Cùng điều hành Hội nghị có Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng. Đây là Hội nghị có quy mô lớn nhất từ trước đến nay, diễn ra tại TP. Cần Thơ trong 2 ngày 26-27/9. Tham dự có các Bộ, ngành, 13 địa phương vùng Đồng bằng Sông Cửu Long (ĐBSCL), Cao ủy Chương trình đồng bằng Hà Lan, hơn 500 đại biểu, các chuyên gia trong nước và quốc tế.

Thủ tướng nhận diện ĐBSCL sau chuyến thị sát

Mở đầu bài phát biểu quan trọng tại Hội nghị sáng nay, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết: “Hôm qua tôi đã đi thị sát khu vực sông Hậu và các vùng sạt lở ở Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau, Kiên Giang. Tôi thấy tầm quan trọng của các giải pháp công trình, phi công trình, cũng như vai trò quan trọng của người dân và chính quyền cơ sở trong việc thích ứng với biến đổi khí hậu...

Đặc biệt, tôi thấy được sự đa canh của bà con ta. Người dân tự thấy, tự chuyển biến và tự tổ lại chức sản xuất. Nhưng, nhìn một cách khái quát nếu chúng ta không biết tổ chức tốt công việc thì chúng ta phải trả giá đắt với thiên thiên, những hiện tượng chúng ta đang thấy là sạt lở bờ sông, bờ biển, nước biển dâng...”.

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc tại Hội nghị sáng 27/9

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, các hiện tượng của thiên nhiên chủ yếu do con người tạo ra. Chúng ta không hoảng hốt mà tìm ra những bước đi, cách làm tốt nhất, quan trọng nhất phù hợp nhất, trong đó đổi mới tư duy của hệ thống chính trị và người dân, nhằm đem lại cuộc sống tốt hơn của gần 20 triệu người dân, cùng vượt qua thách thức để có một tương lai sáng lạn...

“ĐBSCL sẽ là một khu giàu có của Việt Nam. Tôi lạc quan về ĐBSCL của chúng ta” - Thủ tướng nói.

Người đứng đầu Chính phủ Việt Nam khẳng định: Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cam kết, với quyết tâm chính trị cao, kiến tạo cơ chế thuận lợi, huy động sự tham gia của mọi người dân, của doanh nghiệp, của các đối tác quốc tế, huy động nguồn lực cần thiết, các hành động cụ thể để thực hiện các sáng kiến, các nhiệm vụ, các giải pháp từ Hội nghị này để phát triển bền vững ĐBSCL thích ứng với biến đổi khí hậu. Với tầm nhìn hết thế kỷ này biến thách thức thành thời cơ, chủ động sống chung với lũ...

Thủ tướng cho rằng đây không phải là nguy cơ mà là thách thức. Vì vậy, yêu cầu của Thủ tướng đối với Hội nghị là phải đưa được quyết sách mới có tính hệ thống, chiến lược đột phá về quan điểm phát triển, định hướng ưu tiên, quy hoạch vùng-lãnh thổ, đề xuất được các cơ chế chính sách phù hợp để huy động được sự tham gia của toàn xã hội.

“Các phương án giải pháp phải khả thi, dễ vận dụng, có tính chất kết nối toàn vùng, liên vùng, tránh chia rẽ, bị động. Có biện pháp, giải pháp lâu dài, nhằm đảm bảo cuộc sống của vùng ĐBSCL ổn định, phát triển, đúng với văn hóa vùng sông nước” - Thủ tướng nhấn mạnh.

6 vấn đề trọng tâm

Thủ tướng yêu cầu trong phiên họp ngày hôm nay, Hội nghị cần lưu ý tới các vấn đề trọng tâm để phát triển bền vững ĐBSCL thích ứng với biến đổi khí hậu.

Một là, cần xác định tất cả các giải pháp mang tính “sống-còn” mà ĐBSCL đang đối mặt và phải vượt qua trong thời gian tới. Trong đó, cần có đầy đủ căn cứ khoa học, thực tiễn, khách quan để ứng phó với biến đổi khí hậu và những tá động từ bên ngoài.

Hai là, trên cơ sở nhận định về các chu chế, các thách thức, cơ hội, cần đưa ra các quan điểm chỉ đạo đối với việc định hình chuyển đổi các mô hình phát triển kinh tế, định hướng đầu tư, đảm bảo sự phát triển tổng thể, kết nối trong toàn vùng, kết nối với TPHCM, bảo tồn những giá trị cơ bản, cốt lõi của ĐBSCL.

Hội nghị do Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì, cùng điều hành có Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ và Trịnh Đình Dũng.

Ba là, lãnh đạo Chính phủ yêu cầu cần sắp xếp đâu là giải pháp mang tính cấp bách, chiến lược lâu dài, các chương trình, các dự án, các nhiệm vụ ưu tiên trong giai đoạn cụ thể, tránh manh mún, nhỏ lẻ, không đồng bộ, không hệ thống và kém hiệu quả như vừa qua.

Bốn là, hoàn thiện cơ chế chính sách pháp luật, tạo đột phá trong huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực, nhất là về đất đai, thuế, hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề nghiệp để phát triển nhân lực, phát triển thị trường, khuyến khích sự tham gia của tất cả người dân, của doanh nghiệp trong và ngoài nước. Tinh thần là cái gì tư nhân làm được thì khuyên khích tư nhân bỏ tiền ra làm.

Đồng thời, phải huy động sự tham gia hiệu quả của các tổ chức quốc tế, đặc biệt là tăng cường gắn kết tiểu vùng sông Mekong, cũng như gắn kết các mục tiêu phát triển bền vững của Liên hợp quốc, Hội nghị Paris về ứng phó với biến đổi khí hậu, ứng dụng khoa học kỹ thuật vào phát triển các mô hình kinh tế vùng ĐBSCL.

Năm là, Thủ tướng yêu cầu Hội nghị đưa ra cơ chế điều phối thực hiện, theo dõi, giám sát, thực hiện hiệu quả để giúp Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ theo dõi giám sát quá trình diễn ra các nhiệm vụ, các giải pháp đề ra và giải quyết kịp thời những vấn đề cấp thiết đặt ra đối với ĐBSCL.

Sáu là, phương thức làm việc, Thủ tướng yêu cầu cần phát huy dân chủ, nói thẳng, nói thật, thậm chí có những tiếng nói ngược lại với quan điểm chỉ đạo của Chính phủ để chúng ta cùng hợp tác và phát triển. Thủ tướng đề nghị các chuyên gia phản biện các vấn đề đặt ra của Chính phủ, của các Bộ trưởng để thảo luận và tìm ra các giải pháp tốt nhất.

Vùng ĐBSCL bao gồm 13 tỉnh, thành phố; diện tích khoảng 3,9 triệu ha, chiếm khoảng 12,3% diện tích tự nhiên của cả nước, 19% dân số. Tuy nhiên, theo nhiều báo cáo, ĐBSCL được đánh giá là một trong bốn đồng bằng bị tác động mạnh nhất do BĐKH, nước biển dâng.

Trong giai đoạn từ năm 1958 đến năm 2014, nhiệt độ trung bình năm đã tăng 0,5 độ C, nhiệt độ trong mùa khô tăng nhiều hơn so với mùa mưa. Lượng mưa năm tăng khoảng 5-20% ở đa số khu vực.

Khu vực ĐBSCL hiện có 550 điểm sạt lở với tổng chiều dài trên 775 km. Thời gian qua, tốc độ xói lở bờ biển khu vực ĐBSCL ngày càng nghiêm trọng. Từ năm 2005 đến nay, tốc độ xói đã vượt tốc độ bồi, làm diện tích khu vực đồng bằng giảm khoảng 300 ha/năm.

Các chuyên gia dự báo, nếu không có các giải pháp ngăn chặn với tình trạng sụt lún, sạt lở và nước biển dâng, thích ứng với biển đổi khí hậu thì trong khoảng 100-200 năm nữa ĐBSCL có nguy cơ bị “xóa sổ”!

Theo Châu Như Quỳnh/Dân trí