Ô nhiễm môi trường dẫn đến nhiều hệ lụy cho sức khỏe toàn cầu. Năm 2018, ô nhiễm không khí khiến 7 triệu trẻ sinh non tử vong, trong đó có 1,5 triệu ca ở khu vực Nam và Đông Nam Á. Ở các thành phố lớn tại châu Á, cứ 10 người thì có 9 người phải hít thở bầu không khí ô nhiễm gây nguy hại đến sức khỏe nghiêm trọng.

Tính riêng ở Đông Nam Á, mức độ ô nhiễm không khí của Việt Nam xếp thứ hai, chỉ sau Indonesia. Trong đó, thủ đô Hà Nội đứng thứ hai danh sách các thành phố ô nhiễm nhất Đông Nam Á (sau Jakarta) và thứ 12 danh sách các thủ đô ô nhiễm nhất thế giới. TP HCM đứng thứ 15 danh sách các thành phố ô nhiễm nhất Đông Nam Á năm 2018. Việt Nam trở thành "quốc gia có chất lượng không khí trung bình" trên thế giới, cách nhóm "gây nguy hiểm cho người nhạy cảm" một nước.

Theo WHO, có hai loại ô nhiễm không khí là ô nhiễm không khí ngoài trời do khói bụi, rác thải và ô nhiễm không khí trong nhà do đốt cháy nhiên liệu. 

Ô nhiễm không khí trong nhà giết chết 4 triệu người mỗi năm và có xu hướng ảnh hưởng đến các quốc gia ở châu Phi, châu Á. Đây là khu vực sử dụng nhiên liệu và công nghệ gây ô nhiễm hàng ngày tại nhà để nấu ăn, sưởi ấm và chiếu sáng. Đối tượng tiếp xúc và chịu ảnh hưởng nhiều nhất là phụ nữ và trẻ em.

Dưới tác động của ô nhiễm môi trường, mỗi năm có tới 14% trẻ em từ 5 đến 18 tuổi bị hen suyễn và hơn 540 nghìn trẻ em dưới 5 tuổi chết vì bệnh hô hấp. Phụ nữ mang thai tiếp xúc với ô nhiễm không khí có thể ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ của thai nhi, gây suy giảm nhận thức ở cả trẻ em và người lớn. Đây cũng là nguyên nhân khiến tuổi thọ trung bình toàn cầu giảm 1,8 năm, cao hơn 1,6 năm do hút thuốc lá.

Ô nhiễm, khói bụi dày đặc trên bầu trời thủ đô Hà Nội. Ảnh: Thùy An

Tuy nhiên, hầu hết người dân Nam và Đông Nam Á đều không nắm rõ được những nguyên nhân gây ra ô nhiễm không khí cũng như những hiểm họa về sức khỏe về lâu dài. Đây là nhận định được các nhà khoa học đưa ra trong báo cáo của tổ chức tư vấn y tế công cộng Vital Strategies công bố ngày 28/3. Nghiên cứu được phân tích dựa trên 500 nghìn bài báo về ô nhiễm môi trường tại 11 nước ở Nam Á trong khoảng thời gian từ năm 2015 đến 2018. 

Hầu hết nội dung đăng tải chỉ đơn thuần là các cuộc tranh luận công khai về ô nhiễm không khí do khí thải từ phương tiện giao thông. Song, đây không phải là nguồn gây ô nhiễm duy nhất. Khói bụi từ nhà máy nhiệt điện, các công trường xây dựng, pháo hoa, đốt nương rẫy, cháy rừng và rác thải cũng khiến mức độ ô nhiễm môi trường xuống mức nguy hại.

Đặc biệt, mọi người chỉ nhắc đến tác hại của ô nhiễm đến môi trường và khí hậu, riêng sức khỏe thì hạn chế. Bệnh tật do ô nhiễm không khí ngoài ngứa mắt, ho, còn có nhiều hiểm họa khác đe dọa như tim mạch, hô hấp, ung thư...

Bà Aanchal Mehta, tác giả của báo cáo nói rằng những phát hiện trên phần nào phản ánh chân thật hiểu biết của người dân châu Á về sự nguy hiểm của môi trường đến đời sống mỗi người. Qua đó các quốc gia cần nâng cao nhận thức và trang bị cho người dân tự bảo vệ bản thân trước những biến đổi xấu của ô nhiễm môi trường.

Thùy An/VnExpress (theo The Guardian)