Nghệ sĩ Moi Trần trò chuyện trong workshop về “Hiệu ứng Bolero” ảnh: Miên Trần

Moi Trần - Đồng cảm da màu  

Vượt biên cùng gia đình năm lên 2 tuổi, ngoài tiếng Anh, Moi Trần nói tốt cả tiếng Việt và tiếng Hoa. Ông nội và bố của Moi là người Việt gốc Hoa, mẹ người Hải Phòng, ở Anh họ không có điều kiện học tiếng bản địa, họ cố cho con cháu học ngôn ngữ của hai quê nội ngoại. 

Quỳnh Đồng - gọi Việt Nam là “người yêu”

Hồi mùa thu vừa rồi, từ Thụy Sĩ về nước làm tác phẩm, Quỳnh Đồng chào tíu tít trên trang cá nhân “Người yêu ơi!”. Hà Nội, Hải Phòng, Việt Nam là “người yêu” của Quỳnh.

Được mời tham gia Tháng thực hành Nghệ thuật - MAP 2019, Quỳnh Đồng dành 2 tháng tại Hà Nội làm tác phẩm video art “Trong vườn chuối” tham dự Triển lãm “Bên kia sự hủy diệt”. Về nước với con trai 11 tháng tuổi, cô địu bé đi khắp nơi, cả những lần đi ngoại thành tìm bối cảnh quay. Tác phẩm được dựng từ cảm hứng về hình ảnh “vườn chuối” trong tranh sơn mài Nguyễn Gia Trí và từ truyện ngắn “Chém treo ngành” của Nguyễn Tuân. Bảy vũ công trình diễn điệu nhảy chậm Butoh của Nhật Bản. Họ hóa thân như những tán lá chuối khô ngả tựa vào thân chuối. Quỳnh bảo đây là chuyện tình. Với chị, đây là lần hạnh phúc nhất trong 3 lần về Việt Nam làm tác phẩm “vì lần này tôi được mở lòng, không còn e ngại sợ tổn thương”. 

Là “thuyền nhân” năm 6 tuổi, Đồng Thị Như Quỳnh có ký ức u buồn về 3 tháng cô cùng bố mẹ bị hành hạ trên tàu cá vượt biên. Quỳnh từng bị chủ tàu mang đi đổi lấy xăng, may mắn đêm đó mẹ cô đi “cướp” được con về. Đến trại tị nạn Hong Kong không lâu, bố Quỳnh mất. Mẹ đi làm thuê cả ngày để Quỳnh lang thang ngoài phố. “30 năm rồi mà tôi không dám trở lại Hong Kong vì sợ cái cảm giác bé nhỏ tuyệt vọng trong thành phố lớn”. Hai mẹ con được sang Thụy Sĩ nhập cư tại Bern, mẹ rơi vào trầm cảm, ăn tiền xã hội từ đó đến nay. Ngần ấy năm hai mẹ con khắc khoải nhớ về Việt Nam. Kể cả khi đã trở thành nghệ sĩ tự tin ở xứ người, mỗi lần về Quỳnh đều thấy hoảng sợ. “Ngày ấy tôi không muốn rời quê, sau này tôi mắc sang chấn tâm lý “để mất chốn thân thương”. 

Quỳnh Đồng- nghệ sĩ Thụy Sĩ gốc Việt có cách nhìn khác về nhập cư

Quỳnh Đồng theo học tại trường Thiết kế tại Biel/Bienne, Đại học Nghệ thuật Bern, đại học Nghệ thuật Zurich và Học viện Nghệ thuật thị giác Amsterdam. Các tác phẩm video art và trình diễn của Quỳnh gây chú ý bởi chủ đề nhập cư. Video art “Bể cá cảnh” (2008) quay mẹ của Quỳnh loanh quanh, im lặng, bồn chồn đứng tựa cửa và ngồi bên chiếc bàn chật góc bếp. Tác phẩm đầu tay của Quỳnh được Quĩ Học bổng Aeschlimann Corti trao giải nhất 25.000 franc và gây chú ý với giới truyền thông. Quan sát người Việt xa xứ có một niềm vui duy nhất là hát karaoke, Quỳnh thực hiện video art “Karaoke night”: lấy mình làm nhân vật. Đặt máy quay tự động, Quỳnh hát karaoke và uống rượu suốt 15 tiếng trong căn phòng hẹp. Cuối phim cô say mềm, vẫn hát thều thào trong nước mắt. Tác phẩm về nỗi cô đơn của người châu Á nhập cư tiếp tục được quan tâm. Quynh Dong (nghệ danh của Quỳnh) trở thành cái tên gây tranh cãi. Báo chí bất ngờ về góc nhìn của nghệ sĩ “thuyền nhân” về người nhập cư. Nhiều video art của Quỳnh được sưu tập, cô dành tiền để đi học hoặc đưa mẹ và “mẹ lại trích ra gửi cho họ hàng ở Thủy Nguyên”. 

Cả Moi Trần và Quỳnh Đồng đều cùng có mong muốn:  mỗi năm về quê dài ngày hơn để được nói tiếng mẹ đẻ, ăn cơm quê nhà và cùng làm tác phẩm với cộng đồng.

Theo Hoàng Hoa/Tiền phong

https://www.tienphong.vn/gioi-tre/nghe-si-thuyen-nhan-ke-chuyen-hai-phuong-troi-1511096.tpo