Pa pỉnh tộp (hay còn gọi là cá nướng gập) là món ăn truyền thống đặc trưng trong văn hóa ẩm thực của đồng bào dân tộc Thái ở Tây Bắc.
Nguyên liệu sử dụng chế biến món đặc sản này hoàn toàn lấy từ tự nhiên. Qua đôi bàn tay khéo léo của người chế biến đã tạo nên món cá nướng mang đậm chất núi rừng, vô cùng đặc sắc. Ai đã từng được thưởng thức cũng xuýt xoa, gật đầu khen ngon.
Do cuộc sống gắn liền với núi rừng, sông suối nên người Thái Tây Bắc đã sáng tạo ra văn hoá ẩm thực hết sức đa dạng, phong phú, mang nét đặc trưng riêng không trộn lẫn với bất cứ dân tộc nào. Trong đó, “Pa pỉnh tộp” là một trong những món ăn tạo nét ẩm thực độc đáo riêng chỉ người Thái mới có.
Bí quyết để tạo nên món “pa pỉnh tộp” ngon hết sức cầu kỳ, đòi hỏi người chế biến phải có sự am hiểu về các loại nguyên liệu, gia vị.
Đầu tiên là chọn cá, có thể sử dụng cá chép, cá trôi hoặc cá trắm… sống trong môi trường nước sạch, có trọng lượng từ 0,5kg – 1kg và cá phải thật tươi. Sau đó, làm sạch vảy cá, dùng dao mổ dọc sống lưng thay vì mổ bụng để cá có thể dễ dàng khi nhồi gia vị.
Cách chế biến "pa pỉnh tộp" hết sức cầu kỳ, đòi hỏi người làm phải khéo tay.
Yếu tố tạo nên độ hấp dẫn, thơm ngon của món “pa pỉnh tộp” đó là sự phối hợp hài hòa của nhiều loại gia vị gồm: Gừng, sả, rau thơm, ớt, tỏi..., đặc biệt, một trong những gia vị không thể thiếu là hạt mắc khén rừng. Các loại gia vị sau khi được băm, thái nhỏ, đem trộn đều với nhau, một phần nhồi vào trong bụng cá, phần còn lại sát đều vào thân cá, ướp trong thời gian từ 30 – 40 phút cho cá ngấm đều gia vị.
"Pa pỉnh tộp" khi tẩm ướp xong gia vị sẽ được kẹp với thanh tre chẻ đôi để nướng.
Trước khi nướng, gập úp cá lại và cho vào thanh tre chẻ đôi để kẹp, dùng lạt buộc hai đầu thanh tre lại. Sau đó, cho cá lên bếp than hồng nướng, chú ý lửa than phải đều và giữ khoảng cách vừa đủ đảm bảo nhiệt độ cho cá chín đều. Than để nướng phải là than từ củi gỗ rừng, nếu dùng than gỗ tạp hoặc than hoạt tính, sẽ làm mất đi hương vị thơm ngon tự nhiên của cá.
Khi nướng cá phải dùng than củi gỗ rừng.
Khi nướng chín bên ngoài cá có màu ruộm và tỏa hương thơm ngào ngạt. Khi ăn cá rất ngon, béo ngậy, người thưởng thức dễ dàng cảm nhận được vị ngọt từ thịt cá, vị cay nồng của ớt tỏi, vị thơm của các loại rau thơm, hăng hăng tê tê nơi đầu lưỡi của hạt mắc khén... Tất cả hòa quyện với nhau tạo nên một món ăn độc đáo, thơm ngon, vô cùng hấp dẫn.
"Pa pỉnh tộp" nướng chín có màu vàng ươm, sẽ tỏa ra hương vị rất thơm và ăn rất ngon.
Ngày nay, “pa pỉnh tộp” không chỉ là món ăn dân dã quen thuộc trong mỗi gia đình của người Thái mà còn trở thành một trong những món ăn không thể thiếu trong thực đơn của các nhà hàng, quán ăn ẩm thực dân tộc phục vụ thực khách.
Theo Ngọc Mai/Dân Việt