho hay, việc các quốc gia lựa chọn biện pháp ứng phó với Covid-19 không chỉ phụ thuộc vào vấn đề y tế mà còn có nhiều yếu tố khác như kinh tế, an sinh, xã hội.

Đồng quan điểm với PGS Phu, BS Phạm Văn Phúc, Phó trưởng Khoa Hồi sức tích cực, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương nhận định, hiện tại vẫn chưa phải là thời điểm phù hợp để xem Covid-19 là một bệnh truyền nhiễm thông thường.

BS Phúc chỉ ra 3 vấn đề cần thận trọng:

- Thứ nhất, Omicron có khả năng lây lan rất mạnh.

- Thứ hai, Omicron có thể lây cho cả những trường hợp đã tiêm vaccine Covid-19.

- Thứ ba, Omicron có thể tái nhiễm với những bệnh nhân đã từng mắc các biến thể khác.

Những yếu tố kể trên sẽ khiến một lượng lớn bệnh nhân bị lây nhiễm Omicron. Khi lượng bệnh nhân lớn như vậy, đương nhiên sẽ khiến bệnh nhân nặng gia tăng, có thể dẫn đến tình trạng quá tải hệ thống y tế.

"Do đó, trong khoảng thời gian này, khi Omicron đã lây nhiễm cộng đồng và xuất hiện ngày càng nhiều ở Việt Nam, tôi nghĩ rằng vẫn chưa thể xem Covid-19 là bệnh lý truyền nhiễm thông thường", BS Phúc nhấn mạnh.

Nhận định về thời điểm có thể khẳng định Covid-19 không còn là đại dịch, theo TS.BS Phạm Quang Thái, khi tỷ lệ tử vong do Covid-19 giảm xuống mức rất thấp, thế giới có thể tuyên bố kết thúc đại dịch Covid-19.

Chuyên gia này lấy dẫn chứng về bệnh cúm mùa. Theo đó, tỷ lệ tử vong do căn bệnh này hiện chỉ ở mức 0,04% - 0,1%.

"Bản thân cúm mùa hàng năm vẫn có một số lượng bệnh nhân tử vong. Tuy nhiên, với các bệnh nhân này, chúng ta thường chẩn đoán tử vong do viêm phổi hay những bệnh cơ hội khác, trong khi đó nguyên nhân sâu xa và ban đầu vẫn là cúm mùa", TS Thái chia sẻ.

Với Covid-19, nếu để dịch bệnh hoành hành, lan tràn thì tỷ lệ tử vong có thể lên tới 2%. Tuy nhiên, nếu tiêm vaccine đầy đủ, tỷ lệ tử vong sẽ được giảm đi nhiều chỉ còn khoảng dưới 0,4%, tức là 1.000 người đã tiêm đủ mũi vaccine mắc Covid-19 thì chỉ có chưa tới 4 người tử vong, thay vì 20 người hoặc hơn nếu không tiêm vaccine.

Theo PGS.TS Trần Đắc Phu, đến thời điểm Covid-19 không còn nguy cơ gây quá tải hệ thống y tế. Tỷ lệ tử vong do Covid-19 được khống chế việc tác động ở ngưỡng tương tự các bệnh truyền nhiễm khác, có thể cân nhắc xem nó như bệnh truyền nhiễm thông thường.

Lúc này, chúng ta có thể thay đổi các giải pháp trong Chiến lược "Ngăn chặn - Phát hiện - Cách ly - Khoanh vùng - Dập dịch và điều trị hiệu quả". Ví dụ như có thể không tiến hành các biện pháp xét nghiệm giám sát tất cả các trường hợp nghi nhiễm như hiện nay. Thay vào đó, chỉ giám sát trọng điểm hoặc xét nghiệm ca bệnh phục vụ cho điều trị, không thực hiện cách ly nghiêm ngặt, đặc biệt là áp dụng cách phong tỏa như hiện nay…

Còn theo BS Phạm Văn Phúc, sau khi xem Covid-19 là bệnh truyền nhiễm thông thường, cách ly tại cộng đồng không cần thiết, nhưng khi F0 đến bệnh viện vẫn cần phân loại vào khoa truyền nhiễm, để tránh lây nhiễm cho các bệnh nhân thông thường. Bởi đây vốn là đối tượng có nguy cơ chuyển biến nặng và tử vong cao.

BS Trương Hữu Khanh - Chuyên gia dịch tễ học, nguyên Trưởng khoa Nhiễm - Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng I, TPHCM nêu quan điểm, khi Covid-19 đã được xem là một bệnh truyền nhiễm thông thường, việc "đếm ca" và các biện pháp cách ly sẽ không còn cần thiết. Tuy nhiên, lúc này, chúng ta vẫn cần tập trung bảo vệ những đối tượng nguy cơ cao.

"Khi xem Covid-19 là bệnh thông thường không có nghĩa là bỏ luôn mà vẫn cần tiêm phủ vaccine và đặc biệt là tập trung bảo vệ những người có nguy cơ diễn biến nặng cao, từ đó giảm tỷ lệ tử vong", BS Khanh phân tích.

Theo Minh Nhật/Dân trí (Thiết kế: Khương Hiền)

https://dantri.com.vn/suc-khoe/xem-covid19-la-benh-thong-thuong-dau-la-thoi-diem-thich-hop-20220217110401263.htm