Nhiều năm nay, nhân viên dự án rà phá bom mìn và khắc phục hậu quả chiến tranh RENEW/NPA đã quen thuộc với dáng cao gầy, tóc bạc trắng, tính cách hoạt bát, thân thiện của ông Chuck. Hiện ông là tư vấn viên quốc tế cho tổ chức phi chính phủ có trụ sở chính ở Quảng Trị. Liên tục đi về giữa Hà Nội và Quảng Trị, ông Chuck luôn có mặt ở các sự kiện về khắc phục hậu quả chiến tranh.

Tự nhận "nói tiếng Việt kém vì lười học và kém thông minh", ông Chuck giới thiệu năm nay 76 tuổi theo cách tính của người Việt,và 75 tuổi theo cách tính ở quê hương Georgia, Mỹ của ông.

Ông Chuck Searcy (phải) với cán bộ kỹ thuật Quốc gia của dự án RENEW/NPA Bùi Trọng Hồng. Ảnh: Ngô Xuân Hiền.

Từ tháng 6/1967 đến 6/1968, Chuck đến Việt Nam với vai trò quân nhân của một đơn vị tình báo đóng quân ở Sài Gòn. Nhiệm vụ bấy giờ của ông là thu thập mọi thông tin về cuộc chiến ở Việt Nam. Phải xử lý các báo cáo, ông hiểu nhiều hơn về cuộc chiến và đất nước Việt Nam, ở nhiều lĩnh vực chính trị, lịch sử, văn hóa, con người...

Ông bảo người Mỹ đến là để chiến thắng cuộc chiến, nhưng họ đã không hiểu Việt Nam, không hiểu người Việt Nam. Dần dà, Chuck nhận ra: "Chúng tôi đến Việt Nam không vì điều gì cả. Nhiều người nhận ra sự lựa chọn tồi tệ, điều mà chúng tôi không mong đợi".

Trở về Mỹ, Chuck tham gia tổ chức Cựu chiến binh Việt Nam phản đối chiến tranh, kể về những điều tồi tệ và đấu tranh để cuộc chiến dừng lại. Năm 1992, ông trở lại cùng với những cựu chiến binh, đi du lịch khắp Việt Nam. Trong 30 ngày, ông đã thăm nhiều tỉnh đồng bằng sông Cửu Long, sau đó ra Hà Nội và đi chậm về phía nam bằng nhiều phương tiện để cảm nhận Việt Nam.

"Không có nhiều du khách đến Việt Nam, không có khách sạn, người dân rất nghèo, không có điện và bom có rất nhiều ở làng quê", Chuck nhớ lại. Ông đã sốc khi chứng kiến các chủ vựa phế liệu tháo gỡ các quả bom để lấy thuốc nổ, kim loại. "Đó là công việc quá nguy hiểm", Chuck thốt lên.

Ông Chuck Searcy tham gia một hoạt động tại hiện trường của dự án RENEW. Ảnh: Ngô Xuân Hiền. 

Trò chuyện với người dân dọc đường du lịch, Chuck nhận thấy mọi người dân thân thiện, cởi mở, trái hẳn với thái độ giận dữ khi biết ông là cựu binh Mỹ từng tham chiến ở Việt Nam. 30 ngày trở lại Việt Nam đã ảnh hưởng lớn đến tâm trí của Chuck, khiến ông cứ trăn trở với suy nghĩ làm gì đó giúp đỡ người dân đang bị ảnh hưởng nặng nề bởi chiến tranh. Năm 1993, Chuck đến Việt Nam lần nữa và sau đó quyết định "phải đến Việt Nam".

Năm 1995, cơ hội đến với Chuck khi Quỹ tưởng niệm cựu chiến binh Việt Nam có những hoạt động đầu tiên ở Hà Nội, nhằm giúp trẻ em khuyết tật phục hồi chức năng, tìm kiếm việc làm. Ông Chuck đến Việt Nam với vai trò đại diện cho quỹ và định cư từ đó đến nay.

Ông nỗ lực giúp đỡ trẻ em khuyết tật, tìm hiểu cuộc sống người dân và biết vẫn còn hàng nghìn người chết vì bom mìn sau chiến tranh. Với thông điệp "chúng ta phải có trách nhiệm vì đã ném rất nhiều bom xuống Việt Nam", Chuck gõ cửa nhiều nơi, nhấn mạnh với các cựu binh đồng hương, với các quan chức quân sự và chính phủ về trách nhiệm của Mỹ. Những ngày đầu ông gặp không ít khó khăn vì hai bên vẫn thiếu sự tin tưởng lẫn nhau.

Sự vận động không ngừng nghỉ của Chuck khiến Chính phủ Mỹ tài trợ thiết bị rà phá bom mìn trị giá 3 triệu USD cho Việt Nam vào năm 1996. "Chúng tôi làm việc và xây dựng sự tin tưởng. Tình huống tốt lên hàng năm", ông Chuck vui vẻ nói. Đến năm 2001, ông Chuck giúp thành lập dự án rà phá bom mìn và khắc phục hậu quả chiến tranh (RENEW) ở Quảng Trị, mục tiêu rà phá bom mìn, cung cấp hỗ trợ y tế, phục hồi chức năng và tạo thu nhập cho nạn nhân bom mìn.

Ông Chuck đồng sáng lập dự án RENEW và gắn bó với dự án này gần 20 năm qua. Ảnh: Ngô Xuân Hiền. 

Sau gần 20 năm, RENEW cùng nhiều dự án phi chính phủ khác giúp di dời hàng tấn bom đạn, giúp người dân Quảng Trị được an toàn hơn. Từ năm 2018 đến nay, Quảng Trị không có người gặp tai nạn thương tích do vật liệu nổ chiến tranh.

Ngoài hỗ trợ dự án phi chính phủ, ông Chuck còn đưa nhiều đoàn cựu chiến binh và sinh viên Mỹ đến thăm Việt Nam để hiểu về cuộc sống khó khăn sau chiến tranh và nỗ lực xây dựng lại cuộc sống mới của người dân. Qua đó, ông góp phần hàn gắn vết thương trong lòng cựu binh và làm cầu nối giữa nhân dân hai nước.

Chứng kiến thị xã Đông Hà "bẩn thỉu, không có điện và nghèo khó" trong chuyến đi đến Việt Nam năm 1992, nay cố vấn quốc tế của dự án RENEW đánh giá "Quảng Trị thực sự rất khác, đẹp và an toàn hơn". Con người ở đây không đầu hàng mà luôn cố gắng cho thế hệ sau.

Ông Chuck hiện sống ở Hà Nội, thường uống cà phê với bạn bè, thỉnh thoảng đến rạp phim và hay tìm xem những bộ phim cổ điển của Việt Nam. Sống một mình, ông Chuck kể nhiều người Việt bày tỏ lo lắng, ngỏ ý muốn giới thiệu cho ông một người phụ nữ. "Tôi đã lớn tuổi và hai lần kết hôn trước khi đến Việt Nam là quá đủ", Chuck tâm sự.

Ông dự định tiếp tục sống ở Việt Nam và giúp đỡ, xây dựng cầu nối Việt Nam - Mỹ.

Nhận xét về những đóng góp của cựu binh Mỹ, ông Nguyễn Hiếu Trung, Quản lý điều phối dự án RENEW, nói ông Chuck là người bạn lâu năm của Quảng Trị. Việc thành lập RENEW là sáng kiến toàn diện với nhiều hợp phần từ khắc phục hậu quả chiến tranh đến giúp đỡ người dân sống an toàn.

Trong những năm đầu tiên, Chuck hỗ trợ tích cực để phát triển dự án RENEW từ bốn nhân sự ban đầu lên đến 250 con người như hiện nay, mở rộng địa bàn hoạt động ra các tỉnh Quảng Bình, Quảng Ngãi. "Với nhiều mối quan hệ ở Quốc hội và Chính phủ Mỹ, tiếng nói của Chuck giúp xây dựng cây cầu quan hệ giữa hai nước", ông Trung nói.

Ông Drew Bazil (viên chức chính trị, Đại sứ quán Mỹ tại Hà Nội) khẳng định "Chuck là tinh hoa của Mỹ" khi nói về những đóng góp của cựu binh trong 25 năm qua, tại cuộc gặp kỷ niệm 25 năm bình thường hóa quan hệ Việt Nam - Mỹ, tổ chức ở Quảng Trị ngày 8/7. "Ông trở lại Việt Nam như một sứ giả chứ không phải một chiến binh, để hàn gắn vết thương chiến tranh", ông Drew Bazil nói.

Năm 2003, ông Chuck Searcy được Chính phủ Việt Nam trao tặng Huân chương Hữu nghị. Ông hiện là Chủ tịch tổ chức Cựu chiến binh vì Hòa bình (Mỹ) chi nhánh tại Việt Nam.

Theo Hoàng Táo/ Vnexpress

https://vnexpress.net/cuu-binh-my-25-nam-han-gan-vet-thuong-chien-tranh-4128185.html