Tổng thống Rodrigo Duterte ngày 28/10 tuyên bố trước truyền thông địa phương rằng, ông đang dành sự ưu tiên cho nhu cầu giải quyết vấn đề thiếu nước lâu năm tại thủ đô Manila, bất chấp việc các nhà hoạt động môi trường và cộng đồng địa phương phản đối dự án đập Kaliwa.

“Các bạn có quyền phản đối nếu dự án đó đặt khu vực của bạn vào tình thế nguy hiểm. Nhưng nếu đã có các biện pháp an toàn, và việc phải lựa chọn giữa mối lo ngại của các bạn với cuộc khủng hoảng (nguồn nước) mà chúng ta đang tìm cách tránh né, tôi sẽ sử dụng quyền hạn đặc biệt của tổng thống”, ông Duterte nói.

“Nếu các bạn lo ngại rằng dự án đó sẽ gây ô nhiễm, tôi chỉ muốn nói với các bạn rằng hay suy nghĩ về sự an toàn. Dự án có thể tạo ra một số nguy hiểm hoặc nguy hại, nhưng đó không phải mối quan tâm của tôi. Mối quan tâm của tôi là phúc lợi xã hội, điều tốt đẹp nhất cho số đông lớn nhất. Đó mới là dân chủ”, Tổng thống Duterte nói thêm.

Dự án đập Kaliwa đã bị trì hoãn suốt hàng chục năm do các cộng đồng người dân địa phương, những người phải di dời đi nơi khác nếu đập được xây dựng, cùng các tổ chức phi chính phủ và nhà thờ công giáo lo ngại về mức độ an toàn của dự án này. Những tranh cãi xung quanh dự án này còn liên quan tới việc Tổng thống Duterte quyết định cho phép Trung Quốc rót vốn cho công trình này, thay vì bỏ thầu công khai.

Thư ký của Tổng thống Duterte, ông Salvador Medialdea, hồi đầu năm đã dẫn đầu một phái đoàn của Philippines tới Bắc Kinh nhằm hối thúc Trung Quốc đẩy nhanh tiến độ giải ngân khoản vay 211 triệu USD từ Ngân hàng Xuất nhập khẩu Trung Quốc như đã cam kết để thực hiện dự án xây đập. Đập Kaliwa sẽ được đặt ở tỉnh Quezon và dự kiến cung cấp cho thủ đô Manila thêm 600 triệu lít nước mỗi ngày.

Thủ đô của Philippines năm nay phải đối mặt với tình trạng khan hiếm nước nghiêm trọng nhất trong vòng 10 năm qua, khi hàng chục quận phải sống trong cảnh thiếu nước trong nhiều ngày. Tuy nhiên, giới chỉ trích cáo buộc chính quyền Tổng thống Duterte cố tình làm nghiêm trọng hóa vấn đề nhằm giành được sự ủng hộ của công chúng cho dự án đập Kaliwa.

Người phát ngôn của Tổng thống Duterte, ông Salvador Panelo, nói rằng hiện vẫn chưa có quyết định cuối cùng được đưa ra về dự án đập Kaliwa. Ông Panelo cho biết chính quyền Tổng thống Duterte vẫn đang xem xét liệu dự án này có phục vụ tốt nhất cho lợi ích của Philippines hay không, thậm chí cảnh báo dự án này vẫn có thể bị “hủy bỏ” nếu được cho là “gây bất lợi” cho Manila.

Dự án đập nước Kaliwa là dự án trọng tâm của chương trình phát triển mang tên “Xây dựng, Xây dựng, Xây dựng” do Tổng thống Duterte khởi xướng tại Philippines. Tuy nhiên, đây cũng là một trong những bằng chứng cho thấy các dự án do Trung Quốc triển khai có thể kéo dài đến mức nào.

Tổng thống Duterte đề xuất giao dự án cho các doanh nghiệp nhà nước Trung Quốc vào đầu năm 2017. Nhưng phải tới cuối năm 2018, Ngân hàng Xuất nhập khẩu Trung Quốc mới ký thỏa thuận rót vốn cho dự án. Và trước thềm chuyến thăm của Phó Thủ tướng Trung Quốc Hồ Xuân Hoa tới Philippines tuần trước, dự án mới nhận được giấy chứng nhận về bảo vệ môi trường. Ngoài ra, giới chỉ trích cũng lo ngại về nguy cơ bẫy nợ đối với các dự án do Trung Quốc đầu tư ở nước ngoài.  

Theo Thành Đạt/Dân trí