YouTube bị kiện về vi phạm quyền riêng tư

Nhắc tới những vấn đề nổi cộm trên YouTube tại các nước những năm gần đây không thể bỏ qua vấn đề "quyền riêng tư". Nhiều trang mạng đã đặt ra câu hỏi kiểu "Làm cách nào bảo vệ quyền riêng tư của bạn trên YouTube?".

Tháng 9-2020, truyền thông Anh cho biết YouTube đã đối diện với cuộc chiến pháp lý lớn tại Anh khi bị cáo buộc vi phạm quyền riêng tư của trẻ em, lấy dữ liệu từ trẻ em mà không có sự đồng ý của cha mẹ các bé. Đơn kiện được nhà nghiên cứu công nghệ Duncan McCann nộp, thay mặt hơn 5 triệu trẻ dưới 13 tuổi ở Anh.

Theo công ty luật quốc tế Hausfeld, vụ kiện này là hành động đầu tiên ở châu Âu thay mặt trẻ em chống lại YouTube. Họ muốn các trẻ em trên được bồi thường thiệt hại 2,5 tỉ bảng Anh (3,2 tỉ USD). Vụ kiện tập trung vào những trẻ em tại Anh xem YouTube từ tháng 5-2018, thời điểm Đạo luật bảo vệ dữ liệu mới của Anh được thông qua.

Trước đó một năm, YouTube đối diện với thủ tục pháp lý tương tự ở Mỹ. Họ đã đạt thỏa thuận với Ủy ban Thương mại liên bang Mỹ và Tổng chưởng lý New York, đồng ý đóng số tiền phạt kỷ lục 170 triệu USD để dàn xếp các cáo buộc thu thập trái phép dữ liệu cá nhân từ trẻ em mà không có sự đồng ý của cha mẹ các em.

Ngoài ra, một vấn đề đáng quan tâm liên quan quyền riêng tư là liệu được phép đăng "thoải mái" những hình ảnh, thông tin của một cá nhân nào đó lên YouTube mà không cần xin phép hay không. Theo trang Itstillworks.com, sẽ tùy trường hợp như nơi công cộng, nơi riêng tư, nội dung có trẻ em, mục đích thương mại... mà có cách làm khác nhau.

Chẳng hạn việc quay phim tại nơi công cộng được bảo vệ theo Tu chính án thứ nhất của Hiến pháp Mỹ, nhưng điều đó không có nghĩa người quay sẽ không bị một người nào đó vô tình lọt vào video kiện.

Đối với video có trẻ em lọt vào, cần "nghĩ cho kỹ" trước khi đăng lên YouTube. Hay với mục đích thương mại, người quay video cần có sự cho phép từ những người có trong video, theo Itstillworks.com.

Tháng 3-2019, một nhóm đại diện những người Hồi giáo đã kiện YouTube và Facebook vì cho livestream (phát trực tiếp) cảnh xả súng tại nhà thờ Hồi giáo Christchurch ở New Zealand trên các nền tảng của họ.

BÌNH AN

Hiện không chỉ giới trẻ mà ngay cả những người trung niên cũng chọn "nghề" YouTuber để có thể tự do sáng tạo, không bị ràng buộc như những công việc khác mà lại có thu nhập tương đối tốt.

Với chiếc điện thoại thông minh, kèm với một ít kỹ năng xử lý video clip, bất kỳ ai cũng có thể tham gia kiếm tiền từ YouTube với chi phí đầu tư gần như bằng 0 (trừ những êkip làm YouTube chuyên nghiệp).

* Luật sư Phạm Hoài Nam (Đoàn luật sư TP.HCM):

Hoạt động của YouTuber tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý

Việc YouTuber vô tư quay clip, livestream các sự kiện như hiếu hỉ của nghệ sĩ, hiện trường tai nạn giao thông… có thể chứa các nội dung vi phạm pháp luật về an ninh mạng, từ đó sẽ bị xử lý vi phạm hành chính hoặc hình sự tùy theo mức độ và tính chất vi phạm.

Trong quá trình "tác nghiệp", các YouTuber có thể vô tình hoặc cố ý quay hình người khác mà chưa có sự đồng ý của họ, tức là sử dụng hình ảnh của người khác một cách trái phép, đồng thời xâm phạm quyền nhân thân đối với hình ảnh cá nhân của người khác theo quy định của Luật sở hữu trí tuệ hiện hành.

Điều 102 nghị định 15/2020/NĐ-CP quy định hành vi thu thập, xử lý, sử dụng thông tin của tổ chức, cá nhân mà không được sự đồng ý hoặc sai mục đích theo quy định của pháp luật sẽ bị xử phạt hành chính từ 10-20 triệu đồng.

Nghiêm trọng hơn, trường hợp sử dụng hình ảnh cá nhân khi chưa được sự đồng ý có thể còn đối mặt với việc bị xử lý hình sự nếu rơi vào điểm b khoản 1 điều 288 về tội đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin trên mạng máy tính.

Theo đó, người nào mua bán, trao đổi, tặng cho, sửa chữa, thay đổi hoặc công khai hóa thông tin riêng hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân trên mạng máy tính, mạng viễn thông mà không được phép của chủ sở hữu thông tin đó nhằm gây dư luận xấu, làm giảm uy tín của cơ quan, tổ chức, cá nhân, thì bị phạt tiền từ 30 triệu đồng đến 200 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc bị phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm.

* Ông Nguyễn Văn Huy Hoàng (giám đốc Công ty truyền thông Dream Media):

Làm nội dung nhảm là tự tạo ra rào cản

Livestream nhằm mục đích câu view xuất phát từ việc YouTuber không trang bị cho mình nội dung, thông tin đủ tốt, có chiều sâu, dần dẫn đến việc chỉ xoay quanh nội dung rời rạc, "bám víu" vào các yếu tố gây sốc để kiếm tiền.

Một khi các mạng xã hội như YouTube, Facebook đánh giá được mức độ "câu view" nhảm, phản cảm, chất lượng đi xuống thì rất có thể họ sẽ ban hành thêm các quy định, chính sách, tạo ra nhiều rào cản đối với không chỉ những cá nhân làm YouTube đơn lẻ mà còn gây ảnh hưởng đến môi trường digital marketing, quảng cáo online.