Nhà lãnh đạo Kim Jong-un thị sát một vụ phóng tên lửa của Triều Tiên. Bức ảnh do truyền thông nhà nước Triều Tiên công bố hôm 9/10 (Ảnh: KCNA).

Hội đồng Tham mưu Liên quân Hàn Quốc (JSC) ngày 14/10 cho biết, Triều Tiên đã phóng 170 quả đạn pháo ra biển, trong đó 130 quả đã rơi xuống Hoàng Hải và 40 quả rơi xuống Biển Nhật Bản. Các quả đạn pháo rơi vào khu vực phía bắc giới tuyến phía Bắc (NLL), ranh giới được coi là đường phân định lãnh hải Triều Tiên với Hàn Quốc.

Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-yeol cáo buộc động thái bắn pháo của Triều Tiên đã vi phạm Thỏa thuận quân sự toàn diện năm 2018 giữa 2 nước, trong đó 2 bên thống nhất thiết lập vùng đệm hàng hải giữa Seoul và Bình Nhưỡng nhằm giảm căng thẳng quân sự.

Đêm 13/10, JSC cho biết một nhóm khoảng 10 máy bay chiến đấu của Triều Tiên được phát hiện đi vào khu vực cách Đường phân giới quân sự khoảng 25km về phía bắc và cách giới tuyến phía Bắc khoảng 12km. Trước đó một tuần, JSC ngày 6/10 xác nhận 12 máy bay quân sự Triều Tiên, trong đó có 8 máy bay chiến đấu, đã dàn đội hình về phía bắc ranh giới trên không giữa Hàn Quốc và Triều Tiên, đồng thời tiến hành các cuộc tập trận không đối đất.   

Ngày 8/10, không quân Triều Tiên tiến hành đợt tập trận với sự tham gia của 150 máy bay các loại, trong đó có nhiều tiêm kích chủ lực của nước này. Đây được xem là một trong những cuộc tập trận có quy mô lớn nhất của không quân Triều Tiên, huy động gần 20% lực lượng máy bay chiến đấu trong biên chế của quân đội nước này.

Triều Tiên gần đây cũng liên tục tiến hành các vụ phóng tên lửa với tần suất dồn dập. Từ đầu năm đến nay, số vụ phóng tên lửa của Triều Tiên đã lên đến mức cao nhất kể từ khi nhà lãnh đạo Kim Jong-un lên nắm quyền từ năm 2011. Bình Nhưỡng hôm 14/10 tiếp tục tuyên bố phóng 2 tên lửa tầm ngắn. Đây là vụ phóng tên lửa thứ 41 của Triều Tiên trong năm nay, sau 7 vụ phóng từ cuối tháng 9.

Vụ phóng tên lửa đáng chú ý nhất của Triều Tiên gần đây xảy ra hôm 4/10 khi tên lửa đạn đạo nước này bay qua lãnh thổ Nhật Bản mà không cảnh báo trước. Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Yasukazu Hamada cho biết Triều Tiên có thể đã thử tên lửa đạn đạo Hwasong-12. Tên lửa đã bay qua lãnh thổ Nhật Bản khiến Tokyo phải báo động người dân tìmnơi trú ẩn và dừng hoạt động hệ thống tàu các khu vực phía bắc nước này.

Tên lửa Hwasong-12 của Triều Tiên từng là tâm điểm chú ý 5 năm trước. Vào thời điểm đó, khi Mỹ cảnh báo trút "lửa thịnh nộ", Triều Tiên đã đáp trả bằng cách dọa sẽ bắn Hwasong-12 vào đảo Guam - nơi Washington đặt căn cứ quân sự ở Thái Bình Dương. 

Một vụ phóng tên lửa của Triều Tiên. Bức ảnh do truyền thông Triều Tiên công bố hôm 10/10 (Ảnh: KCNA).

Triều Tiên tuyên bố các vụ phóng tên lửa được thực hiện nhằm nâng cao sức mạnh và hiệu quả tác chiến của tên lửa hành trình được biên chế cho quân đội Triều Tiên. Bình Nhưỡng cho biết những cuộc tập trận "tấn công hạt nhân chiến thuật" do nhà lãnh đạo Kim Jong-un giám sát, nhằm đáp trả các cuộc tập trận của Hàn Quốc và liên minh Mỹ - Hàn ở sát biên giới Triều Tiên.

Cục hàng không quốc gia Triều Tiên khẳng định các vụ thử tên lửa là biện pháp tự vệ bình thường, được lên kế hoạch trước nhằm bảo vệ an ninh của đất nước và hòa bình khu vực trước những mối đe dọa quân sự trực tiếp từ Mỹ. Cơ quan này nhấn mạnh, các vụ thử tên lửa không đe dọa hay gây hại cho an toàn hàng không dân dụng cũng như an toàn của các nước láng giềng và khu vực.

Phó đô đốc Kark Thomas, tư lệnh Hạm đội 7 hải quân Mỹ, cho rằng sự hiện diện của tàu sân bay Ronald Reagan trong khu vực khiến Triều Tiên tức giận và thực hiện loạt vụ phóng tên lửa. Ngày 4/10, hải quân Mỹ đã triển khai nhóm tác chiến tàu sân bay Ronald Reagan trở lại vùng biển gần Triều Tiên. Động thái này diễn ra chỉ vài ngày sau khi tàu sân bay Mỹ rời khu vực và được cho là nhằm đối phó với các vụ phóng tên lửa của Triều Tiên.

Việc Triều Tiên tăng tốc thử nghiệm vũ khí đã làm dấy lên hồi chuông báo động trong khu vực, khi Mỹ, Hàn Quốc và Nhật Bản cũng đáp trả bằng các vụ phóng tên lửa và các cuộc tập trận quân sự chung. Việc Mỹ tái triển khai một tàu sân bay tới vùng biển gần bán đảo Triều Tiên được các nhà chức trách Hàn Quốc đánh giá là hành động "rất bất thường".

Các nhà lãnh đạo quốc tế vẫn đang theo dõi các dấu hiệu cho thấy nguy cơ căng thẳng leo thang hơn nữa, chẳng hạn một vụ thử hạt nhân tiềm tàng của Triều Tiên. Nếu được thực hiện, đây sẽ là vụ thử hạt nhân đầu tiên của Triều Tiên trong gần 5 năm - một động thái có thể khiến Tổng thống Mỹ Joe Biden phải đối mặt với cuộc khủng hoảng chính sách đối ngoại mới.

Vì sao Triều Tiên liên tiếp phóng tên lửa?

Người dân Hàn Quốc theo dõi bản tin về vụ phóng tên lửa Triều Tiên hôm 4/10 (Ảnh: Reuters).

Các chuyên gia cho rằng có một số lý do khiến Triều Tiên tăng tốc thử nghiệm tên lửa ở thời điểm hiện tại. Thứ nhất, đây có thể là thời điểm thích hợp để Triều Tiên thử tên lửa sau một loạt sự kiện trong vài năm qua, như việc nhà lãnh đạo Kim Jong-un tuyên bố chiến thắng đại dịch Covid-19 vào tháng 8 và chính quyền mới của Tổng thống Mỹ Joe Biden tập trung thể hiện sự đoàn kết với các đồng minh Nhật Bản, Hàn Quốc. Các vụ phóng cũng diễn ra sau khi Phó Tổng thống Mỹ Kamala Harris có chuyến thăm tới Khu phi quân sự (DMZ) ở biên giới Hàn Quốc - Triều Tiên.

"Triều Tiên đã tạm dừng việc thử nghiệm vũ khí trong vài năm do những cân nhắc về chính trị, vì vậy tôi cho rằng các kỹ sư và tướng lĩnh Triều Tiên sẽ nôn nóng kiểm tra xem liệu các vũ khí của họ có hoạt động tốt hay không", Andrei Lankov, một giáo sư tại Đại học Kookmin của Hàn Quốc.

Jeffrey Lewis, chuyên gia về vũ khí và là giáo sư tại Viện Nghiên cứu Quốc tế Middlebury, nhận định việc Triều Tiên tạm dừng thử nghiệm vũ khí vào mùa hè, thời điểm có nhiều cơn bão, và nối lại hoạt động này vào mùa thu sau khi thời tiết ổn định hơn cũng là điều hoàn toàn bình thường.

Tuy nhiên, một số chuyên gia cho rằng, nhà lãnh đạo Kim Jong-un có thể muốn gửi đi thông điệp thông qua việc phô diễn vũ khí trong bối cảnh các cuộc xung đột trên thế giới đang gia tăng.

"Triều Tiên muốn nhắc nhở thế giới rằng không nên "phớt lờ" họ, rằng họ vẫn tồn tại và các kỹ sư của họ đang làm việc suốt ngày đêm để phát triển cả vũ khí hạt nhân lẫn hệ thống đi kèm", chuyên gia Lankov nói.

Carl Schuster, cựu giám đốc điều hành tại Trung tâm tình báo hỗn hợp thuộc Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương Mỹ ở Hawaii, cũng đồng tình với quan điểm trên.

"Triều Tiên phóng tên lửa để gây chú ý, nhưng cũng để tạo sức ép buộc Nhật Bản và Mỹ phải đối thoại với họ", ông Schuster nói.

Ông Schuster cho rằng Triều Tiên cũng có thể nhận thấy họ cần phải hành động ngay bây giờ trong khi phương Tây đang bị phân tâm với cuộc chiến ở Ukraine.

"Các cuộc thử nghiệm tên lửa bắt đầu vào tháng 1. Đó là khoảng thời gian chúng tôi bắt đầu báo cáo về các hành động của Nga đối với Ukraine. Ông Kim Jong-un đang làm những gì mà ông ấy cho rằng Triều Tiên sẽ không gặp phải bất kỳ phản ứng nào từ Mỹ", chuyên gia Schuster nói.

Giáo sư Lankov nhận định, chiến dịch quân sự của Nga tại Ukraine cũng có thể tiếp thêm niềm tin cho nhà lãnh đạo Kim Jong-un, vì điều đó chứng tỏ rằng: "Nếu bạn có vũ khí hạt nhân, bạn có thể gần như không bị trừng phạt. Nếu bạn không có vũ khí hạt nhân, bạn sẽ gặp rắc rối".

Một số chuyên gia cho rằng việc Triều Tiên liên tiếp phóng tên lửa có thể nhằm kiểm tra tính năng của các loại vũ khí do nước này phát triển. Nhật Bản ước tính tên lửa đạn đạo do Triều Tiên phóng qua không phận Nhật Bản hồi đầu tháng 10 có thể bay cao 1.000km và bay xa 4.600km. Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản cho biết đây là tầm bắn xa nhất từ trước tới nay.

Shunji Hiraiwa, chuyên gia về Triều Tiên tại Đại học Nanzan, Nhật Bản, nhận định tầm bắn của tên lửa Triều Tiên cho thấy Bình Nhưỡng có thể đã đạt được mục tiêu phát triển một tên lửa có thể vươn tới đảo Guam, lãnh thổ của Mỹ. "Đó là một tiến bộ quan trọng về công nghệ trong vòng 5 năm qua", ông Hiraiwa cho biết.

Triều Tiên muốn đạt được điều gì?

Tên lửa Triều Tiên rời bệ phóng. Bức ảnh do truyền thông Triều Tiên công bố hôm 10/10 (Ảnh: KCNA).

Nhà lãnh đạo Kim Jong-un đang tích cực đẩy mạnh chương trình phát triển vũ khí, vượt xa nỗ lực của cha và ông nội, hai cựu lãnh đạo Triều Tiên. Các chuyên gia cho rằng chương trình hạt nhân là trọng tâm trong khát vọng của ông Kim Jong-un khi lên nắm quyền.

Hồi tháng 9, Triều Tiên đã thông qua luật mới, chính thức tuyên bố là quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân. Luật này trao cho Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un quyền duy nhất để ra lệnh kích hoạt vũ khí hạt nhân. Luật cũng có điều khoản quy định quyền sử dụng đòn tấn công phủ đầu bằng hạt nhân để tự vệ. Ông Kim Jong-un cũng tuyên bố Triều Tiên sẽ không bao giờ từ bỏ vũ khí hạt nhân dù bị trừng phạt "hàng trăm năm".

Giáo sư Yang Moo-jin tại Đại học Nghiên cứu Triều Tiên ở Seoul cho rằng, luật mới cũng thể hiện hy vọng của Triều Tiên trong việc tăng cường quan hệ với Trung Quốc và Nga. Theo chuyên gia Schuster, sau khi Trung Quốc và Nga công khai phản đối các biện pháp trừng phạt mới đối với Triều Tiên, ông Kim Jong-un "biết rằng mình có sự ủng hộ của họ".

Ông Schuster nói thêm rằng các vụ thử vũ khí của Triều Tiên có hai mục đích, vừa đưa ra tuyên bố với cộng đồng quốc tế, vừa nâng cao hình ảnh của ông Kim Jong-un trong nước đồng thời củng cố vị thế của chính quyền Triều Tiên.

Jeffrey Lewis, chuyên gia tại Viện Middlebury, dự đoán Triều Tiên có thể sẽ tiếp tục phát triển các loại vũ khí như tên lửa đạn đạo liên lục địa và tên lửa đạn đạo phóng từ tàu ngầm cho đến khi "họ cảm thấy hài lòng với điều đó, sau đó nước này sẽ quan tâm đến việc đối thoại".

Mỹ và đồng minh có thể làm gì để ngăn Triều Tiên?

Máy bay chiến đấu của Mỹ và Hàn Quốc bay trên bán đảo Triều Tiên sau vụ phóng tên lửa của Triều Tiên hôm 4/10 (Ảnh: Getty).

Bất chấp phản ứng quân sự nhanh chóng của Mỹ và các đồng minh trong tuần qua, bao gồm các cuộc tập trận và phô diễn sức mạnh quân sự, các chuyên gia nhận định, động thái này không có nhiều hiệu quả trong việc ngăn chặn Triều Tiên tiến hành các vụ thử vũ khí.

"Mỹ điều tàu sân bay Ronald Reagan, Hàn Quốc phóng tên lửa, nhưng những động thái này không thực sự hiệu quả", giáo sư Lankov nói, ám chỉ một tên lửa Hàn Quốc bị rơi ngay sau khi phóng hôm 5/10. "Tác động của việc tàu sân bay Mỹ hoạt động quanh Triều Tiên là gì? Gần như không có gì", ông Lankov cho biết.

Theo chuyên gia Lankov, những màn phô diễn sức mạnh của Mỹ và các đồng minh có thể ngăn chặn Triều Tiên "khơi mào một cuộc chiến tranh", nhưng không thể ngăn cản Bình Nhưỡng phát triển vũ khí hoặc tên lửa. Chuyên gia Lankov cho rằng, các cuộc tập trận có thể khiến Mỹ và Hàn Quốc an tâm hơn, nhưng sẽ không ảnh hưởng đến việc ra quyết định của Triều Tiên.

Việc thiếu thông tin tình báo khiến Mỹ phần lớn không thể đoán được kế hoạch của nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un. "Vì phần lớn hành động của Triều Tiên đều do nhà lãnh đạo nước này quyết định, nên bạn thực sự phải tìm hiểu kỹ ông Kim Jong-un đang nghĩ gì trong đầu và đó là một vấn đề khó khăn về mặt tình báo", Chris Johnstone, cố vấn cấp cao tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, cho biết.

Trên trường quốc tế, nỗ lực trừng phạt Triều Tiên của Mỹ cũng gặp khó khăn do vấp phải sự phản đối của Nga và Trung Quốc. Vào tháng 5, Nga và Trung Quốc đã phủ quyết nghị quyết của Liên Hợp Quốc do Mỹ soạn thảo nhằm tăng cường các biện pháp trừng phạt đối với Triều Tiên vì hành vi thử vũ khí của nước này. Đây là lần đầu tiên cả hai nước đều đồng thuận chặn cuộc bỏ phiếu về trừng phạt Triều Tiên kể từ năm 2006.

Một mối quan tâm trong ngắn hạn là liệu Triều Tiên có thử hạt nhân hay không. Một số nhà phân tích cho rằng vụ phóng tên lửa tầm xa qua Nhật Bản có thể là dấu hiệu cho thấy Triều Tiên đang chuẩn bị cho một vụ thử hạt nhân. Lần gần đây nhất Bình Nhưỡng tiến hành một vụ thử hạt nhân là 5 năm trước.

Chuyên gia Lewis cho rằng vụ thử hạt nhân của Triều Tiên có thể xảy ra "bất cứ lúc nào". Tuy nhiên, chuyên gia Schuster và Lankov đều nhận định, do mối quan hệ hữu nghị giữa Triều Tiên và Trung Quốc, Bình Nhưỡng có thể đợi đến sau khi Trung Quốc tổ chức đại hội đảng (ngày 16/10) mới tiến hành thử hạt nhân.

Theo chuyên gia Go Myong-hyun, nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Nghiên cứu Chính sách Asan ở Seoul, Triều Tiên thường không đột nhiên tiến hành thử hạt nhân. "Họ muốn gây căng thẳng và kích động đồn đoán bằng một loạt hành động khiêu khích để khi vụ thử hạt nhân thật sự diễn ra, họ sẽ lan tỏa mạnh mẽ thông điệp rằng: Chúng tôi là một quốc gia hạt nhân và các bạn không thể làm gì với điều đó", ông Go nói.

Theo Dân trí

https://dantri.com.vn/the-gioi/trieu-tien-lien-tiep-phong-ten-lua-dong-bac-a-nong-tung-ngay-20221017193138890.htm