Tọa lạc tại thị trấn Spiez, bang Bern - Thụy Sĩ, Phòng thí nghiệm Spiez là nơi nghiên cứu các mầm bệnh chết chóc nhất thế giới.

Cơ sở siêu an toàn này được biết đến là nơi phát hiện các mối đe dọa về hóa học, sinh học và hạt nhân kể từ Thế chiến II. Vào năm ngoái, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã chọn Phòng thí nghiệm Spiez  là thành viên đầu tiên của mạng lưới phòng thí nghiệm an ninh cao toàn cầu có nhiệm vụ lưu trữ và chia sẻ những vi khuẩn được xem là có nguy cơ gây ra đại dịch kế tiếp.

Một phần lý do khiến chương trình BioHub nói trên ra đời là các nhà nghiên cứu từng đối mặt không ít trở ngại trong việc thu thập mẫu virus SARS-CoV-2 gây đại dịch Covid-19 để tìm hiểu mức độ nguy hiểm của virus và phát triển công cụ đối phó.

Bà Marion Koopmans, chuyên gia tại Trung tâm Y tế Eramus (Hà Lan), cho biết phải mất 1 tháng để phòng thí nghiệm của bà có được mẫu virus SARS-CoV-2 sau khi nó xuất hiện đầu tiên tại TP Vũ Hán - Trung Quốc hồi tháng 12-2019.

Bên trong Phòng thí nghiệm Spiez Ảnh: REUTERS

Giờ đây, các nhà khoa học tham gia BioHub vẫn đối mặt một số khó khăn. Trong giai đoạn đầu của dự án, thách thức không nhỏ là tìm kiếm tiếng nói chung trong vấn đề chia sẻ mẫu virus SARS-CoV-2 giữa các nước. Ngoài ra, hiện chưa có cơ chế chia sẻ mẫu để phục vụ mục đích phát triển vắc-xin, phương pháp điều trị hoặc xét nghiệm sao cho không vi phạm luật bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ.

Bà Isabel Hunger-Glaser, phụ trách dự án BioHub tại Spiez, cho rằng điều cần thiết là chương trình có được các mẫu virus để giúp các nhà khoa học trên thế giới đánh giá rủi ro. Tuy nhiên, theo Reuters, bà thừa nhận công việc này xem ra khó hơn suy nghĩ ban đầu.

Nhìn bên ngoài, kiến trúc của Phòng thí nghiệm Spiez trông giống các tòa nhà đại học ở châu Âu được xây vào những năm 1970. Tuy nhiên, an ninh tại đây luôn được duy trì nghiêm ngặt với camera giám sát được lắp đặt khắp nơi. Theo bà Hunger-Glaser, các nhà khoa học mặc trang phục bảo hộ khi làm việc với các mầm bệnh bên trong căn phòng khép kín. Trong khi đó, các mẫu virus của BioHub được lưu trữ bên trong tủ đông khóa chặt.

Mức độ an toàn cao là một trong những lý do quan trọng giúp Spiez lọt vào mắt xanh của WHO. Việc cơ sở này nằm gần trụ sở WHO (ở TP Geneva - Thụy Sĩ) cũng giúp ích nhiều cho chương trình. Chính phủ Thụy Sĩ và WHO đang tài trợ khoảng 626.000 USD/năm cho giai đoạn đầu tiên nói trên.

Luxembourg là quốc gia đầu tiên chia sẻ mẫu các biến thể mới của SARS-CoV-2 (Alpha, Beta, Gamma, Delta) cho BioHub. Sau đó, Nam Phi và Anh gửi đến các mẫu của Omicron. Chưa đến 3 tuần kể từ khi Omicron được phát hiện đầu tiên ở Nam Phi, Luxembourg nhận được các mẫu của biến thể này thông qua BioHub, cho phép các nhà nghiên cứu kịp thời đánh giá nguy cơ của nó. Trong số những nước nhận được mẫu Omicron từ BioHub có Bồ Đào Nha và Đức.

Một số nước như Peru, El Salvador, Thái Lan và Ai Cập vào đầu năm 2022 đều phát đi tín hiệu sẽ gửi đến BioHub các biến thể được tìm thấy tại nước mình. Dù vậy, theo bà Hunger-Glaser, điều này cho đến giờ vẫn chưa diễn ra vì vấn đề pháp lý.

Chuyên gia này nói thêm rằng lối suy nghĩ về những mối đe dọa mới nổi cần phải thay đổi thời hậu Covid-19. Chẳng hạn như nếu có tình trạng khẩn cấp thật sự, WHO thậm chí có thể cho máy bay vận chuyển virus đến các nhà khoa học trên thế giới. 

Theo Người lao động

https://nld.com.vn/thoi-su-quoc-te/no-luc-ngan-dai-dich-ke-tiep-20220731212008984.htm