Thủ phủ bắp chuối bào "tắm" trắng

Giữa tháng 6.2023, nhiều đêm theo dõi xung quanh khu vực chợ đầu mối nông sản Thủ Đức nằm trên QL1, P.Tam Bình, TP.Thủ Đức (TP.HCM), PV Thanh Niên phát hiện thủ phủ bắp chuối bào "ngậm" hóa chất tẩy trắng nằm trong một con hẻm trên đường số 2 (bên hông chợ), ẩm thấp, hôi hám. Con hẻm hẹp, chỉ dài khoảng 200 m, nhưng có đến 4 cơ sở chế biến bắp chuối bào. Điểm chung của các cơ sở này là không tên, không số nhà và dường như các quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm không tồn tại ở đây. Những cơ sở này rất cảnh giác, nếu có người lạ xuất hiện trong con hẻm, sẽ có vài người đàn ông ở trần, xăm trổ đến gần dò xét.

Cảnh mất vệ sinh tại cơ sở của ông Th. 

Khuya 5.7, trong vai công nhân bốc vác, chúng tôi thâm nhập một cơ sở làm bắp chuối không tên, rộng khoảng 100 m2 là cơ sở lớn nhất ở khu này, bên trong có khoảng 10 công nhân làm việc. Theo chúng tôi ghi nhận, cơ sở này có 2 bồn ngâm, mỗi bồn dung tích khoảng 500 lít, được đặt trong góc khuất, che chắn khó nhìn thấy. Lúc này, 2 công nhân bưng sọt đựng đầy bắp chuối bào, đổ vào 2 bồn nhựa màu xanh chứa nước màu trắng đục đã pha sẵn hóa chất. Ngâm được khoảng 5 phút, 2 công nhân vớt mẻ bắp chuối bào được tẩy trắng phau ra ngoài để ráo...

Rạng sáng 6.7, trong vai cần mua số lượng lớn bắp chuối bào, chúng tôi tiếp cận cơ sở bắp chuối bào không tên, rộng khoảng 25 m2 của bà chủ tên Ph., bên trong có 3 công nhân đang làm việc. Một nam công nhân khác có nhiệm vụ giao hàng, mỗi đêm giao cả trăm ký bắp chuối bào "tắm" trắng cho các sạp ở chợ đầu mối. Vừa bước vào cửa, một mùi hôi, hắc xộc thẳng vào mũi chúng tôi. Nước thải có mùi, cuốn theo lợn cợn màu nâu từ hoạt động ngâm tẩm bắp chuối bào được xả thẳng xuống nền gạch làm cơ sở này luôn trong tình trạng ẩm thấp, nước đọng thành vũng. Dưới nền, khoảng chục cái sọt dùng để đựng bắp chuối thành phẩm bị phủ bởi một lớp dịch nhầy màu đen dày khoảng 1 cm. Chiếc máy bào bị phủ nhiều mảng dày đặc màu đen, nâu tái nhợt và nhớt đen từ động cơ bánh quay chảy ra. Khu vực bẩn nhất là 2 cái bể lớn khoảng 1.000 lít, dùng để "tắm" trắng cho bắp chuối bào.

Tại đây, chúng tôi đặt mua 10 kg bắp chuối bào, yêu cầu thành phẩm phải trắng, đẹp. Nam công nhân (khoảng 35 tuổi, đang điều khiển máy bào bắp chuối) nói: "Bao trắng, bao đẹp, bảo quản cho chú em trong 2 ngày 2 đêm", dứt câu người này ra hiệu cho 2 nam công nhân khác biểu diễn "tắm" trắng bắp chuối bào.

Nước thải sau ngâm của cơ sở ông Th. được xả chảy ra cống thoát nước 

Một nam công nhân khác vừa đi từ con hẻm ngập nước sình lầy vào cơ sở, mặc kệ đôi dép đen thui, người này vẫn đặt chân lên thành bể ngâm và ngồi luôn trên đó, nước tràn ra rửa trắng đôi dép của người này. Nam công nhân dùng 2 tay trần đảo bắp chuối liên tục trong khoảng 1 phút ở bể ngâm thứ nhất, nước trong bể này có màu trắng đục như nước vo gạo. Sau đó, bắp chuối được vớt ra sọt, rưới nước đã pha hóa chất lên. Công đoạn cuối, cũng là bước quan trọng nhất trong quá trình "tắm trắng", bắp chuối được ngâm ngập trong bể hóa chất, bề mặt bể này có nhiều váng bọt màu trắng đục. 

"Muốn trắng nữa không?", nam công nhân hỏi. Không đợi chúng tôi trả lời, người này lấy lọ hóa chất (không nhãn mác, không rõ nguồn gốc), bỏ một nắm bột màu trắng vào số bắp chuối đang ngâm. Ngâm khoảng 10 phút thì vớt ra sọt, lúc này, thành phẩm chuối bào trắng đẹp, non mơn mởn được đóng gói, chuẩn bị đưa đi tiêu thụ. Theo lời của những người tại đây, mỗi ngày, cơ sở này cho ra "lò" hơn 1 tấn bắp chuối bào như vậy.

Cùng trong con hẻm đường số 2 nói trên, còn có hai cơ sở chế biến bắp chuối bào khác cũng không tên và "tắm" trắng bắp chuối bào như hai cơ sở trên.

Công nhân đặt dép trên thành bể ngâm bắp chuối bào tại cơ sở của bà Ph. 

Công khai tẩy trắng bắp chuối

Trong quá trình thâm nhập điều tra, chúng tôi phát hiện một cơ sở chế biến bắp chuối bào nằm ở giao lộ Nguyễn Ảnh Thủ - đường số 7 (ấp Tiền Lân, xã Bà Điểm, H.Hóc Môn - gần chợ đầu mối nông sản thực phẩm Hóc Môn), công khai sử dụng hóa chất tẩy trắng bắp chuối bào. Qua xác minh, cơ sở này do một người đàn ông tên Th. làm chủ. Người dân nơi đây bức xúc về việc cơ sở này hoạt động công khai, nhưng không thấy lực lượng chức năng nào kiểm tra, xử lý (!?).

Ghi nhận thực tế, cơ sở này không tên, không biển hiệu, một mặt được che bạt, phía sau giáp tường nhà dân và hai mặt chính để lộ thiên, hoạt động giữa "thanh thiên bạch nhật". Cơ sở này rộng khoảng 100 m2, trang bị 2 máy bào bắp chuối; cao điểm có khoảng 10 công nhân tất bật làm việc. Chỉ trong 1 giờ đồng hồ, chúng tôi chứng kiến các công nhân hơn 10 lần bỏ hóa chất dạng bột màu trắng vào 5 bể ngâm bắp chuối bào.

Khuya 3.7, cũng trong vai người đi mua bắp chuối bào về bỏ cho các chợ để tiếp cận cơ sở, chúng tôi chứng kiến nền đất, bể ngâm, máy bào đều cùng bị ám một màu nâu nhơn nhớt và nơi đây luôn trong tình trạng ẩm thấp mất vệ sinh. Nước thải từ hoạt động ngâm bắp chuối bào, sau đó được thải trực tiếp xuống nền cơ sở rồi chảy tự do ra một hố ga của cống thoát nước trước cơ sở này làm cho nơi đây bốc mùi hôi nồng nặc. Tại cơ sở này, chúng tôi còn thấy có 3 lọ chứa hóa chất dạng bột màu trắng và 2 bao hóa chất không nhãn mác cũng như nguồn gốc xuất xứ.

Chúng tôi đặt câu hỏi về nguồn gốc hóa chất thì ông Th. cho rằng, đó là một loại hóa chất mà cơ sở nào chế biến bắp chuối bào cũng phải sử dụng để tẩy trắng và giữ độ "bền" cho bắp chuối.

Theo công nhân của cơ sở, bắp chuối vừa bào ra, mủ sẽ lập tức làm đen, xấu và nhanh hư hỏng nên sẽ không có ai mua. Buộc họ phải dùng hóa chất để xử lý mủ, làm trắng bắp chuối dù biết chất này nguy hại cho sức khỏe người tiêu dùng.

Đến rạng sáng cùng ngày, hàng trăm bao bắp chuối bào được cơ sở này giao cho các xe tải mang biển số Đồng Nai, TP.HCM, Bình Dương và một số tỉnh miền Tây.

Theo Lê Bình - Trần Duy Khánh/ Thanh niên

https://thanhnien.vn/thuc-pham-doc-hai-bua-vay-nguoi-dung-tay-trang-bap-chuoi-bao-185230712041229401.htm