Quảng Ngãi là một trong những tỉnh có đội tàu cá lớn nhất khu vực miền Trung, với hơn 4.500 tàu lớn nhỏ. Sản lượng khai thác hải sản hằng năm của tỉnh này thuộc tốp đầu cả nước (269.000 tấn trong năm 2022) nhưng phần lớn các tàu cá khi đánh bắt trở về đều vất vả tìm chỗ neo đậu.

Mất ăn mất ngủ

Đưa tay chỉ về con tàu đang neo đậu tạm bợ ở sông Cáp Gia (thuộc nhánh sông Trà Bồng), ngư dân Nguyễn Mía (ngụ xã Bình Chánh, huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi), cho biết khó khăn lớn nhất của bà con ngư dân Bình Chánh là không có chỗ neo đậu tàu thuyền sau khi đánh bắt trở về. "Đặc thù nghề câu mực của ngư dân xã Bình Chánh là tàu luôn được trang bị giàn phơi mực nên tàu to, khá cồng kềnh. Trong khi đa phần các cảng ở Quảng Ngãi khi tàu lớn cập vào rất khó khăn, dễ xảy ra va đập khiến tàu hư hỏng, luồng lạch để tàu vào cảng chật hẹp, lại quá cạn, dễ xảy ra tai nạn khi tàu cá đi vào… Bởi vậy, tàu câu mực của bà con ngư dân chúng tôi trở về thường cập vào các cảng ở Đà Nẵng hoặc Bình Định bán hải sản, sau đó về neo đậu tạm bợ ở các nhánh sông" - ông Mía cho biết.

Ông Nguyễn Tiến Pháo, Phó Chủ tịch UBND xã Bình Chánh, cho hay toàn xã Bình Chánh có 130 tàu cá có chiều dài trên 15 m nhưng trên địa bàn không có cảng nào để các tàu cá này neo đậu. "Bà con đánh bắt trở về thường bán hải sản ở các địa phương khác, rồi neo đậu luôn ở đó. Còn nếu nhà nào cho tàu chạy về cũng cập tạm bợ ở các mé sông, nhánh sông. Nhiều lúc mưa bão, lũ từ thượng nguồn các nhánh sông đổ về, trong khi tàu neo đậu tạm bợ, khiến người dân rất lo lắng, mất ăn mất ngủ" - ông Pháo nói.

Tương tự, ngư dân Phạm Văn Thanh (xã Tịnh Kỳ, TP Quảng Ngãi), kể sau mỗi chuyến biển trở về, "ngán" nhất là tìm chỗ neo đậu tàu thuyền. Ông Nguyễn Thanh Hùng - Chủ tịch Nghiệp đoàn nghề cá xã Bình Châu, huyện Bình Sơn - bức xúc nói tình trạng thiếu chỗ neo đậu tàu thuyền đã là chuyện "nhức nhối" của ngư dân Bình Châu bao lâu nay. Theo ông Hùng, trong điều kiện thời tiết bình thường, đa phần bà con ngư dân ở Bình Châu đều neo đậu tàu thuyền ở các bãi ngang ven biển. Còn nếu thời tiết có gió bão, bà con phải chạy khắp nơi tìm chỗ neo đậu nên đối mặt với rất nhiều rủi ro. Tình trạng này, ngoài việc kéo theo chi phí của chủ tàu tăng cao, còn khiến các dịch vụ hậu cần phục vụ cho tàu cá cập cảng cũng bị sụt giảm do quá ít tàu cập cảng.

Nhiều tàu cá ngư dân Quảng Ngãi phải neo tạm bợ trên các nhánh sông

Chỉ đáp ứng 30% số lượng tàu cá

Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Quảng Ngãi, trên địa bàn tỉnh hiện có 5 cảng, trong đó 2 cảng cá là Sa Huỳnh và Tịnh Kỳ, 3 cảng neo trú tàu thuyền gồm: Lý Sơn, Mỹ Á và Tịnh Hòa, bảo đảm cho 1.750 tàu thuyền neo đậu, chỉ đáp ứng được hơn 30% lượng tàu cá toàn tỉnh.

Ông Trần Lê Hồng Sơn, Giám đốc Ban quản lý các cảng cá tỉnh Quảng Ngãi, nhìn nhận phần lớn các cảng cá ở Quảng Ngãi hiện không đáp ứng được nhu cầu tàu thuyền. "Quảng Ngãi có lợi thế đội tàu đánh bắt xa bờ lớn, sản lượng khai thác hằng năm đứng tốp đầu cả nước. Nhưng lợi thế đó, Quảng Ngãi chưa phát huy được. Muốn phát huy tối đa lợi thế này, tỉnh cần đầu tư, nâng cấp hạ tầng các cảng, có chính sách phát triển các cơ sở hậu cần nghề cá, khai thác gắn với chế biến... Như vậy, mới thu hút được tàu đánh bắt trở về" - ông Sơn nói.

Cảng neo trú Tịnh Hòa luôn quá tải khiến nhiều tàu cá không thể neo đậu

Thực tế trong những năm qua, do nguồn kinh phí hạn chế, tỉnh Quảng Ngãi không cân đối được nguồn ngân sách nên hạ tầng các cảng cá ít được đầu tư, nâng cấp. Điều này dẫn đến hầu hết cảng không được mở rộng, chưa đáp ứng được các tiêu chí về cảng loại I, loại II theo quy hoạch.

Ông Hồ Trọng Phương - Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Quảng Ngãi, cho rằng các cảng cá cũng như khu neo đậu tàu thuyền của tỉnh ít được đầu tư về hạ tầng. Do vậy, số lượng tàu thuyền công suất lớn sau khi vươn khơi trở về không có chỗ neo đậu nên không về cảng trong tỉnh để xuống cá mà tập trung ở cảng cá các tỉnh lân cận. Từ đó, dịch vụ hậu cần cảng cá trong tỉnh không phát triển.

"Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã đề nghị UBND tỉnh và Trung ương quan tâm hỗ trợ đầu tư hạ tầng cảng cá của tỉnh, nhằm bảo đảm các tiêu chuẩn cũng như thẻ vàng mà EC đưa ra" - ông Hồ Trọng Phương nói.