Theo báo cáo của Tạp chí Dân số Thế giới năm 2019, nam thanh niên Nhật Bản hiện cao trung bình 172 cm, nữ là 158 cm. Chiều cao trung bình của nam giới và nữ giới Hàn Quốc là 170,7 cm và 157,4 cm.

Nhật Bản, Hàn Quốc là hai quốc gia cải thiện tốt chiều cao của người dân. Yếu tố quan trọng giúp chiều cao người Nhật và Hàn tăng nhanh nhờ vào chế độ dinh dưỡng và tập luyện thể thao hợp lý.

Từ những năm 1945, chính phủ Nhật tập trung cải thiện dinh dưỡng cho học sinh mẫu giáo, tiểu học bằng việc tổ chức các bữa ăn học đường. Theo Japan Times, trẻ em Nhật ăn nhiều protein và thực phẩm có chất béo hơn trước, giúp hấp thụ năng lượng hiệu quả và phát triển nhanh chóng.

Nhật Bản chú trọng bổ sung canxi và các nguồn cung cấp canxi trong thực phẩm như hải sản, cá, đậu, rau xanh, sữa và các chế phẩm từ sữa, đậu nành lên men Nhật Bản (natto)... Học sinh ở quốc gia này được uống sữa trong các bữa ăn tại trường.

Sản phụ được khuyến khích tăng cường canxi vào khẩu phần ăn để thai nhi hấp thu tốt các dưỡng chất. Từ khi sinh ra đến lứa tuổi dậy thì, trẻ em Nhật được bổ sung canxi qua đường uống dưới sự theo dõi của bác sĩ.

Hoạt động thể dục thể thao trong trường học được đẩy mạnh, nhất là các bài tập vận động các chi, cơ xương. Quan trọng hơn, quốc gia này đưa việc phát triển chiều cao của giới trẻ vào chính sách giáo dục, coi đó là vấn đề của cả dân tộc.

Trẻ em Hàn được khuyến khích uống nhiều sữa để bổ sung đủ canxi. Bữa ăn của trẻ thường có nhiều đạm từ thịt, cá, trứng, sữa, đậu nành... Theo Korea Times, người Hàn ăn gần gấp đôi lượng gạo so với Nhật trong khoảng năm 1980. Mức tiêu thụ cá trên đầu người ở Hàn cũng liên tục tăng từ 12,6 kg vào năm 1965 lên 36,6 kg vào năm 2010. Trong khi mức tiêu thụ loại thực phẩm này ở Nhật gần như giữ nguyên. Kết quả là chiều cao trung bình của người Hàn Quốc đã vượt Nhật Bản từ những năm 1990, dù họ từng thấp hơn vào những năm 1960.

So với Nhật Bản, Hàn Quốc, chiều cao người Việt thấp hơn lần lượt là 8cm và 6cm; nam thanh niên cao trung bình 164 cm, nữ là 153 cm. Theo thống kê của Viện Dinh dưỡng Quốc gia, qua 3 thập kỷ, chiều cao của người Việt tăng lên rất chậm, 10 năm chỉ tăng thêm một cm. Hiện người Việt thấp thứ 4 trên thế giới.

Chiều cao của người Việt tăng chậm, thấp hơn nhiều so với chuẩn thế giới 

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, có 4 lý do khiến người Việt chưa đạt chiều cao tối đa. Trong thời kỳ mang thai, mẹ tăng cân kém, dễ bị bệnh dẫn đến thai nhi không hấp thu tốt nguồn dinh dưỡng, chậm phát triển. Trẻ sinh ra thiếu canxi do mẹ thiếu kiến thức nuôi con, chỉ có 62% bú mẹ sớm, 20% được bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu.

Trẻ ăn không đủ các dưỡng chất cần thiết, nhất là nguồn đạm, vitamin và khoáng chất. Tình trạng vệ sinh kém còn khiến trẻ suy dinh dưỡng, ảnh hưởng đến sự phát triển cơ xương. Nhiều trẻ lười vận động, chỉ có 15% tập thể dục 30 phút mỗi ngày.

Năm 2011, nước ta đã có đề án tổng thể phát triển thể lực, tầm vóc người Việt Nam giai đoạn 2011-2030. Trong đó, đề án tập trung đảm bảo dinh dưỡng cho sản phụ, trẻ em, thanh thiếu niên. Năm 2016, chương trình sữa học đường được chính phủ phê duyệt góp phần cải thiện dinh dưỡng, nâng cao tầm vóc trẻ mẫu giáo và tiểu học đến năm 2020.

Bên cạnh bữa ăn ở trường, cha mẹ cần chủ động bổ sung thực phẩm giàu canxi cho con vào các bữa hàng ngày. Hải sản, nhất là các loại có vỏ, dồi dào protein và vitamin B12, tốt cho sự phát triển chiều cao, nên có trong bữa ăn mỗi tuần. Với trứng, trẻ có thể ăn 1-2 quả một tuần. Sữa và các chế phẩm từ sữa không thể thiếu mỗi ngày. Tùy vào độ tuổi, mẹ có thể cho con uống theo lượng phù hợp.

Cá, trứng, rau xanh giàu canxi... được khuyến khích đưa vào chế độ ăn để hỗ trợ tăng chiều cao. Ảnh: Be life.

Dược sĩ Vũ Thị Hồng Nhung chia sẻ, để canxi được đưa đến xương, mẹ lưu ý bổ sung thêm vitamin D3 và vitamin K2 (chủ yếu loại vitamin MK-7). Vitamin D3 có vai trò vận chuyển canxi từ ruột vào máu, vitamin K2, chủ yếu MK-7 gắn canxi từ máu và xương. Nếu thiếu hụt vitamin D3, MK-7 dù trẻ có ăn nhiều thực phẩm giàu canxi thì cơ thể cũng không thu đủ lượng canxi cần thiết.

Dược sĩ Hồng Nhung cho biết thêm, vitamin MK-7 tự nhiên cũng có trong thực phẩm lên men từ vi khuẩn như sữa chua, phô mai... tuy nhiên hàm lượng không nhiều. Nguồn vitamin MK-7 tự nhiên tốt nhất trong món đậu nành lên men của Nhật Bản (natto) nhưng thường khó ăn với trẻ nhỏ, lại không phổ biến tại Việt Nam. Nếu muốn đủ lượng 45mcg vitamin K2 mỗi ngày, trẻ phải ăn lượng lớn thực phẩm. Do đó, bổ sung vitamin MK-7 qua đường uống là cần thiết. Với vitamin D3, ánh nắng mặt trời sáng sớm có thể giúp cơ thể sản xuất ra loại vitamin này.

Trẻ phát triển chiều cao nhanh nhất trong 1.000 ngày đầu đời (từ lúc trẻ hình thành trong bụng mẹ đến khi 2 tuổi) và tuổi dậy thì. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, chiều cao đạt được lúc 3 tuổi sẽ quyết định chiều cao khi trưởng thành. Chú trọng chế độ dinh dưỡng hợp lý trong hai giai đoạn này tạo cơ hội cho trẻ phát triển chiều cao tối đa.

Theo Kim Uyên/VnExpress