Khi tôi viết những dòng này, trong thâm tâm vẫn chưa hết bàng hoàng và đau xót cho đồng hương của tôi cũng như những người bạn Ba Lan. Vụ cháy Trung tâm Thương mại Marywilska 44 ở thủ đô Warsaw có mức độ khủng khiếp nhất so với các vụ cháy trung tâm thương mại trước đây.

Marywilska 44 là một trong những trung tâm buôn bán lớn, với người thuê cửa hàng đến từ 14 nước khác nhau. Cửa hàng của người Việt chiếm quá nửa trong tổng số 1.348 cửa hàng, với diện tích từ 20 đến 50 m2. Tại đây rất đông khách mua vì hàng hóa có tính đa quốc gia. Vậy mà trung tâm thương mại rộng hơn 60.000 m2 này đã biến thành đống tro tàn chỉ sau vài giờ!

Khoảng 3-4 giờ ngày 12-5, cộng đồng người Việt ở Warsaw choàng tỉnh. Các phương tiện truyền thông đưa tin nhanh chóng, hàng loạt video trên mạng phát trực tiếp vụ cháy đang cướp đi tất cả công sức, vốn liếng tích cóp bao nhiêu năm và cả sinh kế sắp tới của hàng ngàn con người. Tương lai của hàng ngàn gia đình, trong đó có cộng đồng người Việt, biết đi về đâu?

Tất cả đều bất lực nhìn ngọn lửa hung hãn lan khắp các cửa hàng. Những đám khói đen kịt cuồn cuộn bốc cao. Tiếng gào khóc vật vã lẫn trong tiếng nổ của đám cháy khổng lồ. Họ đã cùng lăn lộn làm việc không kể ngày đêm nơi đất khách quê người, đã từng vượt qua bão tuyết tìm kế sinh nhai, tạo dựng cuộc sống. Giờ đây, họ chỉ còn hai bàn tay trắng!

Thủ đô Warsaw không rộng, tìm đâu ra nơi làm việc và phù hợp cho hàng ngàn người. Nhiều bạn bè, người quen của tôi thực sự chỉ còn vài đồng trong ví. 

Thủy - thành viên Hội Những người con đất tổ - về Phú Thọ thăm mẹ chồng bệnh nặng. Mới 3 ngày xa mà cửa hàng ngập tràn quần áo của cô đã biến mất; tiền nong, giấy tờ công ty cũng không còn dấu vết. Cô khóc không ngừng trong những cuộc gọi từ quê nhà sang. 

Lan, một người quen của tôi, nói trong nước mắt: "Chị ơi, em còn có 200 zloty trong túi". (Zloty là đơn vị tiền tệ Ba Lan, 1 zloty đổi được gần 6.500 đồng).

Trung tâm Thương mại Marywilska 44 chìm trong biển lửa rạng sáng 12-5. Ảnh: NGUYỄN DIỆP ANH

Qua bạn bè, tôi biết trường hợp đặc biệt của Hiền, 29 tuổi. Chồng cô vừa rời Ba Lan hôm trước thì hôm sau lửa đã thiêu rụi gian hàng mà vợ chồng họ cần cù tích cóp. 

Hiền đang nuôi 2 con nhỏ, bé lớn 18 tháng và bé nhỏ hơn 1 tháng tuổi. Bé thứ hai chưa làm xong giấy tờ nên chưa nhận được 800 zloty trợ cấp của nhà nước. Hiền nức nở với tôi: "Cháu không nuôi nổi 2 con nữa. Cháu đang ở Đại sứ quán làm giấy tờ để gửi con về Nam Đàn (Nghệ An) vì tất cả đã cháy hết". 

Tôi thấm thía và đồng cảm vô cùng bởi bản thân cũng từng lo lắng không yên khi Trung tâm Thương mại Wólka Kosówka - ASG, nơi tôi có một cửa hàng rộng 50 m2, gặp hỏa hoạn trước đây. Rất may ngọn lửa bị dập tắt khá nhanh chóng.

Câu chữ tôi viết không ngừng đứt quãng, không chỉ bởi các cuộc điện thoại, bởi tiếng than khóc mà còn vì ý kiến bàn bạc tìm cách giúp những người thiệt hại nhiều nhất, những hoàn cảnh gieo neo nhất. Cõng bớt nỗi khổ cho nhau, dù chỉ là một chút lòng thành! 

Tất cả bạn bè, người quen của tôi cùng các hội đoàn người Việt ở Ba Lan đang cùng nhau góp sức. Từ Hội Trái tim, Hội Đồng hương đến Hội Khiêu vũ, Hội Yêu văn thơ…, tất thảy nêu cao tinh thần "lá lành đùm lá rách"! Ngay từ sau vụ cháy, các hội nhóm của chúng tôi bắt đầu hành trình quyên góp với tâm niệm "một miếng khi đói bằng một gói khi no". 

Trong lúc này, Đại sứ quán Việt Nam tại Warsaw làm việc không mệt mỏi để giúp bà con làm lại giấy tờ, truyền đi những lời thăm hỏi, chia sẻ tha thiết từ quê nhà.

Chúng tôi động viên nhau vượt qua bi kịch. Còn người là điều may mắn nhất, mọi người sẽ chung tay làm lại từ đầu. Cuộc sống sẽ lại được vun đắp trở lại từ những bàn tay trắng như ngày đầu chúng tôi đến đây.