Sáng 17-2, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị trực tuyến toàn quốc về tháo gỡ khó khăn và thúc đẩy thị trường bất động sản (BĐS) phát triển an toàn, lành mạnh, bền vững. Hội nghị diễn ra trong bối cảnh thị trường BĐS đã rơi vào khủng hoảng gần 1 năm nay với số doanh nghiệp (DN) phá sản tăng 40%.

Các "ông lớn" ĐBS nêu hàng loạt kiến nghị

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết năm 2022, nguồn cung BĐS, nhà ở khan hiếm; cơ cấu sản phẩm nhà ở nghiêng về phân khúc nhà ở trung - cao cấp, nhà ở cho người thu nhập thấp thiếu.

Theo báo cáo của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), dư nợ tín dụng đối với hoạt động kinh doanh BĐS trong quý IV/2022 là gần 800.000 tỉ đồng; dư nợ trái phiếu DN riêng lẻ khoảng 2 triệu tỉ đồng, trong đó của DN BĐS là trên 400.000 tỉ đồng (chiếm hơn 30%). Năm 2022, hoạt động của các DN kinh doanh BĐS gặp nhiều khó khăn do khó tiếp cận được các nguồn vốn (tín dụng, trái phiếu...); lãi suất, tỉ giá ngoại tệ, giá cả nguyên vật liệu đầu vào tăng; không bán được sản phẩm... dẫn đến nhiều tập đoàn, DN phải thu hẹp quy mô đầu tư; tinh giản lao động (có tập đoàn giảm đến 50% lực lượng lao động); dừng, đình hoãn hoạt động đầu tư, thi công xây dựng một số dự án; dừng triển khai các dự án mới... Khó khăn của thị trường BĐS kéo theo khó khăn của nhà thầu, cung ứng vật liệu và nhiều ngành nghề khác làm ảnh hưởng đến an sinh xã hội.

Cần được hỗ trợ về cơ chế là kiến nghị của ông Bùi Thành Nhơn, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Tập đoàn Địa ốc Nova (Novaland). Ông Nhơn kiến nghị Chính phủ và NHNN xem xét ban hành quy định cho phép các ngân hàng giãn, hoãn và giữ nguyên nhóm nợ cho các dự án BĐS từ 2 - 3 năm để giúp các DN có thời gian chờ thị trường hồi phục và hoàn thiện pháp lý dự án. "Việc trợ giúp kịp thời rất quan trọng nhằm phòng tránh 10% - 20% dư nợ của nền kinh tế bị chuyển sang nợ xấu" - ông Nhơn nói.

Lãnh đạo Novaland đề nghị Chính phủ hỗ trợ về cơ chế để tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản. Trong ảnh: Dự án NovaWorld Phan Thiết. Ảnh: SƠN NHUNG

Lãi suất cũng là lo ngại lớn với các DN hiện nay. Ông Nhơn cho biết lãi suất từ cuối năm 2022 tăng khá nhanh, có khoản vay lãi suất đã tăng gần 30%. Chủ tịch Novaland đề nghị Chính phủ, NHNN, các ngân hàng thương mại có biện pháp để giảm mặt bằng lãi suất huy động, qua đó nhanh chóng giảm lãi suất cho vay. Chủ tịch Novaland cũng kiến nghị Chính phủ sớm ban hành nghị định sửa đổi Nghị định 65 về phát hành trái phiếu DN riêng lẻ.

Vấn đề pháp lý cũng được ông Phạm Thiếu Hoa, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Vinhomes, nêu tại hội nghị và nhấn mạnh đây là vướng mắc nổi cộm. Bên cạnh các khó khăn về tín dụng, nguồn cung nhà ở khan hiếm, theo ông Hoa, cung cầu đang có sự lệch pha, trái phiếu DN không phát hành được. Đối mặt với các khó khăn về pháp lý, vốn, khiến DN chưa đáp ứng được nhu cầu nguồn cung trên thực tế. "Nếu khó khăn tiếp tục kéo dài mà không có những giải pháp kịp thời thì nhiều DN BĐS sẽ phải đóng cửa, phá sản, nguồn cung trên thị trường đã thiếu lại còn thiếu hơn" - ông Hoa lo ngại.

Chính phủ, Quốc hội cần vào cuộc

Cũng bức xúc về vấn đề cơ chế, pháp lý, tổng giám đốc một DN BĐS tại TP HCM, sau khi theo dõi hội nghị đã cho biết dự án của công ty triển khai có đầy đủ thủ tục, pháp lý, gần hoàn thiện, nhưng chỉ vì vướng một cơ chế không đáng mà địa phương không xử lý, làm dự án ách tắc kéo dài, DN gặp khó, thiệt hại lớn.

"Hội nghị cơ bản giải quyết nhiều vấn đề khó khăn chung cho thị trường BĐS với những chỉ đạo liên quan đến chính sách tài chính, tín dụng... nhưng chủ yếu đối với các dự án nhà ở dành cho người thu nhập thấp, nhà ở xã hội… Đó cũng là tín hiệu tốt, từ đó thị trường sẽ ổn định, bền vững" - vị này nhận định.

Trong khi đó, lãnh đạo một DN BĐS có vốn nhà nước đến 99,78% cho biết dự án của công ty bị "đứng hình" 4 năm chỉ vì tên công ty cổ phần chưa được cập nhật sau khi cổ phần hóa theo chủ trương chung của Chính phủ. Theo dõi từ đầu hội nghị, vị lãnh đạo này cho rằng hội nghị được xem là hy vọng cuối cùng cho việc tháo gỡ các vướng mắc của DN mang tính thiết thực. Trong thời điểm này, điều có thể cứu vãn nhanh là xem xét tháo gỡ cho từng dự án cụ thể. Với những dự án đã triển khai dở dang cần được xem xét hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn để hoàn thiện sản phẩm. "Chủ đầu tư bán được sản phẩm, người mua nhà có nhà, dòng tiền trở lại thì DN trả nợ ngân hàng, giảm tình trạng nợ xấu… Khi đó, chắc chắn thị trường sẽ thông" - vị này nêu quan điểm.

Phó Chủ tịch UBND TP HCM Bùi Xuân Cường cho biết thời gian tới, thành phố sẽ tập trung tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc về thủ tục đầu tư đối với dự án nhà ở xã hội, nhà lưu trú công nhân, cải tạo nhà chung cư cũ. Quá trình thực hiện sẽ tập trung tháo gỡ vướng mắc cho các dự án BĐS chậm tiến độ về pháp lý, chưa nộp tiền sử dụng đất, chưa làm thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn với lợi ích của người dân.

GS-TS Hoàng Văn Cường - đại biểu Quốc hội, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Kinh tế Quốc dân - cho biết để tháo gỡ các khó khăn của thị trường BĐS hiện nay cần có sự vào cuộc của Chính phủ về tín dụng, xử lý trái phiếu DN và giải quyết các vướng mắc pháp lý.

Theo ông Cường, những vướng mắc về pháp lý chủ yếu do các quy định của pháp luật có sự chồng chéo, mâu thuẫn hoặc không rõ ràng nên các cơ quan quản lý e ngại, sợ vi phạm, không dám quyết định. Nếu rà soát để chỉnh sửa hết các nghị định hoặc chờ sửa xong các luật có liên quan thì sẽ mất nhiều thời gian. Do vậy, cần có hành động đồng bộ, kịp thời cả từ phía Chính phủ và Quốc hội.

Về phía Chính phủ, cần thành lập một ban giải quyết xử lý các vướng mắc pháp lý từ trung ương đến từng địa phương. Về phía Quốc hội, cần thông qua một nghị quyết để xử lý ngay những vướng mắc, mâu thuẫn trong các quy định pháp luật.

Làm ăn thì phải lúc lãi, lúc lỗ!

Phát biểu kết luận hội nghị, Thủ tướng nhận định việc phản ứng chính sách của các chủ thể liên quan (cơ quan quản lý, DN, ngân hàng) còn chậm; cán bộ một số nơi, một số lúc còn ngại trách nhiệm, không dám làm và các DN chưa thực sự linh hoạt, xử lý kịp thời các vướng mắc do chính mình gây ra.

Người đứng đầu Chính phủ nhấn mạnh càng trong khó khăn, thách thức, các chủ thể liên quan càng phải đoàn kết, phát huy tinh thần trách nhiệm, cùng xử lý các vấn đề trên tinh thần "lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ" giữa nhà nước, người dân và DN. Thủ tướng lưu ý việc tháo gỡ khó khăn phải tuân thủ quy luật thị trường, quy luật cung cầu, quy luật cạnh tranh; phải xác định BĐS bình đẳng với các ngành nghề, lĩnh vực khác. Trong đó, việc cân bằng, dung hòa của cung cầu thể hiện ở giá cả BĐS phải là động lực để thúc đẩy sự phát triển, chứ không phải triệt tiêu sự phát triển.

Về nhiệm vụ, giải pháp, Thủ tướng giao các cơ quan quản lý nhà nước tăng cường rà soát, bổ sung, hoàn thiện thể chế; xây dựng quy hoạch; giám sát, kiểm tra, giải quyết các vấn đề nổi cộm. Các tổ chức ngân hàng, tài chính phải khơi thông dòng vốn, giải quyết các vấn đề tín dụng. Các DN BĐS phải có trách nhiệm với chính mình, giải quyết các khó khăn do chính mình gây ra, cơ cấu lại các phân khúc, giá cả hợp lý để thúc đẩy thanh khoản, hướng tới kinh doanh có lãi nhưng hài hòa.

"Lúc làm ăn có lãi bù trừ với lúc làm ăn thua lỗ. Không thể lúc nào cũng có lãi được, không thể khó khăn cũng đòi có lãi, không có ai nắm tay đến tối, gối tay đến sáng, phải góp phần vì cái chung" - Thủ tướng nhấn mạnh.

Lãnh đạo Chính phủ yêu cầu các ngân hàng tiết giảm chi phí đầu vào, giảm lãi suất huy động với sự vào cuộc của NHNN, từ đó giảm lãi suất cho vay, cơ cấu lại các nhóm nợ, giảm phí, lệ phí… Bởi nền kinh tế có phát triển thì ngân hàng mới phát triển được.

Chính quyền các cấp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về thủ tục, đẩy nhanh xây dựng, điều chỉnh các quy hoạch phù hợp với điều kiện, tình hình địa phương và thực hiện nghiêm theo quy hoạch. Trong đó lưu ý phải bảo đảm quyền và lợi ích chính đáng của người dân.

Chính phủ sẽ có đề án riêng về phát triển nhà ở, nhà ở công nhân, nhà ở cho người thu nhập thấp. Chính phủ sẽ xem xét gói tín dụng 110.000 tỉ đồng cho lĩnh vực này.

Trước khi kết thúc hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh lại tinh thần của hội nghị là tháo gỡ khó khăn và thúc đẩy thị trường BĐS phát triển an toàn, lành mạnh, bền vững và "không ai giải cứu cho ai".