Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá được Quốc hội ban hành và có hiệu lực từ 1/5/2013, trong đó có quy định cấm hút thuốc lá trong Bệnh viện. Dựa vào luật này, nhiều bệnh viện trên địa bàn tỉnh bắc Giang đã treo các bảng cấm và có quy định hẳn số tiền phải nộp phạt từ 100.000 - 300.000đ, và tại các bệnh viện trên địa bàn tỉnh đều đã xây dựng kế hoạch phòng chống tác hại thuốc lá cụ thể của đơn vị. Tuy nhiên, hầu hết các bệnh viện mới chỉ đưa việc thực hiện quy định phòng chống tác hại thuốc lá vào tiêu chí bình xét thi đua cuối năm đối với cán bộ, viên chức, người lao động và tập thể khoa, phòng song chưa có bệnh viện nào xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng chống tác hại thuốc lá. Theo thống kê, hơn 75% các ca tử vong ở nước ta hàng năm là do các bệnh không lây nhiễm trong đó sử dụng thuốc lá là nguyên nhân chính. Tại tỉnh Bắc Giang, nghiên cứu cho thấy tỷ lệ hút thuốc lá của người dân trong cộng đồng cũng tương đương với tỷ lệ chung của toàn quốc, với tỷ lệ hút thuốc lá ở nam giới khoảng 47,5%, nữ giới 1,7%. 

Tác hại thuốc lá là điều ai cũng biết, song với nhiều trường hợp khi được hỏi đều biện minh cho thói quen xấu này là vì thói quen, sở thích, chỉ đến khi đổ bệnh, nhiều người mới bàng hoàng vì hệ lụy của mỗi hơi thuốc. Ông Lục Văn Tiến ở xã Tân Quang (Lục Ngạn) đã hút thuốc lá trên 20 năm, vào năm 2015, thấy có triệu chứng tức ngực, khó thở, ho đờm kéo dài, ông Tiến đi khám tại Bệnh viện lao và bệnh phổi tỉnh Bắc Giang, và được các bác sỹ chẩn đoán bị: suy hô hấp cho bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính hay còn gọi là bệnh COPD. Bà Xuyến, vợ ông Tiến cho biết: “Đến lúc sức khỏe suy giảm như thế này mới thấy hút thuốc nguy hiểm như thế nào, ngày trước tôi cũng nhắc ông nhiều lần nhưng ông đều gạt đi nói là ngày hút vài điếu cho vui, nhưng giờ đổ bệnh thế này chắc bỏ hẳn, sức khỏe là quan trọng nếu chỉ vì thói quen hút mà không bỏ thì đúng là ảnh hưởng vô cùng”.

Tại Bệnh viện Lao và bệnh Phổi tỉnh Bắc Giang có trên 3200 bệnh nhân nội trú. Trong đó bệnh nhân mắc các bệnh mạn tính ở phổi – như: Hội chứng tắc nghẽn mạn tính, Viêm phế quản mạn, giãn phế quản… chiếm đến 70%. Các triệu chứng của bệnh COPD thường xuất hiện khoảng 10 năm sau khi bắt đầu hút thuốc, mức độ nguy cơ mắc COPD sẽ tăng lên cùng với số năm hút thuốc, số lượng thuốc lá hàng ngày. Đặc biệt, triệu chứng ho và khạc đờm dai dẳng thường xuất hiện nhiều năm trước khi xuất hiện tình trạng tắc nghẽn đường dẫn khí, khiến bệnh nhân khó thở, tỷ lệ bệnh nhân mắc bệnh phổi tắc nghẹn mãn tính do thuốc lá chiếm đến 90%. 

Hút thuốc lá không chỉ ảnh hưởng tới người hút mà còn gây hại đến những người xung quanh

Mặc dù, hiện tại chưa thể chữa khỏi hoàn toàn bệnh phổi tắc nghẽn mãn tĩnh hay còn gọi là COPD, nhưng bằng cách cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh, có thể góp phần giảm triệu chứng của căn bệnh này, làm chậm quá trình tổn thương ở phổi. Chính vì vậy bác sỹ cũng yêu cầu người bệnh cần bỏ thuốc lá, thuốc lào ngay. Bên cạnh đó, cần tuân thủ đúng điều trị của thầy thuốc, sử dụng các loại thuốc đúng cách, đúng liều lượng và thời gian.

Theo các bác sỹ tại Bệnh viện Lao và bệnh Phổi tỉnh Bắc Giang cho biết, trong số hơn 7.000 chất độc hại trong thành phần của khói thuốc lá có khoảng 4.000 chất độc hóa học, 50 chất gây ung thư, CO, nicotin… Khi hút thuốc, các chất này tác động lên tế bào bề mặt của đường hô hấp, gây nên tình trạng viêm phổi mạn tính, thậm chí chúng còn phá hủy và làm biến đổi tế bào, dẫn đến các bệnh nguy hiểm như ung thư, tim mạch... Nếu nguy cơ tử vong vì bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính ở người không hút thuốc là 1 thì nguy cơ này tăng lên 66 lần ở người nghiện thuốc lá. Tỷ lệ tử vong do ung thư phổi ở nam giới có hút thuốc lá cao gấp 22 lần so với người không hút thuốc lá. Ngoài ra, nguy cơ ung thư thực quản của người hút thuốc cao gấp 8-10 lần, nguy cơ ung thư thanh quản cao cấp 12 lần, nguy cơ tai biến mạch máu não tăng gấp 2-4 lần và nguy cơ mắc bệnh tim mạch gấp 2-3 lần so với người không hút thuốc lá...

Thời gian qua, công tác tuyên truyền, phổ biến Luật phòng chống tác hại của thuốc lá trên địa bàn tỉnh Bắc Giang được triển khai khá sâu rộng với nhiều hình thức phong phú, đa dạng. Trong đó, ngành y tế đã phối hợp với các địa phương, đơn vị, đặc biệt là công đoàn ngành tổ chức kiểm tra việc thực hiện pháp luật về phòng chống tác hại của thuốc lá tại các cơ sở y tế. Tuy nhiên thực tế, việc xử phạt hành vi vi phạm pháp luật về phòng chống tác hại thuốc lá tại các bệnh viện, nơi công cộng thời gian qua còn chưa nghiêm, việc xử phạt khó thực hiện. Nguyên nhân chủ yếu là tuy đã có chế tài, song nhân lực thực hiện việc kiểm tra và xử phạt còn mỏng, người có thẩm quyền xử phạt còn phải thực hiện nhiều nhiệm vụ khác. Trong đó, số người nắm rõ về Luật Phòng chống tác hại thuốc lá và các quy định xử phạt còn hạn chế, vì vậy họ vẫn ngang nhiên vi phạm. Chính vì vậy, trước mắt, ngành y tế đều lựa chọn giải pháp tăng cường công tác truyền thông, giáo dục để mỗi người dân nâng cao ý thức, tự giác từ bỏ hành vi hút thuốc lá đặc biệt là ở những nơi có quy định cấm để bảo vệ sức khỏe của chính mình và những người thân trong gia đình mình./.

            Minh Anh